Nieuwe arbeidswet in Zuid-Afrika
Het is niet ongewoon voor een werknemer in Zuid-Afrika om niet te weten wie zijn eigenlijke werkgever is. Er wordt soms zelfs bewust verwarring gezaaid, waarbij het interimkantoor naar het bedrijf verwijst en vice versa, waardoor werknemers van het kastje naar de muur worden gestuurd als ze bepaalde rechten willen opeisen. Geschat wordt dat ongeveer 30% van de werknemers in Zuid-Afrika in een precair statuut zit, wat wil zeggen dat ze geen contract van onbepaalde duur hebben.
Nieuwe wet
Vanaf 1 januari 2015 traden echter nieuwe arbeidsrechten in voege die de situatie van tijdelijke, interim- en halftijdse werknemers zouden moeten verbeteren. Er werd onder andere in de wet opgenomen dat werknemers die meer dan drie maanden voor hetzelfde bedrijf werken een contract van onbepaalde duur moeten krijgen. De bedoeling is om tijdelijke contracten enkel nog toe te laten voor mensen die effectief een job van tijdelijke aard vervullen. Hiermee zouden bepaalde wanpraktijken gestopt kunnen worden, zoals bedrijven die hoofdzakelijk tijdelijke werknemers tewerkstellen, wat het makkelijker maakt om mensen te ontslaan. Bovendien krijgen de tijdelijke werknemers vaak minder goede voorwaarden dan de permanente werknemers, terwijl ze exact dezelfde job uitoefenen. De collectieve arbeidsovereenkomsten, die onderhandeld werden door de vakbond, zijn immers enkel van toepassing op de permanente werknemers. Hiervoor zou de nieuwe wetgeving dus een oplossing kunnen bieden. Ook worden middels de nieuwe wet zowel het interimkantoor als het bedrijf verantwoordelijk voor hun werknemers, om te vermijden dat ze naar elkaar blijven wijzen.
Campagne “Big new rights”
Om ervoor te zorgen dat deze wet geen dode letter blijft, maar dat ze effectief de situatie van precaire werknemers zal verbeteren, startte FOS-partner CWAO (Casual Workers Advice Office) een nationale campagne om mensen bewust te maken omtrent deze belangrijke nieuwe rechten.
De impact van de nieuwe rechten zal in grote maten afhangen van mobilisatie van vakbonden en gemeenschappen rond dit thema. Bovendien zijn bepaalde aspecten van de wet voor interpretatie vatbaar dus het stellen van goede voorbeelden wordt zeer belangrijk om de richting van de wet te bepalen. Het wordt ook nog afwachten hoe werkgevers zullen reageren. Het is bijvoorbeeld nog niet duidelijk hoe deze nieuwe wetten de situatie van landarbeiders zullen beïnvloeden. Steeds meer landarbeiders worden immers met tijdelijke contracten tewerkgesteld en dit voornamelijk tijdens het hoogseizoen voor 4 à 6 maanden. Of landarbeiders effectief zullen kunnen profiteren van deze wetten is nog onduidelijk, omdat te verwachten valt dat de boeren zullen argumenteren dat hun werk van tijdelijke aard is in een poging om de wet te omzeilen.
Het CWAO ontwikkelde een hele reeks innovatieve campagnematerialen en gebruikt videofilmpjes, radiospots, affiches, informatiebrochures en sociale media, zoals Facebook en WhatsApp, om zoveel mogelijk mensen te bereiken met toegankelijke en goed onderbouwde informatie over deze nieuwe, belangrijke arbeidsrechten.
Een van de korte filmpjes die de arbeiders via Whatsapp toegestuurd krijgen, om hen op de hoogte te stellen van hun nieuwe rechten:
Er werden ook enkele ludieke video’s gemaakt die de situatie van precaire werknemers in beeld brengen en verduidelijken hoe de nieuwe wet verbetering kan brengen.
Een van de video’s:
Meer info: Casual Workers Advice Office
02 april 2015
Auteur: Lien Bauwens
Contact: karolien.debel@fos-socsol.be
