1. 45 uur werken per week = meer stress en minder inspraak

De Wet Peeters wil de arbeidstijd ‘annualiseren’. Een moeilijk woord dat betekent dat de werktijd niet meer per week maar per jaar wordt bepaald. Volgens Peeters moet het maximaal aantal uren dat een werknemer per week kan presteren worden opgetrokken naar 45 uur. In een bepaalde week kan je bijvoorbeeld 45 uur werken, zolang dat maar wordt gecompenseerd door in een andere week slechts 31 uur te presteren. Op jaarbasis zou je arbeidstijd dezelfde moeten blijven.

Maar dat is de theorie. Het verhaal over de overuren in punt 2 nuanceert die ‘compensatie’ enigszins. Een ander probleem is dat dit voorstel uitgaat van een soort paradijselijk evenwicht tussen werkgever en werknemer die in overleg beslissen wanneer die laatste wat meer of minder zal werken. Een heleboel werknemers zal bevestigen dat de werkelijkheid enigszins anders is. De baas beslist en daarmee uit. De combinatie werk-privé zal hier zonder meer onder lijden.

Een slecht voorbeeld van ‘annualisering van de arbeidstijd’ zien we bij de supermarktketen Albert Heijn. Daar stelde de directie de uurroosters op zonder inspraak van het personeel. Sommige personeelsleden werken door dit systeem soms 8 of 9 dagen aan één stuk. Het mag dan ook niet verbazen dat de afwezigheid wegens ziekte de hoogste is in de hele sector. Het aantal langdurig zieken is hoger dan ooit, stress en burn-out tieren welig. De Wet Peeters doet net het omgekeerde van wat nodig is. Dit is geen ‘werkbaar werk’, maar een lijdensweg die resulteert in meer opgebrande werknemers.

In twee derde van de bedrijven bestaan meer flexibele systemen dan de klassieke 38-urenweek. Het grote verschil met de Wet Peeters is dat die werkschema’s afgesproken zijn in cao’s en arbeidsreglementen. De werknemers hebben via de vakbonden inspraak en kunnen compensaties in de vorm van premies of goed geregelde inhaalrust afspreken. Met de Wet Peeters kan de werkgever vrij eenzijdig en zonder compensatie de hyperflexibiliteit invoeren. In combinatie met de overurenregeling (zie punt 2) wordt het wettelijk mogelijk dat jij, de werknemer, in de toekomst 28 weken aan één stuk 45 uur per week werkt!

Wij zeggen heel duidelijk: handen af van de 38-urenweek. Weg met die Wet Peeters!

2. Meer overuren = meer stress en minder jobs

Tel bij die bewuste annualisering het eenzijdig verhogen van het aantal mogelijke overuren en het stresshek is helemaal van de dam. Kris Peeters legt de overurengrens vast op 143 uur op jaarbasis. Dat wil niet zeggen dat je maximaal 143 overuren mag presteren, je kan er veel meer doen. Zodra je de grens van 143 uur hebt bereikt, is de werkgever verplicht om inhaalrust toe te kennen. Maar een jaar is lang en die grens kan dus diverse keren worden overschreden. Vandaag ligt de wettelijke overurengrens op 78 uur per kwartaal (of 91 uur als de grens nu al op jaarbasis wordt vastgelegd). Binnen een periode van drie maanden moet een werkgever dus waakzaam zijn en zorgen dat de extra gepresteerde arbeid wordt ingehaald.

Een ander gevaarlijk ‘nieuwigheidje’ is het voorstel om 100 overuren te laten uitbetalen in plaats van ze te compenseren met inhaalrust. Hiervoor is een individueel akkoord tussen werknemer en werkgever nodig. Minister Peeters gaat ook hier uit van een evenwichtige relatie tussen evenwaardige partners. Kris Peeters zou beter eens een aantal weken in de fabriek of in een winkel gaan werken om te ervaren wat dat ‘evenwicht’ in de praktijk voorstelt.

Dit voorstel zal in veel gevallen neerkomen op een éénzijdige beslissing van de werkgever die de reële arbeidsduur optrekt. De annualisering heeft als gevolg dat de 38-urenweek op weekbasis wordt opgeheven. 100 overuren uitbetalen leidt ertoe dat de 38-urenweek volledig ophoudt te bestaan. Als je die 100 uren spreidt over 50 weken, komt dit neer op 2 overuren per week waarvoor de werknemer geen inhaalrust heeft. Met andere woorden, een arbeidsduurvermeerdering tot 40 uur. In de sectoren kunnen afspraken worden gemaakt om deze overuren op te trekken tot 360, wat neer zou komen op een wekelijkse arbeidsduur van 45,8 uur.

Even een rekensommetje maken: als 19 werknemers elk 100 overuren presteren is dat 1 voltijdse job minder. En als 5,2 werknemers 360 overuren presteren is dat ook 1 voltijdse job minder.

Tegenwoordig leven we – gemiddeld! – langer omdat we veiliger en gezonder zijn gaan werken en omdat we niet meer van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat moeten zwoegen om rond te komen. De gestadige verkorting van de arbeidstijd heeft gezorgd voor een evenwichtiger, gezonder en gelukkiger bestaan. De klok terugdraaien zal zonder meer een negatief effect hebben op onze gezondheid. Het voorstel is eens te meer frappant omdat net nu proefprojecten met de 30-urenweek in Zweden positief worden geëvalueerd. Werknemers zijn niet alleen gelukkiger en productiever, ze zien ook het aantal collega’s toenemen.

Overuren zijn een goed middel om een tijdelijke vermeerdering van werk op te vangen. Als een werkgever structureel met overuren moet werken, zoals het voorstel van Peeters mogelijk maakt, wil dat eigenlijk zeggen dat er een personeelstekort is. Eén overuur gepresteerd door een werknemer is één uur werkloosheid voor een werkzoekende. De Wet Peeters staat dus compleet haaks op het ‘jobs, jobs, jobs’-verhaal van premier Charles Michel (MR). Als het echt de bedoeling is om meer jobs te creëren, dan moet deze wet in de vuilnisbak. De Wet Peeters zal jobs vernietigen.

Wij zeggen heel duidelijk: meer jobs, minder overuren. Weg met die Wet Peeters!

3. Uurrooster 1 dag op voorhand = meer stress, weg sociaal leven

Kris Peeters is blijkbaar ook van mening dat deeltijdse werknemers met een variabel uurrooster nog niet flexibel genoeg zijn. Vandaag moeten zij volgens de wet 5 dagen op voorhand hun uurrooster krijgen. In de sectoren dwongen wij nog betere termijnen af voor de werknemers. De Wet Peeters wil het mogelijk maken om uurroosters van deeltijdsen nog maar één dag op voorhand mee te delen. Het variabele deeltijdscontract behoort nu al tot één van de flexibelste formules op de arbeidsmarkt. Als je uurroosters maar één dag van tevoren laat bekendmaken, is het gedaan met wat er nog resteerde aan sociaal leven. Een goede combinatie werk-gezin wordt zo compleet ondergeschikt gemaakt aan de grillen van de werkgever. Het deeltijds contract wordt een oproepcontract, waarbij de werknemer altijd paraat moet staan om op te draven.

Sommige deeltijdse werknemers combineren twee of meer jobs om rond te komen. Het uurrooster enigszins op voorhand kennen is essentieel om dat georganiseerd te krijgen. De Wet Peeters hakt hiermee in de koopkracht van sommige deeltijdse werknemers.

Als LBC-NVK pleiten we voor zoveel mogelijk voltijdse jobs. Deeltijds werk zou beperkt moeten zijn tot mensen die daar zelf voor kiezen. Zowel vrijwillige als onvrijwillige deeltijdse werknemers hebben recht op werkbaar werk. De Wet Peeters doet net het omgekeerde en introduceert ook hier de hyperflexibiliteit.

Wij zeggen heel duidelijk: werkbaar werk voor iedereen, weg met die Wet Peeters!

Wouter Parmentier

Onderteken de petitie tegen de Wet Peeters op www.loipeeterswet.be  
Betoog mee tegen de politiek van sociale afbraak van de regering-Michel! Samen met de vakbonden op 29 september in Brussel!

Dit artikel verscheen in Ons Recht van juni 2016, het ledenblad van de vakbond LBC-NVK, onderdeel van het ACV. Ontdek meer over de LBC-NVK op www.lbc-nvk.be en via www.facebook.com/vakbondlbcnvk