De WHO en Europese instellingen voor gezondheidszorg waren niet bereid om de namen en mogelijke banden met de industrie vrij te geven van de leden van de raadgevende comités die de aanbevelingen voor de grieppandemie opstelden.

Nochtans waren er niet alleen twee vertegenwoordigers van de farmaceutische industrie aanwezig op een cruciale vergadering van de WHO, ook enkele van de wetenschappers waren betaald door producenten van vaccins en antivirale middelen.

Al in 2004 werd gewerkt aan richtlijnen voor het massaal stockeren van antivirale middelen. De drie artsen die toen de WHO adviseerden, hadden alle drie banden met de makers van die geneesmiddelen. Sindsdien is er 10 miljard dollar uitgegeven aan Tamiflu® (van Roche) en 2 miljard dollar aan Relenza® (GlaxoSmithKline).

De WHO en de betrokken wetenschappers reageren dat de experts nu eenmaal de beste in de wereld zijn, en dat de organisatie ze nodig heeft om het beste advies te krijgen. Nochtans is de belangenvermenging tegen de  eigen regels van de WHO.

Volgens Fiona Godlee, hoofdredacteur van de British Medical Journal (BMJ), is een zekere interactie tussen de farmaceutische industrie en de instanties voor volksgezondheid nuttig en nodig, maar gaat de belangenvermenging in dit geval veel te ver.

De WHO is een intern onderzoek gestart, maar de resultaten daarvan worden maar verwacht tegen 2011.

Verspild geld

De Raad van Europa heeft nu ook een bijzonder kritisch rapport voorbereid over de aanpak van de WHO, de Europese Unie en de Europese lidstaten.

Deze aanpak heeft volgens het rapport geleid tot “het verspillen van grote sommen geld van de belastingbetaler, en onterechte paniek en angst over de gezondheidsrisico’s voor de Europese burgers.”

“Gezien de enorme overheidskosten en winsten voor de firma’s door de pandemische griep, is het bestaan van deze belangenvermengingen een ernstige zaak, des te meer omdat de WHO er niet transparant over geweest is”, zei de hoofdredacteur van de BMJ, op een vergadering van het comité van de Europese Raad in Parijs.

Volgens haar is de geloofwaardigheid van de WHO nu sterk beschadigd en is het herstellen ervan cruciaal als de WHO nog dienst moet doen als adviesorgaan over de wereldgezondheidszorg. 

Het rapport van de Raad onderzocht de aanpak van de griep in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Polen. In het VK schatte het ministerie van Gezondheidszorg initieel dat er 65.000 doden zouden vallen; tegen januari 2010 werden er slechts 360 vastgesteld.

Frankrijk bestelde 94 miljoen dosissen van het griepvaccin. Gelukkig kon het 50 miljoen dosissen annuleren, maar toch werden er tot maart 2010 maar 5,7 miljoen mensen gevaccineerd. Kostenplaatje: 365 miljoen euro.

Polen is een van de weinige Europese landen die nu lof krijgt omdat het niet massaal vaccins aankocht uit schrik voor veiligheidsproblemen en wantrouwen in de farmaceutische firma’s.

Michaël Laurent

Michaël Laurent (°1984) is afgestudeerd als arts (KU Leuven) in 2009 en  specialiseert zich momenteel in Inwendige Ziekten.