De storm van drie en vier januari heeft mij een nacht lang laten waken. De wind horen woeden, inspiratie zoeken, stilte, kaarsen. Ik heb de hoge bomen wind zien vangen en zien buigen. Stormwind doet de mensen dieper nadenken, dat merkte ik als medewerker van Tele-Onthaal Brabant destijds, bij dat weer kregen wij de meeste oproepen. De verkrachting van Moeder Aarde die in feite sinds een generatie of vijf almaar toeneemt, door lichtzinnig gebruik van comfortverhogende techniek en toestellen, zal letterlijk stormen meebrengen. Amerika kreunt op dit moment onder vriesvorst en storm. Toeval? Of is het zo dat de Logica van wat de Joden al tweeduizend vijfhonderd jaar De Wet noemen, toch alomtegenwoordig is? In elk geval moet ik de belastingontduikers aanraden herstelbetalingen te doen. De storm zou wel eens maatschappelijk van aard kunnen zijn, en heel veel zekerheden en points de repaire onderuit halen. En wie wenst dat met zijn volle verstand?
De site van kritische onderzoeksjournalisten Apache en haar bezieler Karl Vandenbroeck, gaf een voorzet met een stuk “Na de Paradise papers: wie wil de miljarden niet terughalen?” . Zie de link onderaan. Daarop haalde ik mijn scherpste ganzeveer boven. De commentaar bij dit baanbrekende stuk, die ik er eerst schreef via Facebook, gaat in volgende zin.
Ja. Dit soort kritische vlammen leggen aan de schenen van bevoegde ministers, rechters en onderzoekers, en aan mensen die zich verrijken op de kap van het gros van de bevolking, het is een absolute noodzaak. Niet alleen omwille van het Algemeen Belang, waarvan de magistraten en politieke mandatarissen de houder zijn, zonder dat geen functie, geen portefeuille. Niet alleen omdat eerlijk het langst duurt; en in dit geval, concrete toepassing van de algemene ethishe wet, omdat je de volksstammen gewone mensen op den duur horendul maakt, als zij voelen dat er met het geld van ons allen wordt gesold. De gewone mensen hebben geen inzicht in woorden, maar worden op den duur zeer goed in “devinence” zoals het in het Ancien Français heet, vanuit hun buitengesloten positie. Een voormalige premier van Nederland, Kok, merkte tien jaar geleden al op in een jaaroverzicht van Knack “Er leeft woede onder de mensen”. En dat soort brute kwaadheid komt niemand ten goede, in de iets minder korte termijn, voorbij de waan van de dag en van het snelle gewin. Een woedende klasse armen en lagere middenklasse, dat kunnen we missen, er zijn al genoeg uitdagingen op het bord.
Maar ten derde moeten er herstelbetalingen komen, aanzuiveringen van achterstal van betalingen, ook gewoon omdat er effectief onaanvaardbare niveaus van miserie, van lijden, van kopzorgen voorkomen bij een relatief groot deel van de bevolking.
Het aantal armen dat aan de strakke normen ter zake voldoet, bedraagt in ons mooie landje zowat een tot twee op tien. Dat is niet serieus.
Mensen die volkomen door de mazen vallen, die met veel handicaps zitten, sociale, intellectuele, medische, etnische… die ontvangen een Leefloon dat niet toelaat in menselijke waardigheid te leven. Dat is een feit in dit land. Als de grote heren, laat ons ze even zo noemen, doorgaan met het ‘kloten aftrekken’ van de gewone mensen, dan voorspel ik dat er geweld, meer geweld de kop gaat opsteken. Dan zal het niet blijven bij zeventig afvalbakjes en tien wagens die in de hoofdstad worden tot vuurhaarden omgetoverd met Nieuwjaar, bij dertig politiemensen die in elkaar worden geslagen, met behulp van foto’s gedownload van Facebook, zoals De Standaard vandaag 5 januari meldt. Aanvallen door jongeren, de meest revolutionaire groep, van de meest achtergestelde, vernederde groepen.Maar altijd Mensen met een ziel die lijden aan gebrek aan uitzicht in het persoonlijke en familiale leven.
“Wie vals is, en volhardt in de boosheid, die zal storm oogsten”
Daar moet je geen ziener voor zijn, toch? En is Instabiliteit niet net wat ‘de luxe zieltjes’, de “gelukkige slaven” van de financiële wereld willen vermijden? Instabiliteit is het laatste wat de tenoren van de Economie en de Industrie wel wensen voor Nieuwjaar. Ik zal nog iets zeggen als pointe: de kruik gaat zo lang te water tot ze barst. En elke Joodse gelovige weet het al eeuwen:
God woont in gebarsten kruiken.
Als het zo doorgaat, moeten de topmensen van onze gemeenschap niet komen klagen als Tijd en Maatschappij dit jaar beginnen aan een grondige Ontsporing. Alleen al de bevolkingsdruk is hoog, gevaarlijk hoog, zo weet elke etholoog. Spreek daar iemand als Dirk Draulans maar eens over aan.
De illusie alles zelf in handen te hebben, in combinatie met oneerlijkheid en vernedering van machtelozen, is wraakroepend tot boven het menselijke niveau.Tijd om met eerbied stil te staan bij de betekenis van het woord “Hemeltergend”.
Wie zich afvraagt wat ik bedoel met “er zijn al genoeg problemen op ons bord”, wil ik een ervan meteen toelichten. De grootste problemen krijgen zo goed als geen aandacht. De moed én de visie ontbreekt blijkbaar. Zelfs en juist bij de grootste leidersfiguren. Bart De Wever is niet met biodiversiteit en uitputting van het genenarchief bezig. Hij schrijft niet over Klimaatsverandering. Hij is niet haantje de voorste in circulair hernieuwbare energie, circulair zoals alles in de natuur zelf werkt, niet via een lineaire kalender, niet met niet-afbreekbare, dodelijk giftige afval.
Dat gebrek aan profetisch ethisch leiderschap hoeft zo niet te blijven. Van de Lakota Plains Indianen wordt gezegd dat zij bij het nemen van een beslissing in de kring van de Wijzen rekening hielden met de Gevolgen van die Beslissing… tot voor de zevende generatie die na hen komt. Er is in de media de laatste tijd voldoende aangetoond dat een mammoet uitdaging op het bord ligt van ons allen, en speciaal van degenen met innerlijke vrijheid genoeg om Verantwoordelijkheden op te nemen, en dat wij kiezen om het gerommel van de aankomende storm niet te horen. Het gaat om de structurele vernietiging en verarming van de natuur. En de gevolgen voor mensen.
Ten eerste de soortenrijkdom, de biodiversiteit, die bestaat uit een miljoenen jaren gerijpt archief, een schatkamer; de verspilling van de bodem mineralen, vaak voor modieuze machientjes, die evenveel verslaven als geven; verder de doodmaking van de zee (bron van voedsel voor miljarden).
En nog bedreigender: de Klimaatverandering die elk uur tastbaarder wordt. Die landen van de kaart gaat vegen, & ‘onweerswolken’ van nooit gezien formaat brengen zal. De architectuur, de distributie, de economie, de sociale stratigrafie, de cultuur zelf … ze gaan daardoor op de schop. Als wij het dragelijk willen houden – want crisissen kunnen wel Kansen bieden tot Groei, zoals snoei een plant laat vitaliteit verwerven, maar te snelle groei kan wrede groeipijnen meebrengen – dan moeten wij direct grote maatregelen nemen. In het eigen persoonlijke leven én in het beleid. Wat zien wij vaak gebeuren? Media tonen aan: de mens reageert met een niet te beste keuze tussen de drie vormen van primair verweer tegen gevaar, dezelfde overigens waar elk ontwikkeld dier over beschikt: fight, flight or freeze.
Wat doen onze (zelf)verklaarde grootste, meest scherpzinnige, zogenaamd meest strategisch vermogen cultiverende leiders? Geen sprake van doeltreffend terugvechten; zelfs geen sprake van vluchten (en wat zou dat kunnen inhouden?). Politici, trotse Bart De Wever incluis, vertonen hier geen visie, geen toekomstgerichtheid, geen besef kinderen te zijn van-, en vader of moeder te zijn van een eindeloze rij kinderen en kleinkinderen. (Het in vakjargon van filosofen als Herman De Dijn en theologen genoemde ‘Mystiek Lichaam’).
Onze parlementsleden, partijvoorzitters, ministers, en een groot deel van de intellectuelen, geleerden, én de onwetende massa… in grote lijnen doen ze dit: zij kijken weg. Ze worden stil. Ze bevriezen. Rekenen zij op “Het is vanzelf gekomen, het zal wel vanzelf weggaan” zoals een idioot Vlaams gezegde traditioneel sprak?
Het dodelijk gevaarlijke kernenergie krijgt weer rijkelijk uitstel. Een gegeven Woord is geen woord van eer meer. De autofabrieken, de energiecentrales op bruin- en steenkolen (zie De Standaard over Duitsland vandaag), het gebruik van de Giftige Vierwielers (de titel van mijn opiniestuk in De Standaard verschenen op 3 januari 2001)… mogen hun kapot makende ‘adem’ verder in ons gezicht, in onze luchtwegen en in het gelaat van Moeder Natuur wasemen.
Het is ver schrik ke lijk. Ik ben nooit een grote fan van de vorige paus geweest, maar je zou zijn discours over ‘Europa dat in wezen een cultuur van de dood beoefent’, nog ernstig gaan nemen…? Wie ziet er vandaag wat de grote Gevaren zijn? Wie is in staat ze te zien, mét de bedoeling de mensen en de Bodem &de Lucht en de Wezens die ons dragen te beschermen?
Stef Hublou Solfrian
Creative Commons zijn van toepassing. Delen alleen met bronvermelding.
Apache artikel ter info en ter inspiratie: https://www.apache.be/2018/01/05/na-de-paradise-papers-wie-wil-de-miljarden-niet-terughalen/
Vergelijk de visie van mevrouw de ethologe Jane Goodall, dé grote pionier in studie van dierengedrag, die als meisje een hele rits geleerde professoren kon en moest tegenspreken op basis van haar ervaringen ‘in het echt’ met de wilde dieren (mensapen), en die zich laat drijven door een grote liefde voor mens, dier, familie en de planeet aarde, in het interview in Knack:
“Weet je, ik wou dat ik vandaag jong was, want dit is een opwindende tijd om dierengedrag te bestuderen. Dieren blijken een stuk intelligenter dan we denken. Kraaien maken werktuigen, octopussen hebben sterke persoonlijkheden en zelfs hommels kunnen getraind worden en wat ze leren, doorgeven aan hun soortgenoten. We ontdekken zo veel wonderlijke dingen, en tegelijk vernielen we onze fantastische wereld. Daar moeten we mee ophouden.’
U reist vandaag de wereld rond om die boodschap uit te dragen.
Goodall: ‘Ik moet wel. Het zijn barre tijden. De Arctic Refuge openstellen voor drillen naar olie en gas, nationale parken verkleinen, klimaatverandering minimaliseren, wat Trump doet is onverdedigbaar en ook Theresa May geeft absoluut niets om de planeet. China lijkt ermee bezig te zijn, maar dan alleen in eigen land. In de rest van de wereld doen ze wat Europese kolonisatoren vroeger en grote bedrijven vandaag doen: middelen weghalen voor hun eigen voordeel. De macht van grote bedrijven en hun alliantie met de politiek is een gigantisch probleem. Ik was een van de eerste natuurbeschermers die het hadden over kapitalisme, familieplanning, armoede en onze onhoudbare consumptie. En dan is er nog de positie van meisjes en vrouwen, die ontzettend belangrijk is. Hoe hoger opgeleid de meisjes, hoe kleiner de gezinnen, een niet te onderschatten factor voor duurzaamheid. Natuurlijk ben ik kwaad en ontmoedigd, maar ik ga dan net harder vechten. Ik moet wel, want we zetten kinderen op deze wereld en zij zullen de gevolgen dragen. Ik hou daarbij mijn oma’s favoriete Bijbeltekst in gedachten: as your days, so shall your strength be – uw sterkte gelijk uw dagen. Ken je de uitdrukking: we hebben deze planeet niet geërfd van onze ouders, we hebben ze geleend van onze kinderen? Wel, we hebben niets geleend, we hebben gestolen. En daar moeten we iets aan doen.’
Natuurlijk ben ik kwaad en ontmoedigd, maar ik ga dan net harder vechten. Ik moet wel, want we zetten kinderen op deze wereld en zij zullen de gevolgen dragen.
Hoop is een thema dat altijd terugkomt in uw lezingen en boeken.
Goodall: ‘Omdat het essentieel is. Het grote gevaar vandaag is dat mensen denken dat het allemaal niets meer uithaalt. Maar ik zie wel nog redenen om te hopen. We kunnen de klimaatverandering vertragen, als we nu in actie schieten. Bovendien heeft de natuur een ongelofelijke veerkracht. Begin jaren 90 verdween het woud rond Gombe in een razend tempo. We hebben een programma opgezet, TACARE, waarbij we twaalf dorpen rond het gebied hielpen. Armoede is een cruciale factor. Wie moet vechten om te overleven, doet wat hij moet doen en is niet bezig met natuurbehoud. We werken vandaag in 52 dorpen, de inwoners helpen om de gezondheid van het woud in stand te houden. Ook wijzelf zijn een reden om te hopen. Ja, we vernietigen onze wereld, maar anderzijds is de human spirit ook ontembaar. Als we sociale media goed gebruiken, hebben ze de kracht om informatie uit te wisselen, maar ook om protest te organiseren.’
© THE JANE GOODALL INSTITUTE / HUGO VAN LAWICK
Uw optimisme lijkt niet te wankelen.
Goodall: ‘Ik ben tijdens de Tweede Wereldoorlog opgegroeid, daarna kwam het nieuws van de concentratiekampen, de goelags van het stalinisme en de Killing Fields van Cambodja. We lijken niet echt veel bij te leren, er gebeuren ook vandaag nog gruwelijke dingen. Maar ik weet zeker dat verandering mogelijk is, want ik heb het gezien. Het gaat traag, dat wel. Ik heb mijn hoop gevestigd op de jeugd. Zij kijken nog bewuster naar de wereld en willen echt het verschil maken. Vandaar ons programma Roots and Shoots, waarbij jonge mensen zelf hun projecten opzetten. We zijn actief in 100 landen, met 100.000 groepen, van kleuters tot universiteitsstudenten.’
Klimaat, armoede, oorlog, vluchtelingen, de problemen zijn vandaag vaak zo complex dat mensen het gevoel hebben dat ze als individu niets kunnen doen.
Goodall: ‘Je kunt als individu wel iets doen. Als één iemand het licht uitdoet, heeft dat geen effect. Als een miljoen individuen dat doen, besparen we ontzettend veel energie. Of neem de macht van de grote bedrijven. Wij, als consumenten, zijn de enigen die die kunnen doorbreken, met de keuzes die wij maken. Loop in plaats van de auto te nemen. Denk na voor je iets koopt. Heb je het nodig? Waar is het gemaakt? Is dat een faire prijs? Heeft het de makers, de natuur of dieren schade berokkend? Je moet uitzoeken wat er aan de hand is en waar je het verschil kunt maken en dan moet je aan de slag. Alleen ontbreekt dat laatste nog te vaak. Dat is dus mijn belangrijkste boodschap. Elk van ons maakt elke dag het verschil. We hebben de keuze.’
Jane, de film
National Geographic sponsorde begin jaren zestig het chimpanseeonderzoek dat Jane Goodall in Gombe deed en stuurde filmmaker Hugo van Lawick op pad om haar werk vast te leggen. De meer dan 100 uur aan 16mm-film werd in 2014 herontdekt door een archivist en documentairemaker: Brett Morgen, die met Cobain: Montage of Heck al een boeiend portret van Kurt Cobain afleverde, ging ermee aan de slag. Het werd een liefdesverhaal. Over de relatie tussen Jane en Hugo, maar ook tussen Jane en haar werk. De muziek van Philip Glass krijg je er gratis bij. Vanaf 7 februari in de bioscoop.
“
