De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Wie zijn Greta, Kyra en Anuna? Wat bezielt hen? Wat kan u doen?

woensdag 13 maart 2019 12:06
Spread the love

De  hele Wereld kijkt momenteel (deze tekst is geschreven in maart 2019) naar de drie jonge dames die ik vernoem in de titel. Miljoenen mensen trachten zich over hen een mening te vormen. Gelukkig zijn er nogal wat die de meisjes intussen op handen dragen, van taxi chauffeurs en treinconducteurs tot schrijvers, natuur- experten allerhande, klimatologen en parlementsleden. Maar er zijn ook heel andere reacties. Net nog las ik op de Facebook pagina van Kyra Gantois de laaghartige scheldtirades, de pogend kwetsende opmerkingen over haar engagement en over haar uiterlijk. Misschien, zo denk ik dan, is het vermogen tot verwonderd en dankbaar zijn voor sterke, zuivere persoonlijkheden niet iedereen gegeven… Excellente mensen zullen de enen tot inspiratie dienen en een voorbeeld verlenen om boven zichzelf uit te stijgen, maar voor anderen lukt die beweging niet zo goed. Een grote minderheid van toekijkers gaan in het defensief, ervaren misschien juist de eigen kleinheid door de spiegel die wij, passionele  natuurverdedigers in de maatschappelijke voorhoede, hen voorhouden. Een oorzaak van die negatieve houding om zo veel moois en waars en goeds ligt er wellicht in, dat gemene critici nooit mochten leren hoe aan zichzelf te werken, niet beseffen hoe een mens kan blijven “groeien” tot zijn laatste dag. Ik peil hier verbaasd naar de psychologie van wie moet fascineren omdat hij of zij het licht van de zon ontkent.

 

Ik heb persoonlijke een goede reden om enthousiast en gebiologeerd te zijn door Greta, Anuna en Kyra, en ook door Adelaïde en Anaïs, die ik stuk voor stuk heb mogen ontmoeten de laatste drie weken, in Brussel, in Antwerpen en in Louvain-la-Neuve. De levenslustige strijdbaarheid en de visie van deze jonge mensen, en de missie waar zij voor staan, gaat in resonantie met de mijne. Hun Missie  heeft mij aangestoken, energie gegeven, en de korte gesprekken gaven alleen maar aanleiding tot meer eerbied, interesse en dankbaarheid. Ook al schrok ik zelf op bepaald moment van de buitengewone geladenheid die de jonge vrouwen in kwestie uitstralen. Mijn persoonlijke waardering vindt haar wortels in mijn verstaan van de verbondenheid tussen mensen en dieren, die al aanwezig is sinds ik een jaar of twee oud was, zonder overdrijven. Ik had eerbied én sterke tedere liefde voor onze huisdieren in de tuin op die leeftijd, dat  heb ik elders mogen beschrijven. In de zomer van 1997 verscheen mijn eerste opiniestuk in De Standaard, ik was vijfendertig. Toen ik van een buitenlandse reis terugkeerde, bleek het land op stelten te staan: de zaak Dutroux was losgebarsten. Het trof mij diep, hoe een boosaardige mannelijke geest zo veel gebrek aan respect vermocht op te brengen voor de Vrouw. Dat vroeg  om een krachtig antwoord. Ik meende dat te kunnen bieden, als historicus met een passie voor mensbeelden en wereldbeelden, en vooral vanuit begrip en ontzag voor vrouwelijke mensen.

Vrouwen zijn toch merkwaardige mensen

Ik schreef gaf het opiniestuk als titel “Vrouwelijke waarden als maatschappelijk medicijn”. Het stuk werd aanvaard. Er kwamen veel reacties, en de kant bracht ze allemaal, drie nieuwe opiniestukken en twaalf lezersbrieven. Na een half jaar schreef ik een nieuw stukje met bijna identieke titel, want ik merkte dat een positieve visie op vrouwen nog altijd niet evident was en een vrouwelijke lezer vroeg mij om meer voorbeelden, om nieuwe feiten. Door die persoonlijke achtergrond, had ik toen eind vorig jaar de klimaatmeisjes in de zoeklichten verschenen,  een top-ervaring die te vergelijken is met wat Albert Einstein moet beleefd hebben, toen na verloop van jaren experimenteel bevestigd werd wat hij in zijn revolutionaire Relativiteitstheorie had voorspeld. Astronomen hadden het plots gezien en gemeten: lichtstralen, die zo goed als geen massa hebben, bogen toch effectief af van hun baan als zij in de buurt van de zon komen, iets dat met de gewone fysica niet te verklaren valt. Heerlijk is het daarom, nu de wereld zich verwonderd afvraagt, hoe komt het toch, dat juist vrouwen de aandacht trekken op het Klimaatprobleem, dat meisjes die rol uitermate dapper en vooruitziend opnemen. En waarom begonnen de school strike betogingen in dit kleine landje van ons? Ik kon niet anders dan zelf een onderzoek voeren naar die vragen, en deel de bevindingen.

Vrouwen van formaat mogen ze heten, deze uiterst originele en diep gemotiveerde activistes. Ook al merkte Greta Thunberg op acht maart, de internationale Vrouwendag, toen haar de titel van Vrouw van het Jaar in Zweden werd toegekend, met een lachje op, “Grappig, want ik ben eigenlijk nog maar een kind!”.

Het mag ons niet verwonderen, dat precies Kinderen wel eens met de grootste, de meest verrassende Waarheid en Wijsheid voor de dag komen. In het sprookje van de Kleren van de Keizer als in de uitdrukking “De Wijsheid komt uit kindermond”, zit dit inzicht ingebakken. Ik maak mij dan de bedenking, misschien hebben wij toch al te lang opgekeken  naar de heren, mensen met macht, naar de structuren en kapitaal, met veel eerbetoon ook aan het  woord dat staat in boek en wet.

 

Misschien is het moment gekomen om te erkennen, zoals ik dat in 1997 deed in de opiniestukken in de krant, dat de vrouwelijke mens wel degelijk een andere waarheid heeft, een andere kijk op het universum, en dat vrouwen een eigen soort van talenten kennen en inzetten om het het leven te beschermen.

 

Door omstandigheden heb ik deze inzichten eigenlijk altijd gekend. Mijn moeder is een dappere vrouw, die in dertien landen werkte (waaronder Zweden) in de jaren vijftig. Deze vrouw was vervuld van een soort kennis en wijsheid die niet altijd  naar boven kwamen in precieze woorden, maar daarom niet minder krachtig, wijs, diepgeworteld en ook realistisch was in haar oordelen en doen. Ik merkte als oudste zoon thuis  hoe moeder veeleisender kon zijn, meer gericht op oplossingen, dan eender welke vader, leraar, of geneesheer. Resultaten, dat is wat voor haar telde. Die herinnering kwam direct boven toen ik Thunberg hoorde roepen:

“It is not enough to do what you can. You have to do what is Neccesary! “

En in dit geval, in dit historische geval van de klimaatbeïnvloeding door de geproduceerde gassen, is dit niet minder dan het leven veilig stellen. Concepten als Eerbied, Moed, “aanpakken”, die stonden vooraan in moeders woordenboek.

Mijn beeld van de drie jonge dames zal ik schetsen aan de hand van de info die de ontmoetingen opleverden, info uit het boekje dat is uitgegeven en steunend op een lezing van een reeks portretfoto’s die ik kon bekijken, gepubliceerd in media en op profielen van betrokken familieleden in dit nu al historische jaar 2019. Die ‘historische bronnen’ werpen voor mij, als historicus een helder licht op de kwaliteiten van dit soort gezin en deze jonge mensen. Het boekje, dat is de Brief van Anuna en Kyra die op 8 maart is verschenen onder de titel “Wij zijn het klimaat. Een brief aan iedereen” in de taal en eindredactie van de gelauwerde schrijver Jeroen Olyslaegers. Een eerste woord dat mij bij het lezen van de oproep van beide activisten opvalt, en dat mij de laatste veertig jaar bijna afwezig leek in het discours van de wereld zoals die is, is Moed. De Antwerpse meisjes vragen de wereld, vragen u en mij, vragen onze politici om meer Moed te betonen. Hoe terecht is dat?  Onze moeder die zelfstandig Europa doorkruiste en als een soort Mary Poppins van vlees en bloed, met kinderen werkte in plaatsen als Stockholm, Athene, en Antwerpen, zij leerde haar kinderen door osmose, door haar levend voorbeeld wat moed wel kan zijn.

Juncker, Verhofstadt en co

Het is mij net als Anuna en Kyra en Greta nog steeds een raadsel waarom commissievoorzitter Juncker en duizenden anderen decennia lang niet de moed hebben gevonden de problemen aan te kijken en de koe bij de horens te vatten. Tijdens de laatste wereldoorlog hadden miljoenen mensen alle mogelijke dapperheid nog uit de kast gehaald. Was er een vorm van morele luiheid ingetreden in de bestuursniveaus? Een geest van gezapigheid, van gewenning? Of is Moeder Aarde een waarde die gewoon te lang en te ver uit het blikveld is gebleven?

 

De (mannelijke) machthebbers reageerden te vaak als de kikkers in de kookpot

Wat  mij interessant lijkt om deze jarenlange, ongelofelijke passiviteit te begrijpen, naast de ren naar het succes, de macht en het grote geld, is de metafoor van de kikkers in de pot met water. Als je een kikker in een pot met kokend water gooit, springt die er meteen weer uit, en overleeft het gevaar. Maar als je een kikker op de bodem van een pot met water zet, en dat water geleidelijk verwarmt en laat koken, blijft het beestje zitten… Voor mij zijn de Klimaat-opstandelingen, hun daden, hun uitstraling, hun missionaire woorden, niets minder dan het Triggermoment dat wij groene activisten al heel lang hebben verwacht en verhoopt. De meeste toppolitici zijn nog niet mee. De wereld-temperatuur loopt letterlijk op, het massieve gevaarsniveau is  kapitaal. Wellicht omdat er geen of weinig cliffhanger momenten werden gedetecteerd, gaat echter een grote meerderheid door met business as usual.

De rol van de Kerk

De Klimaatuitdaging, het redden van onze planetaire ecologie en van de integriteit van de gemeenschap van de levende wezens, de zogenaamde biodiversiteit, dat is de uitdaging die vandaag het meest belangrijk, het grootste is. Dat zeg ik als historicus die het overzicht kent van de geschiedenis van de mens én van deze van de planeet, van het leven op Aarde. (Hoe lang nog, overigens, voor onze scholen en universiteiten vakken gaan aanbieden die deze twee perspectieven, die van nature sterk samenhangen, ook samen gaan voorstellen…) De feiten over de bedreiging van het welzijn van de mens door opwarming en ook deze over uitputting van de ertsen, vervuiling van lucht, water en aarde, en het uitroeien van soorten, ze zijn voor ons,  groene activisten, niets nieuws. Wij lazen al de rapporten van de Club van Rome, die dingen in de gaten had en een aanklacht opstelde, een waarschuwing de wereld in stuurde… in de jaren zeventig. Wij hebben intussen niet stil gezeten, daarom kunnen wij de klimaat-engelen ook recht in het gezicht kijken. Persoonlijk schreef ik reeds aan paus Benedictus XVI brieven met informele adviezen, waarin ik opmerkte:  “Het is de hoogste tijd dat de Kerk het christelijke ethische discours gaat vernieuwen. De grote zonde van vandaag is de ontbossing! De vernietiging van de natuur. En de aanbidding van de Auto, die het Gouden Kalf is van onze era!” In de weken daarna merkte ik met inzet van de internet-zoekmachine dat het Vaticaan niet rechtstreeks of volledig op mijn voorstel inging, maar wel de term “de zonde van deze tijd” overnam en een lijst met tien geboden voor de automobilist uitvaardigde. (Tot mijn verbijstering bleef de kerk zich echter focussen op al bij al vrij vreemde morele waarden zoals “wat de mensen in hun slaapkamer doen”, naar het woord van Barack Obama. Intussen weten we waar die gewrongen aandacht voor én die onderwaardering van openhartige seksualiteit de Kerk heeft gebracht. Kinderen en vrouwen werden op grote schaal in het verborgene misbruikt).

In mijn analyse is de Kerk een van de schuldigen in de kwestie van de ecologische rampspoed die alles wat wij kennen en graag hebben komt bedreigen, voor onszelf, maar ook voor de generaties na ons.

Anderzijds blijft de Kerk en de christelijke gemeenschap een schatkist vol met interessante begrippen en inzichten, en blijft zij een gemeenschap die gelukkig nog terdege het besef cultiveert van het belang van zaken als heiligheid (is Moeder Natuur die titel niet waard?). Waar is in de profane sfeer nog sprake van Wijsheid, Goedheid en Waarheid? Of waar hoor je vandaag over het belang van het brengen van offers? Thunberg, Gantois en De Wever, we krijgen ook een bruikbaar concept om hen te begrijpen als wij de taal van de godsdienst kennen: het zijn ‘profetische mensen’, daarover verderop wat meer uitleg.

 

Grote en kleine mensen dat bestaat, durf het te zeggen

Waarom hebben sommigen het zo moeilijk met het erkennen van de buitengewone waarde van de visie van Anuna, Kyra en Greta Thunberg? Waarom kan het er bij sommigen niet in, dat “gewone meisjes” de les spellen aan de groten der aarde? We zagen al hoe de vrouw en het kind ondergewaardeerd worden in onze cultuur.  Een ander wonder dat velen in deze drukdoende, rond koopkracht en glamour draaiende samenleving uit het oog zijn verloren, is de menselijke Persoon.  Het mysterie van de menselijke persoon. Veel meer dan een grote, schitterende auto, zou het passend zijn dat we de mens als wonderlijk wezen blijven zien en met ontzag benaderen. Christenen benadrukken dat je de mens nooit helemaal kunt kennen, en dat pogingen daartoe ook dreigen  immoreel te worden. Het lijkt erop dat (wellicht beïnvloed door het ‘materialisme’ van deze tijd) het voor sommigen onmogelijk is geworden de diepgang van de ziel te vatten. Wijsheid en expertise, het raken misschien wel ondergesneeuwde begrippen in het debat zoals het op internet plaatsvindt. En toch… Grote figuren, grote geesten, die zijn er. Laten we hen ook koesteren, beluisteren en aanmoediging bieden. Dat is in ieders belang. In de VSA de situatie anders, daar hebben velen spontaan wel begrip voor de waarde van uitzonderlijke, talentrijke mensen. Dat valt op bij het bekijken van de prent “Master and Commander” waarin Russel Crowe op briljante manier kapitein is van zijn schip, en ook de gewone matrozen doorheen grote gevaren loodst.

Onderschat de kracht van ware ont-moeting niet

Ik heb mij wat verkneukeld, als de laatste weken bleek dat vooraanstaande figuren en kranten zoals De Tijd het maar  niet konden bevatten dat deze meisjes opstaan en een uiterst belangrijke Boodschap brengen op trefzekere wijze. Die krant ging zo ver het vermoeden uit te schrijven dat de profetische meisjes door het grote geld van de ene of de andere werden opgestookt en gedreven!

Hier komt voor mij een blinde vlek naar boven die de powers that be vandaag parten spelen. Zulke opvattingen kan alleen iemand huldigen die weinig voeling heeft met de diepte van de menselijke ziel, van het vrouwelijke genie, van het kind, maar ook van wat ik in het Engels in conversaties met buitenlanders benoem als “The Miracle of Meeting”. De ontmoeting, dat magische fenomeen dat een mens kan verrijken en inspireren als niets anders. De psychiater en filosoof en kenner van de menselijke seksualiteit, die mij zeer fel inspiratie blijft bieden is Piet Nijs. Hij heeft van dit fenomeen een centraal thema gemaakt in zijn boeken, en hij spelt het woord als “ont-moeting”. Waar mensen de tijd nemen elkaar te ontmoeten,  daar  moet er niets. Je  neemt de tijd om elkaar te laten uitspreken (niet zoals in praatprogramma’s van de televisie) en om goed naar elkaar te luisteren. Dat is een onderschat fenomeen, wellicht ook juist omdat er geen geld bij circuleert. “Wat niets kost, is niets waard”, het lijkt een adagium dat ons denkklimaat bepaalt.

Zo is het nochtans gegaan tijdens de vakantiegesprekken tussen Kyra Gantois en Anuna De Wever, nauwelijks twee jaar terug. Zoals Anuna tijdens het mooie dubbel interview vertelt dat in video op het net beschikbaar kwam na de Pano-reportage, het interview door de vrouwelijke journaliste afgenomen van haar en Greta, gezeten op een bank in een bos. Tijdens die vertelde ontmoeting en later aan de keukentafel thuis, zoals Kyra en Anuna vertellen in hun boek, vlamde de vonk tussen die twee op die vandaag, overmorgen op 15 maart, mensen in meer dan zeventig landen bezield met vuur gaat doen opstaan en de straten en pleinen opdrijft. De ‘goede gesprekken’ op de rotsen in de zon bij het water, ze gingen beide jonge mensen zo danig in beweging zetten, dat donderdag tijdens de Global Strike for Climate, op 750 plaatsen over de hele wereld, mannen en vrouwen, meisjeskinderen en jongenskinderen mee in actie komen.

Kamergeleerden en vastgeroeste bedienden

Wat maakt verder nog de alchemie uit die deze top-Activisten heeft gesmeed uit op het eerste gezicht gewone kinderen? In elk geval wordt de verbazing over hun visie en daadkracht mee gevoed door een bepaalde eenzijdige “pensée unique”. In een wereld waar een meerderheid van personen niet kan of wil met open ogen reizen, het niet interessant vinden om met anderssoortige medemensen  openhartig een gesprek aan te knopen, van de verkoopster tot de bibliothecaris, van de dakloze tot de immigrant, van de politicus of de professor tot de priester of het buurmeisje, maar menen dat zij leven en wereld vatten, door de schijn die wordt verkondigd in de nationale tv-journaals, is het logisch dat het zo gaat. Als kind was ik geregeld verwonderd als ik een volwassene tegenkwam die heel andere ideeën bleek te huldigen over essentiële dingen en toestanden, dan wat we op school aangeleerd kregen. Voor die ik ergens onderweg sprak, was de werkelijkheid vaak veel minder voorspelbaar en veel wonderlijker dan het in schoolboeken en in het nieuws en de kranten leek. Intussen weet ik dat deze vrije geesten vaak het gelijk aan hun kant hadden.

Zijn niet een deel van de “nine-to-five-mensen” ondanks de kansen die dit leven biedt, in feite op de mens uitgekeken, gehaast lopen mensen elkaar voorbij naast de blikken wezens zonder mimiek, de razende auto’s die gif-adem uitbraken.

En toch, niets is zo wonderbaar als de Menselijke Persoon. Als mensen elkaar in de ogen kijken, elkaar hun verhaal vertellen en dat echt laten binnen komen, dan kunnen er mirakels gebeuren, dan kan de wereld gaan kantelen, dan ontstaat er nieuw Leven.

Ik zie bij de drie meisjes het effect aan de slag van een warme thuis met ouderfiguren die nadenken en de kinderen het echte spreken in trefzekere woorden, het parler vrai aanmoedigen.

En alvast bij Kyra en Anuna speelt de inspiratie die je krijgt uit contact maken met precies het omgekeerde universum: met kapotte mensen en mislukte relaties. De contrast ervaring is de moeder van het inzicht.  Kyra leerde ellende kennen in de figuren van de,  Anuna hielp vluchtelingen in tentenkampen.

Jongeren verdieping bieden; Walden en het gelijk van Thoreau

Verder neem ik, om het genie van deze jongeren te begrijpen, er het millennia oude model van de identiteit van de profetische mens erbij als bril om te zien wat hier oplicht. Aan jonge mensen, bijvoorbeeld deze waarmee ik werkte als bezinningsbegeleider voor laatstejaars, geef ik geregeld volgende boodschap mee:

“Je moet het interessante, het spannende, het straffe niet gaan zoeken in thrillers, oorlogsfilms, in computerspellen als Grand Theft Auto of Call of Duty. De gewone werkelijkheid, wat nog verborgen voor jou is, bevat zelf vele lagen boeiende feiten, mechanismen, effecten, verhalen, beelden, uitdagingen, perspectieven en bruikbare wijsheid. Weet je wat je nodig hebt om een wonderlijk geslaagd leven te maken? Sensitiviteit. Blijf gevoelig. Laat je niet afstompen. Laat je frisse blik niet verduisteren door uitgebluste leraren, ouders, werkgevers of door de eisen van “het Systeem”. Ons ‘gevoel’ is een onmisbaar kompas op ons levenspad.”

Persoonlijk heb ik veel toegevingen gedaan, direct succes en salaris opgegeven, om belangrijkste doelstellingen die ik zag als jongeling ook te behouden: ik wilde dat mijn leven interessant blijft. Dat ik met levenslust mag leven. Aan jong en oud die ik sprak in de hulpverlening geef ik mee: “Tracht van je leven altijd een beetje een ontdekkingsreis te maken. Door de focus op de zekerheid en de veiligheid van het salaris en het pensioen, door onze levensenergie te investeren in bezit van een bedrijf of in wagens, verliezen wij veel van deze levensenergie.” Dat heeft de grote profeet van het natuurverbonden leven, Henri-David Thoreau al beschreven in “Walden”, een boek dat rond 1900 is geschreven, maar dat vandaag in alle grote talen is vertaald en overal wordt gelezen. Zonder Thoreau te lezen, heb ik mijn bestaan op die manier richting gegeven. Als zesenvijftigjarige reporter en historicus beleef ik momenteel de vreugde mee geschiedenis te schrijven door mee op te stappen in de klimaatmarsen.

 

Familiefoto’s die iets moois verraden

Een bijkomende bron van het succes van Greta Thunberg is wellicht haar ongewone verschijning. De portretten en video’s maken op iedereen indruk. Greta straalt innerlijke rust uit, en kracht, ernst en bezieling, ook als is zij tegelijk klein en oogt zij kwetsbaar. Het is goed als je de kunst oefent om “foto’s te lezen” zoals Sigurt, (de zoon van Eddy, een long time friend van me, zelf historicus en amateur bioloog), die een Asperger persoonlijkheid heeft zoals Greta, het met een neologisme benoemt.

Op het profiel van de moeder van Anuna De Wever, Katrien Van der Heyden, staan enkele foto’s die de geest schetsen waarin Anuna tot rijping is is kunnen komen. Het zijn mooie en redelijk ongewone foto’s, die toch ook niet als een verrassing overkomen. Wij zien kleine groepen jonge mannen en vrouwen die de kijker toelachen. Staande in het water van een meer of een rivier, in de zon en wel zo dolgelukkig.

Dat soort beeld treft mij.   Sinds 2009, ben ik beelden aan het bestuderen en het bewonderen via de grootste planetaire foto site, Flickr.  Wat ik hier echter aantref, is van een bijzondere orde. Wat ik zie is diep geluk. Vreugde, de hoogste emotie die in samenhorigheid wordt samen beleefd. Ongecomplexeerd, vrank en vrij, sensueel en toch bijzonder fatsoenlijk. Samen maken deze mensen plezier, sportief en speels, in het midden van ongerepte, desolate, uitnodigende natuurlandschappen. Ik lees ook een sensitiviteit voor het wonder van de grote natuur, zoals in de foto van een lid van het gezelschap, staande met hoog opgestoken open armen bij een rotswand waar een waterval neerdaalt. En idem dito het achtergrondbeeld van het profiel van Anuna, blije jonge mensen samen met surfplanken in de branding.

Ongewoon diep en origineel besef van de waarde van de Natuur

Geen wonder dat een Anuna De Wever een immense liefde voor Moeder Natuur en een groot bewustzijn, een gestoffeerd besef heeft mogen verwerven van wat “onze Moederplaneet” wel betekent én wat zij  te bieden heeft voor het geluk en de vervulling, de voldoening van de dagen van de mens. In het boekje “Wij zijn het klimaat” gaan Anuna en Kyra er even terecht dieper op in dat vele jongeren, al dan niet in de gangen bij de klaslokalen op school, haar zeggen “Wij weten dat allemaal wel. Stel je niet aan”. Maar er is kennis en kennis. De diepgang ervan maakt het hele verschil. De klimaatmeisjes beschikken over kennis en inzicht die van een ander niveau zijn. Een  soort heilig inzicht dat voor hen ook motoriek opleverde. Zij lieten zich door de immensiteit en het nieuwe van de problemen niet teneer drukken. Ik moet denken aan de woorden van de Messias die tegen de lamme man zegde: “Sta op, neem uw brits en ga!”. De klimaatmeisjes hebben een manier gevonden om de inzichten die zij doorleefden, ook bij miljoenen anderen te laten doordringen.

Vitaal als de Witte van Zichem

Een ander beeld dat Katrien Van der Heyden vorige week deelde, voorzien van Engelstalige toelichting, is een groepje jonge mensen, stralend van blijheid en enthousiasme (geen vereenzaamde denkers, geen kamergeleerden hier!) dat zich heeft opgesteld bij een klein maar zeer bekend beeldje in het hartje van de VSA. Het is een bijna levensgroot meisje met de armen ferm in de heupen, het rokje waait vrolijk op maar het gezicht en de houding spreken van felheid, zelfzekerheid, van uitdaging. Het beeld is de bekend antipode van de briesende stier die in Manhattan is gezet als iconisch personage dat de voortvarende kracht van de mannen moet uitdrukken die in de Stock Exchange, op de beurs, hun ding doen. Het standbeeld van het dappere, levenslustige meisje herinnert mij aan het beeld van De Witte, de iconische flinke kwajongen uit de gelijknamige tv-reeks die in het vooroorlogse Zichem speelt, een standbeeld dat sinds begin jaren tachtig, toen ik moderne geschiedenis studeerde, opgesteld staat op een rots aan de voet van het Erasmushuis van de faculteit Letteren in Leuven. Jeugdige openheid, dapperheid en kritische zin. Dat is wat beide kinderfiguren uitstralen. En actief kijken, fel betrokken zijn op de wereld. Geen wonder dat het meisje Anuna De Wever-Van der Heyden bepaalde unieke kenmerken heeft tot ontwikkeling gebracht: de ouders boden haar bijzonder interessante modellen aan.

Oriënterende Contrastervaringen van geluk en angst

In die zin was de opvoedingssituatie van onze unieke initiatiefneemster excellent en biedt dit verhaal een begin van verklaring voor de unieke engagementen die zijn gevolgd. Geen onnodige poespas, geen slavernij aan geld of bezit is wat je ziet, maar reine liefde, voor elkaar en voor de Natuur. Deze mensen verstaan de kunst te leven voor het mooie moment samen, en tegelijk leeft in deze families de roeping om nadrukkelijk bepaalde  inspirerende perspectieven en potentiële bronnen van engagement over te dragen. Deze momenten van hemels geluk verklaren voor mij ook meteen de bron van de ongewone angst die de meisjes geregeld aangeven door te maken. Warm enthousiasme voor dit leven op onze aarde ervaren, dat lijkt mij een onmisbare voorwaarde om vervolgens trachten te zorgen dat het lijden van jouw kring maar ook bij alle medemensen binnen de perken blijft. Zulk werkelijk gezond, zuiver, intens groeiproces brengt misschien mee dat je als jonge vrouw het niet evidente vermogen ontwikkelt je ongelukkig te voelen wanneer het besef tot je doordringt dat het industriële neo-kapitalistische Systeem de mogelijkheidsvoorwaarden voor dat goede leven aan het stuk maken is. In dit geval is deze contrastervaring, deze cognitieve dissonantie, bovendien het incentive geworden om dat doordravende doemscenario te trachten verhinderen.

Inderdaad, ik zie aan de wortel van het wereldschokkend engagement van deze meiden een diepe liefde voor het leven. En niet zonder betekenis is dit: het gaat bij Thunberg en De Wever om een zeer verstandige, maar tegelijk een met mystieke ervaringen én wetenschappelijke  feiten onderbouwde liefde.

De hond, de beste vriend van de mens

We zijn trouwens niet uitgesproken over de rol van de liefde. Er is nog iets te zeggen over een fenomeen dat in onze tijd soms het meest bekend is aan kinderen en kansarme mensen: een grote liefde voor de dieren. Zowel Greta als Kyra geven te kennen dat zij geregeld momenten van diep geluk ervaren in het spelen met hun geliefde hond. Op die manier beseffen zij dus tot in de kern van hun bewustzijn, dat je dieren niet mag opofferen aan wat bepaalde mensen noemen “het hoger belang” van de economie.

In dit verband lijken betrokkenen ook gewoon voorlopers, pioniers. In de economische bijlage bij De Morgen van vorig weekend las ik een stukje dat uitpakt met het kantoormodel voor de toekomst, met veel groene planten. En met plaats voor de honden van de bedienden! Het verwondert mij niet dat de profetische klimaatmeisjes de mosterd ook juist halen in een vriendelijke relatie met gezelschapsdieren. Deze wereld is hard geworden. Het is ver gekomen dat we het moeten concluderen, maar kinderen, armen en gevoelige mensen vinden vaak meer vriendschap, liefde en respect bij honden en paarden dan zij mogen ontvangen van medemensen. In ouderlingentehuizen is de eenzaamheid groot, maar jaar na jaar stellen die huizen zich intussen terecht open voor huisdieren, voor katten en honden. Er is een psychologische theorie die zegt dat juist het akelig zakelijke klimaat dat vandaag heerst, mede het ontstaan van autisme veroorzaakt. Ook al komt er veel voorspelbare weerstand tegen, deze visie is nog niet zo gek. (Komt er immers ook niet veel weerstand tegen de toch heldere situatie van klimaat en milieu? Het is vooral verzet tegen het veranderen van het verworven wereldbeeld en de gangbare praktijken dat mensen de oren doet sluiten.) In elk geval is het een wetenschappelijk geverifieerd feit dat kinderen met angsten en autisme veel baat hebben bij de omgang met dieren. Hippotherapie boomt en werkt effectief. Mensen die er niet meer toe komen nog te spreken met anderen, die zwaar autisme meemaken, komen weer open als zij een hond ontvangen om persoonlijk mee om te gaan.

Een werkende engel tussen de tentjes van vluchtelingen

Verhelderend over wie de invloedrijke jonge klimaatvrouwen zijn, is ook het portret dat moeder Van der Heyden in de eerste dagen van maart vrijgaf: we zien een Anuna van zowat veertien en half, in hemelsblauw gehuld tussen blauwe tentjes staande. Het betreft niet de tentjes waar sommige volwassenen (die wellicht zelf nog weinig enthousiaste momenten kennen of geen vreugdedansjes maken), jongeren snel mee in verband maken; niet de tentjes van de muzikale festivals trokken Anuna aan. Neen, als een mens geworden engel, met lang en krullend blond haar, staat Anuna tussen de vluchtelingententen op de vochtige aarde in een bos. In haar hand: voedsel en kleding voor die mensen die het geluk dat haar zo dierbaar is, zelf niet mogen meemaken. Dit is grootmoedigheid, edelmoedigheid en consequent altruïstisch werken. Dat zijn tekenen van een ingoede inborst, toch? Het trof mij, wanneer senior journaliste Mia Doornaert onlangs een column schreef waarin zij de spot drijft met de klimaatmeisjes en suggereert dat het feit dat velen met grote aandacht Anuna volgen zijn grond zou hebben in “het fijne snoetje”.  Ik zou meer mensenkennis en een groter vermogen tot “het lezen van gezichten” hebben verwacht bij deze coryfee van onze journalistiek.

Kyra

Zo is er een verhaal te brengen over Kyra Gantois. “Een moeilijk verhaal”, zeggen hulpverleners dan, met professionele afstandelijkheid. Je kunt dat verhaal nalezen in de Zeno, de bijlage van De Morgen van 2 maart. Kyra heeft als kind van het Leven twee ouders ontvangen, die zij niet kon kiezen en die haar niet veel konden bieden, omdat zijzelf gebukt gingen onder teveel problemen. De levensloop is meanderend en Gantois is door de grootouders geadopteerd. In die setting kreeg het meisje toch wijsheid en stabiliteit mee, en veel “sense of purpose”. Het is opvallend hoe de jonge vrouw in het interview in de krant bepaalde wijze woorden citeert van grootvader en grootmoeder. Interesse in wijsheid!… dat verklaart al veel. Wordt in het debat vandaag sinds de trend van de “postmodernisten” zelfs Waarheid niet al te vaak stiefmoederlijk behandeld? Zelfs de hoofdredacteur van De Standaard geeft geregeld zonder schaamte aan: “Echte, diepe waarheid, dat interesseert ons niet, daar doen wij niet aan”. Verhoeven had allicht nooit kunnen dromen dat meisjeskinderen op een dag uitmuntend op zijn steevast volgende oproep zouden ingaan: “Dat laten wij aan anderen, dat moeten schrijvers, geleerden, denkers maar doen”.

Greta

Het verhaal van het opgroeien tot wie zij is van Greta Thunberg is natuurlijk bijzonder indrukwekkend, ongewoon en zelfs spectaculair. Op het moment dat ik deze tekst schrijf, is het boek over haar familiekring en hoe haar persoonlijkheid die van de ouders en broertjes heeft beïnvloed, nog niet vertaald (1). De essentie is echter ruim bekend. Die essentie van haar ziel, haar heel eigen persoonlijkheid, die door sommigen met medische labels wordt “onschadelijk gemaakt”,  liet Greta toe te zien en te bereiken wat de groten der Aarde niet konden zien. Het is en blijft een verbazingwekkend feit: geen van de duizenden Europese politici, geen enkele eco-wetenschapper of –filosoof, en ook niet de presidenten van het machtigste land van de wereld, aan de overkant van de oceaan hebben haar impact gehad. Tenzij president Trump, in de omgekeerde, de destructieve richting. Vijfduizend miljard is het bedrag dat onder invloed van dwaze mannen als hij, wereldwijd jaarlijks aan subsidie gaat naar fossiele brandstoffen! (Het totale spaarbezit van Belgen bedraagt daar een fractie van). Het valt mij op dat Greta “met heel het hart, heel het verstand en heel haar ziel” voor de klimaat zaak is gegaan. Dat valt mij op omdat ik de Bijbel wel eens lees. Dat zijn de woorden die Jesjoea Jezus volgens de schrijvers van de evangelies stelde toen mensen hem vroegen wat zij moesten doen:

“Het belangrijkste om te doen is dit: “Heb je God, JHHW –God lief! Heb Hem/[Haar] lief met heel je hart, heel je verstand en met volle bezieling”.

Greta heeft een beetje andere geest dan de meeste mensen. “I cannot lie” – “Ik kan niet liegen” was een van de verbazingwekkende, ontroerende uitspraken die ik uit de mond van het meisje hoorde tijdens het genoemde interview nadat zij Euro commissie voorzitter Claude Juncker had ontmoet en voor het parlement een korte, krachtige lezing in het Engels had gehouden. Hoe interessant is dat! Hoe potentieel betekenisvol en belangrijk. In het verhaal over Jezus laat de evangelist al opmerken hoe groot het verschil is tussen de messiaanse jonge man en de Romeinse gouverneur, de cynisch geworden, gecorrumpeerde Pontius Pilatus, als die uitroept: “Quid est, Veritas? – Wat is dat, Waarheid?”…

 

Waarom komt de wijsheid dan uit kindermond?

Thunberg, zo is ten overvloede gebleken, ziet de dingen klaar en duidelijk, haar oordeel is bijzonder rechtlijnig. Die houding en dat geestesleven is eigenlijk zoals bij alle kinderen, maar als het ware in het kwadraat. De naam van de medische diagnose die op het meisje van toepassing is, is voor mij niet van groot belang. Het is overigens bekend onder pedagogen dat kinderen vaak oordelen met kenmerkende “strengheid in de gevoelens”. Dat is te verstaan, want kinderen zijn kwetsbaar, zij weten graag wie zij onder de volwassenen waar zij mee omgaan, kunnen vertrouwen. Kinderen voelen dat kenmerk vaak helder aan, zoals zij op school snel door hebben welke leraar persoonlijk achter zijn boodschap staat en welke de dienstkloppers zijn. De wereld is voor kinderen meer verdeeld in zuiver goed en kwaad. Volwassenen hebben (zichzelf) geleerd dat er veel nuance te vinden is. Dat je iemand nooit helemaal als monster mag zien, dat er voor alle partijen voordeel in zit, als je niet te hard gaat veroordelen, maar omstandigheden in rekening brengt, motivaties die hebben gespeeld bij bepaalde daden, enzovoort. Voor een deel is dat nuanceren een gezond, een noodzakelijk proces, een reflex die de volwassen mens nodig heeft en die hem en anderen dienstig is. Maar die houding van de in de maalstroom van het Leven gerijpte mens brengt duidelijk ook vormen van eigensoortige blindheid mee.

 

Bedrijfsleiders, de CEO’s, die zoals recent nog bleek meer dan andere beroepen last hebben met invoelingsvermogen, die kunnen juist vanuit die “psychopathische trek” als een generaal de fabriek leiden, maar die heren zullen daarbij ook mensen pijn doen, levens beschadigen. Sinds de jonge vrouwen zijn opgestaan en het woord nemen, is iets duidelijk geworden: in de limiet offeren dit type van heersende heren de toekomst van het Dierenrijk en van duizenden toekomstige generaties op voor hun doelstellingen die in de grond niet vrij zijn van kortzichtigheid en enggeestigheid. Een rijk man kan bezitter zijn van een arme ziel.  En omgekeerd kan een kleine meid een rijke, een “grote ziel” zijn.

 

Maakt macht niet blind voor echte Waarheid?

Bedrijfsleiders en top politici, en anderen in andere functies, zullen meer dan de gemiddelde jongere last hebben van wat ik onlangs heb beschreven met het beeld van de zon, die zo zwaar en groot is, dat zij met haar aantrekkingskracht niet alleen planeten in hun baan houdt, maar tevens lichtstralen ombuigt, doet afwijken uit hun rechte baan, die de deeltjes aan 300.000 km per seconde afleggen. Juist, het gaat hier om vormen van ‘corruptie’, om vormen van pervertering, om het ongezond worden van het oordelen, voelen en denken. Wat is van dat bedenkelijke fenomeen wellicht de grootste oorzaak? Geld en Macht. Die twee liggen in elkaars verlengde. Een bekend adagium zegt: “Macht corrumpeert en absolute macht corrumpeert op absolute manier”. Maar die zeldzame situaties in de geschiedenis, waarbij een alleenheerser ziek gaat denken en massaal mensen beschadigt, kan de aandacht afleiden van de gewone corruptie die ook vandaag haar heilloze werk doet. Deze context verheldert waarom, om de immensiteit van het probleem te zien van de bedreiging van onze Thuisplaneet, van ons Natuurlijke Huis, door klimaatopwarming en ander “economisch voordelig gedrag”, niets anders nodig was dan juist… een kinderziel. Wat is dat met die zuivere kinderziel? In de beroemde, kern passage uit de evangelies, “de Bergrede”,  staan in dit verband enkele interessante, merkwaardige dingen, zoals “Zalig de zuiveren van hart: zij zullen God zien!” Betreft het inderdaad  niet een “goddelijke waarheid”, deze die zegt dat het klimaat én de Grote Natuur in snel tempo kapot gaat? Een waarheid to big to discern voor gewone grote mensen? In mijn favoriete vertaling van de Bijbel, deze ingeleid door de oorlogsheld André Chouraqui, (die op een dag persoonlijk honderd en tien kinderen van Joodse ouders heeft gered uit de handen van de Gestapo), staat het er op deze manier, die tot actie oproept:

“En marche, les humiliés du souffle! Oui, le royaume des ciels est à eux!”

“En marche, les humbles! Oui, ils hériteront la terre!”

“En marche, les coeurs purs! Oui, ils verront Elohim!”

Elohim, dat is de Joodse naam voor God. (De teksten van de Bergrede zijn te vinden in het evangelie volgens Mattheus, hoofdstuk 5). Opstaan, een mars organiseren, waar hier in de harde kern van de evangelies toe opgeroepen wordt, is dat niet wat Anuna en medestanders doen? En dit misschien toch juist op basis van de ‘bovenmenselijke’ intuïtieve inzichten van Thunberg uit Stockholm.

 

Uit diverse betrouwbare bronnen weten we intussen hoe het Greta tijdens haar bestaan is vergaan, het blozende, blanke meisje met ernstige blik en de twee vlechtjes. Greta vernam toen zij tien jaar was, volgens Anuna in het boek zelfs toen zij acht was, in de lessen op school het probleem van het Broeikaseffect. Dit nieuws greep haar zo danig aan, dat zij er helemaal van slag van raakte. (Mag ik in dit verband stellen, we mogen de Aarde dankbaar zijn dat er nog mensen te vinden waren die zich laten destabiliseren door wat echt erg en immens kwaad is?) Greta besefte heel goed dat de toekomst van vele honderden generaties mensen en dieren op het spel wordt gezet door de activiteiten (vaak geld-gestuurd door het “autistisch kapitaal” van de Aandeelhouders) van de industrie en van de mensen zoals u en ik die via wetenschap en techniek fijntjes voor ons dagelijks comfort zorgen… Maar, die heel ingrijpende schade aanbrengen aan duizenden min of meer onzichtbare fijne relaties tussen de levende wezens en de elementen (het weer, de zonnestand, de maan, de seizoenen, de zee…) die al gedurende miljoenen jaren zijn op elkaar afgestemd.

 

Ik ben tevreden en lichtjes verrukt, met deze geschiedenis over hoe Greta in staat bleek adequaat te reageren. Ook al bracht dat haar als persoon in last. Getekend door het diepgewortelde Inzicht over wat er aan het misgaan is, als een ware profetes, stopte het tienjarige meisje na het ontdekken van de status questionis van de planeet, met spreken, en bijna ook met eten. Door dat gebrek aan voeding stopte haar kleine lichaam met groeien, daarom is de Greta die wij kennnen, niet erg groot. Greta Thunberg belichaamt dus letterlijk haar Inzicht, en de immensiteit van het Probleem. Zij vond het allemaal zo erg en zo onbegrijpelijk, die mensen die gewoon voortdoen met de orde van de dag, terwijl wie helder ziet, weet dat “het Huis in Brand staat”. Om al die redenen, evolueerde haar innerlijke gesteldheid zodanig, dat zij niet meer kon en niet meer wilde spreken. Alleen nog met een broer, haar ouders en één leerkracht sprak het bijzondere kind.

 

De rest is geschiedenis. Vorig jaar in de zomer, de ongelofelijk warme zomer in heel Europa, besloot Greta Thunberg het weinige waar zij macht over had, haar eigen lichaam, als symbolische hefboom te gaan gebruiken. Zij verliet de veilige en vertrouwde omgeving (wat voor iemand met haar persoonlijkheid bedreigend is!), en zette haar kleine lijf neer op de symbolisch geladen plek die iedereen intussen kent. Toen het schooljaar hernam, ging zij weer naar de lessen, maar op vrijdagen keerde dappere Greta terug naar het parlement, de plek in de hoofdstad van haar land, waar de beslissingen nodig voor “het redden van de wereld” genomen kunnen worden. Elke vrijdag doet zij haar zitstaking. (Intussen heb ik een positief antwoord van de stad waar ik woon, om solidair mee te staken op die dagen, bij het Stadskantoor).

 

De volgende stappen in dit grootse Verhaal dat vanaf nu uit geen enkel groot geschiedenisboek kan weggelaten worden, zijn deze. Een heer met macht en een netwerk, zag Greta zitten op een dag, ging met haar in gesprek, en hij legde daarop voor haar de nodige contacten. Hij merkte immers dat haar redeneringen klopten, en hij was onder de indruk van haar standvastigheid, haar wilskracht, haar vastbeslotenheid. Dankzij die contacten op hoog niveau, kon Greta intussen spreken voor de Verenigde Naties, op de Klimaatconferentie in Polen, en voor het Wereld Economisch Forum in Davos. Greta trok zittend en wel de aandacht, hoewel zij tot op vandaag in haar stad slechts enkele tientallen medestanders heeft. Een dame bood tijdens de aanvang van de staking Greta wat vegetarisch voedsel aan uit sympathie, en dat nam Thunberg en vanaf dan begon ze weer beter te eten. Nadat Greta Thunberg meer gehoord werd, en de volwassen wereld meer en meer in actie kwam, klopten voor haar fijne geest de dingen weer wat meer. Zij begon terug met anderen te spreken, ging terug normaal eten en er kon weer af en toe een lach van af. Een “obsessie” volgen, het kan soms zeer zinvol en zeer waardevol zijn.

 

Door de media aandacht, werd het mogelijk dat die bezieling van Greta Thunberg de aandacht trok van Anuna De Wever. Het ene meisje inspireerde het andere. Hun geest, de bekommernis van hun beider kinderhart, zet vandaag de wereld in beweging. Archimedes glimlacht in de hemel: hij die zegde, geef mij een vast steunpunt, en ik breng de aarde uit haar baan!

De rottige reacties

Over de nogal talrijke negatieve reacties, vooral op de internetfora, kunnen we kort zijn. Zoals moeder Van der Heyden aangaf, wij storen bepaalde mensen, omdat wij hen een spiegel voorhouden. Bovendien is de Vlaming wel eens meer gesignaleerd als een klager, als een jaloerse vent of vrouw, die tracht glorierijke mensen neer te halen. Dat merkte ik als spontane moderator op het forum DS Online na de eeuwwisseling: toen Rik Torfs via tv optredens een ster werd, namen ook de gemene, ondoordachte kritieken op zijn columns toe. Idem voor de vrouw Mia Doornaert, toen zij geridderd was geworden door de Koning… Kortom, onze heldinnen en al wie hen beluistert en mee in actie komt, doet er inderdaad goed aan zich niet te storen aan die arme zielen. Ik hoorde staatssecretaris Paula D’Hondt, een van de eerste vrouwelijke politici, in een vorig leven nog verzuchten “Tegen domheid hebben zelfs de Goden geen verweer”. Die kleine lieden hebben genezing en vorming nodig, dat is een werk van lange adem, zij mogen grote mensen niet het werken onmogelijk maken.

Profetische mensen, zij zijn een andere soort

Vandaag menen de meeste mensen tussen Polen en Spanje dat godsdienst, religie, voorbijgestreefd is, iets van de voorouders. Het zou gaan om een taal en boodschap die vandaag niet meer bruikbaar zijn, niet meer relevant. Ik begrijp dat wel voor een deel: veel priesters en leraren hebben zonder bezieling en zonder visie de godsdienstige boodschap gebracht, zonder dapperheid en zonder de verhalen up to date te stellen. Er bestaan echter uitzonderingen, grote leermeesters, en ik heb mijn oor bij enkelen van hen te luisteren gelegd. De “heilige teksten” van onze cultuur, ik  heb ze grondig gelezen en overdacht, sinds 2003, toen ik heel bewust mijn eerste Bijbel aanschafte en begon te bestuderen.

Mijn conclusie is ondertussen dat het hier om een algemene misvatting gaat. Je ziet dat in de feiten, deze samenleving die de wijsheid, de adviezen en perspectieven geboden door op God gerichte mensen heeft af geserveerd, loopt elke week meer vast. Vandaag hoorde ik nog in het VRT-journaal hoe de psychiatrie uit haar voegen barst. Daar ervaar ik betrokkenheid bij, want vanaf 1997 heb ik het probleem van de depressies en zelfdoding toegevoegd als thema in het Maatschappelijk Debat via opiniestukken in vooraanstaande media. Vele mensen liggen nog niet in hospitalen bij de psychiaters, maar gaan wel degelijk krom van de stress, slapen niet meer in de nachten. Een positief gevolg is dat meer en meer lieden de verfrissende werking hervinden van contact met de Natuur. Mensen in nood herontdekken houdingen die heilzaam zijn, die zij als succesvolle man of vrouw hadden verleerd. In nederigheid en openheid, in luisterbereidheid en luistervaardigheid schuilen krachten die heel wat in beweging kunnen zetten.  Wat de klimaatmeisjes op het getouw zetten, dat is overigens een miskende autostrada naar rijk leven. Het is immers juist wie zich krom legt voor anderen, voor een hoger doel, die in zijn hart het landingsterrein voor de Vreugde klaar maakt. Die hoogste emotie is weinig consumenten nog gegeven, velen zijn wanhopig op zoek naar Verlossing en voldoening gevende ervaringen. Verlossing, dat is wat godsdienst altijd al de mens heeft gebracht, in tegenstelling tot wat het materiële leven en werken vermag. Geloof blijft dus waardevol en betekenisvol. Van Loed Loosen leerde ik hoe we de Bijbelse verhalen kunnen laten vrucht dragen, op welke manier wij ze dienen te lezen. De magische verhalen van de Bijbel gaan niet over lang gestorven figuren. De bedoeling ervan is dat jij en ik ons zelf projecteren in de personages. En het doel van dat corpus aan teksten is Toekomst mogelijk te maken, ons het Volle Leven te helpen vinden. Voor de mens die leest, daarop reflecteert en bidt. Vanuit deze inzichten, aarzel ik ook niet langer om de beelden en formules die in die teksten uit onze Joods-christelijke traditie voorkomen, te gebruiken om het heden te begrijpen. En om figuren uit de actualiteit beter te vatten. Profetische mensen zoals de klimaat jongeren.

 

Op Facebook heb ik de benaming “profetische mensen” voor Greta, Anuna, Kyra en hun vriendinnen in het begin van dit jaar gelanceerd. En het moet gezegd, vooraanstaande christenen op dat medium, zoals de gevangenisaalmoezenier Leo Deweerdt, de gehuwde vader en diaken Rob Allaert, en natuurlijk de fijne hedendaagse christelijke en natuur verbonden mystica Barbara Mertens die deel uit maakt van de Franciscaanse beweging Tau, zij zijn deze visie op de meisjes als profetische mensen genegen. Zoals de meisjes benadrukken in hun boek, is ook het Belgische koningshuis hen en de Beweging voor Climate Justice genegen.

 

Het is mijn hoop en mijn wens dat de hoge kerkelijke autoriteiten de beweging en hun voortrekkers gaat zien en gaat steun verlenen. De bisschoppen zijn de laatste dertien jaar niet blind gebleven voor het ecologische probleem, zij hebben daartoe de cel EcoKerk opgericht en personeel geleverd. Met een ecologisch bewuste paus Franciscus aan het roer, die een uitstekende encycliek schreef over het gevaarlijke probleem met als titel “Laudato si”, naar de woorden van de grote, groene  en diervriendelijke heilige Franciscus uit de dertiende eeuw, hoop ik dat onze bisschoppen de jonge vrouwen spoedig erkenning en steun bieden. Ik neem mij voor die suggestie te doen aan de aartsbisschop, kardinaal Jozef De Kesel, die ik geregeld informeel advies mag geven, dat ook beluisterd wordt, zoals ik dat met zijn voorganger heb gedaan. Kardinaal Godfried Danneels schreef een boekje over de ecologie, “De mens in zijn tuin”, in 2013, ook juist nadat ik de man dat jaar in verschillende brieven had de ogen trachten openen voor het belang van Natuur en Ecologie en voor de bestaande dreiging.

 

Hier volgen tot slot enkele citaten uit het boek Jesaja, dat is een hoofdstuk uit het Eerste Testament. Jesaja is de grootste profetische persoonlijkheid van de Hebreeuwse, Joodse traditie. Ik respecteer hem zeer, en ik vind al een hele tijd veel leven in zijn woorden. Jesaja spreekt als profeet en roept de mensen op “de moeders zonder vrouw en hun kinderen te verdedigen en tirannen in de pas te doen lopen” (Jes, 1, 17). Er zijn in het boek Jesaja bepaalde passages die gaan over “de lijdende dienaar”: dat is een zekere figuur die door andere mensen laatdunkend wordt behandeld, die (daardoor) ziek wordt, die bespot wordt (denk aan de trollen op het internet!), maar die uiteindelijk blijkt als niemand anders de Schepper van de Natuur, en de Mensheid voorbeeldig dienst te verlenen. Deze kleine maar profetisch actieve en onschuldige figuur blijkt ongemerkt lange tijd de boosaardige fouten van de gemeenschap te dragen, en hij/zij draagt op die manier juist bij om de wereld, de Gemeenschap te redden.

Lees deze eeuwenoude teksten in onze taal (bron is de NBV, Nieuwe Bijbel Vertaling) door, en houd intussen het stukje levensverhaal dat je kent van Greta, Anuna en Kyra in het achterhoofd. Geef jezelf na de lectuur maar het antwoord, of deze vrouwelijke mensen al dan niet het predicaat “profeten van deze tijd” verdienen.

____________________________________

“Mijn plannen zijn niet jullie plannen,

en jullie wegen zijn niet mijn wegen – spreekt JHWH.

Want zo hoog als de hemel is boven de aarde,

zo ver gaan mijn wegen jullie wegen te boven,

en mijn plannen jullie plannen.

Zoals regen of sneeuw neerdaalt uit de hemel

en daarheen niet terugkeert

zonder eerst de aarde te doordrenken,

haar te bevruchten en te laten gedijen,

zodat er zaad is om te zaaien en brood om te eten –

zo geldt dit ook voor het woord

dat voortkomt uit mijn mond:

het keert niet vruchteloos naar mij terug,

niet zonder eerst te doen wat ik wil

en te volbrengen wat ik gebied.

Vol vreugde zullen jullie uittrekken

en in vrede zul je huiswaarts keren.

Bergen en heuvels zullen je juichend begroeten,

en alle bomen zullen in de handen klappen.

Doornstruiken maken plaats voor cipressen,

distels voor mirtestruiken.

Zo zal de Schepper zich roem verwerven,

het is een eeuwig en onvergankelijk teken”

(Jes, 55, 8-13).

Dit zegt de Schepper

Handel rechtvaardig, handhaaf het recht;

de redding die ik breng is nabij,

en weldra openbaar ik mijn gerechtigheid.

Gelukkig de mens die zo handelt,

het mensenkind dat hieraan vasthoudt.

(Jes. 56, 1-2).

“Sta op en schitter, je licht is gekomen,

over jou schijnt de luister van de Schepper.

Duisternis bedekt de aarde

en donkerte de naties,

maar over  jou schijnt de Schepper,

zijn/haar luister is boven jou zichtbaar.

Volken laten zich leiden door jouw licht,

koningen door de glans van je schijnsel.

Open je ogen, kijk om je heen:

ze stromen in drommen naar je toe;

je zonen komen van ver,

je dochters worden op de heup gedragen.

Je zult stralen van vreugde als je het ziet,

je hart zal van blijdschap overslaan.”

(Jes, 60, 1-5).

“De geest van de Schepper, God, rust op mij,

want de grote Moeder God heeft mij gezalfd.

Om aan armen het goede nieuws te brengen

heeft zij mij gezonden,

om aan verslagen  harten hoop te bieden.

De smaad die je verdiende loon werd genoemd,

je schande wordt je dubbel vergoed.

(Jes, 61, 1 en 7).

“Luister naar mij,

jullie die mijn gerechtigheid kennen,

volk dat mijn wet in het hart draagt.

Wees niet bang voor de hoon van de mensen,

stoor je niet aan hun spot.

Want zij vergaan als een jas door motten,

maar mijn gerechtigheid zal voor altijd blijven,

de redding die ik breng, duurt van geslacht op geslacht.

Ik ben het die jullie troost.

Hoe kun je dan bang zijn voor een sterveling,

voor een mensenkind dat vergaat als gras?

Er is niemand die je leidt,

geen van de kinderen die je hebt gebaard;

niemand die je bij de hand neemt,

geen van de kinderen die je hebt grootgebracht.

(Jes. 51, 7-8; 12, 18. )

Wie kan geloven wat wij hebben gehoord?

Aan wie is de macht van God geopenbaard?

Als een loot schoot zij op onder Gods ogen,

als een wortel die uitloopt in dorre grond.

Onopvallend was haar uiterlijk,

zij miste iedere schoonheid,

haar aanblik kon ons niet bekoren.

Zij werd veracht, door mensen gemeden,

zij was een vrouw die het lijden kende

en met ziekte vertrouwd was,

een vrouw die haar gelaat voor ons verborg.

Maar zij was het die onze ziekten droeg,

die ons lijden op zich nam.

Voor ons welzijn werd zij getuchtigd,

haar striemen brachten ons genezing.

Wij dwaalden rond als schapen,

ieder zocht zijn eigen weg.

Door haar toedoen slaagde wat God wilde.

Na het lijden dat zij moest doorstaan,

zag zij het licht en werd met kennis verzadigd.

Mijn rechtvaardige dienares verschaft velen recht,

zij neemt hun wandaden op zich.”

(Jes. 53, 1-4, 6, 10-11, ik heb alleen de mannelijke vorm in de vrouwelijke veranderd, als aanmoediging voor Greta, Kyra en Anuna en hun vriendinnen. En omdat ik als historicus besef dat deze eenzijdigheid eigen is aan de cultuur van die vervlogen tijd, en niet iets is van de Schepper, van de mysterieuze Kracht die alles draagt, mens & kosmos.)

_____________________

Stef Hublou

Verspreid de Boodschap, doe mee.

dinsdag 12 maart 2019s

(1) Intussen is het verslag van moeder Malene Ernman vertaald in vele talen. In het Nederlands is de titel “Ons huis staat in brand”. Sinds de herfst van 2020 is de unieke persoonlijkheid van Greta Thunberg bovendien helder in haar functioneren en origine te verstaan middels de biografische film “I am Greta”.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!