De
UVW-werkloosheid is tussen 2004 en 2014 met 17,4% gedaald. In het Vlaams
gewest is op 10 jaar de UVW-werkloosheid met
-18,4% gedaald, -20,3% in het Waals en -11,0% in het Brussels gewest.

Het gaat hier om de RVA-cijfers van de Uitkeringsgerechtigde Volledig
Werklozen (UVW) en
 niet over de Eurostat-enquête, zie hiervoor
BuG
243. Voor een analyse UVW 15-24 jr, zie

BuG 215.
 
Voor de werkloosheidsdefinities

Eurostat en RVA
Aan wie betaalt RVA
uitkeringen? RVA-Statuten  

Technische fiche Stat.92
RVA, VDAB, Actiris, Forem
Tabel:
Bevolking
per leeftijd + geslacht tot 2004-2014   
Tabel:

Basisgegevens met grafieken: RVA-201-2014    
 
– “Jamaar, met welke meter wordt gemeten?”
– “Met de enige objectieve meter die mag gebruikt worden, nl het %
werklozen op de bevolking tussen 15 en 64 jaar. Dat heeft nog het
voordeel dat exact wordt weergegeven wat het verlies is op de ‘werkzaamheidsgraad’,
die ook gemeten wordt op de bevolking van 15 tot 64 jaar.”
– “En de werkloosheidsgraad dan”?
– “De werkloosheidsgraad meet lucht, dat is een % op de actieve bevolking
zoals de VRT nu altijd zegt nadat Björn Soenens zich eens duchtig kwaad
gemaakt heeft dat het gedaan moest zijn om te ‘fantaseren’ over de
werkloosheid. Dat is een % van een % en wie kan zich daar nog wat bij
voorstellen?”
– “Maar de ‘werkloosheidsgraad is toch de algemeen erkende ‘meter’ ?”
– “Ja, om de mensen en vooral de werklozen te misleiden en om financiering
los te weken zeker voor de jongerenwerkloosheid, geld krijgen maar om waar
te investeren? De niet-actieven worden niet meegeteld in die
werkgelegenheidsgraad. Neen, hier wordt voortgegaan op het % werklozen op
de bevolking en dit op elke leeftijd, zodat iedereen kan zien wat de échte
werkloosheid is op 15, 18, 19, 20, 21 jaar enz, en dit in elk gewest. Je
zal je ogen nogal open trekken” zo besloot de opmaker van de tabellen,
weliswaar geen enkele hoop koesterend dat hiermee het werkelijke beeld het
zou halen van de bril waarmee de meesten zichzelf alsmaar verder
bedriegen.

  

Voor België is de Uitkeringsgerechtigde Volledige Werkloosheid (UVW)
gedaald van 6,7% van alle 15-64 jarigen in 2004 tot 5,5% in
2014, dat is een daling met 17,4%. Deze daling is het sterkst in
Wallonië¨met -20,3% en in het Vlaams gewest –18,4%, maar
toch nog -11,0% in Brussel. Ook is er een forse daling van de
werkloosheid in 2014 tav 2013. Daarmee zit de werkloosheid bijna op het
laagste niveau sinds 15 jaar, en deze daling gebeurt in alle gewesten, ook
in Brussel. Is dat dan één van de resultaten van de vermaledijde PS-staat?
 
Belangrijk is ook de vaststelling dat bij tewerkstelling van alle
werklozen de werkzaamheidsgraad in België zou stijgen van 61,5 naar
67%. Dat geeft zowel het belang van deze tewerkstellingsmeter als de
relativiteit ervan aan.
 
Zoals in andere BuG’s al ten overvloede is gesteld zal vooral de
activering van wie nog niet in de sociale zekerheid of bestaanszekerheid
zit de werkzaamheidsgraad naar omhoog krikken. Het opheffen van het verbod
op het dragen van de hoofddoek bv, zoals in Engeland, zal het breekijzer
zijn waarmee de werkzaamheidsgraad naar omhoog gaat en waarmee er in de
toekomst voldoende aanbod van arbeidskrachten zal zijn. Het katholiek
onderwijs zet zich met hun statements van de laatste maand aan de kop van
de maatschappelijke evolutie. Wie had dat durven denken?
  
1. RVA-Statistiek 31/12/2014
 
Sinds 2001 wordt me elk jaar in februari trouw de RVA-statistiek
toegestuurd met het aantal gerechtigden op uitkeringen per gewest,
statuut, geslacht, sector laatste tewerkstelling en leeftijd. Zo ook de
RVA-statistiek van de situatie op 31/12/2014, actueler kan niet.
 
Als de gegevens van aantal inwoners per leeftijdsjaar van de studiedienst
van de Vlaamse gemeenschap hieraan gekoppeld worden, ook al bijgewerkt tot
01/01/2014, dan kan perfect het overzicht gemaakt van aantal en %
werklozen op de bevolking van 15 tot 64 jaar in elk gewest. We hebben deze
gegevens in 2 sets van grafieken gegoten, telkens volgens de diverse
uitbetalingsstatuten:
  
– Werkloosheid per leeftijd van 15 tot 64 jaar op 31/12/2014
– Evolutie van de werkloosheid tussen 31/12/2001 en 31/12/2014
 
2. De uitbetalingsstatuten RVA:
 
– Uitkeringsgerechtigde Volledig Werklozen (UVW), de
belangrijkste groep omdat zij beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en
vergelijkbaar met de Eurostat-definitie van de werkloze
– Andere Uitkeringsgerechtigde Werklozen die niet beschikbaar zijn
voor de arbeidsmarkt omdat ze bv een beroepsopleiding volgen
– Deeltijds werkenden met uitkering van de RVA
– Deeltijds en Voltijds Tijdskrediet (private sector) en
LoopBaanOnderbreking (overheid). Bij deeltijds tijdskrediet wordt
omwillevan de vergelijkbaarheid Deeltijds en 1/5 Tijdskrediet
samengenomen.
– Deeltijds en Voltijdse “Bruggepensioneerden” (SWT’s)
– Oudere werklozen die het statuut hebben van het uitdovende
niet-werkzoekende oudere werklozen van 50+
– Alle werklozen 50+, ongeacht het statuut
– Tijdelijke Werkloosheid, wat in feite geen werkloosheid is maar
betoelaging van het arbeidscontract en subsidiering van de loonkost. Zo
ook worden Dienstenchequeswerknemers waarvoor de opdracht soms wegvalt
door sommige werkgevers op de tijdelijke werkloosheid gezet.

3. Het % per leeftijd tav het aantal 15-64 jarigen.

Voor we de grafieken starten is het van belang te zien dat de
leeftijdsverdeling per gewest voor Brussel een erg atypische curve heeft,
een hoger aandeel jongeren en een lager aandeel ouderen.

 
De spreiding over de verschillende leeftijden is vrij gelijklopend in het
Vlaams en Waals gewest, dit in tegenstelling tot Brussel. Merk ook de top
in het Waals en vooral Vlaams gewest bij de 50+ers, de groep die de
komende 12 jaar de arbeidsmarkt zal verlaten, en de reserve die vooral in
het Brusselse gewest aanwezig is. Hopelijk beseft het Brusselse gewest dat
de meertaligheid de sleutel zal zijn om vanuit Brussel de arbeidsvraag in
de beide andere gewesten te beantwoorden waar het werk nooit meer dan 120
km van Brussel verwijderd is.
   
4. Werkloosheid per leeftijd op 31/12/2014 in de diverse statuten
  
De curves van het % werkloosheid per leeftijdsjaar hebben per gewest
een andere kleur: Vlaams, lichtblauw, Waals, donkerblauw, Brussel paars en
België geel. De %ges drukken per leeftijd exact het verlies uit voor de
werkzaamheidsgraad per gewest en voor België.

4.1. Uitkeringsgerechtigde Voltijdse (Werkzoekende) Werklozen

Zoals al meerder malen vastgesteld is het vooral Wallonië waar de
jongerenwerkloosheid pijn doet, veel meer nog dan in het Brusselse gewest.
Het Brusselse gewest wordt vooral gekenmerkt door een alsmaar stijgende
werkloosheid bij opgaande leeftijd, dwz dat de structurele werkloosheid in
Brussel vooral een zaak is van volwassenen, eerder dan van jongeren. In
Wallonië daalt daarentegen de werkloosheid na 30 jaar fors. Het Vlaamse
‘bultje’ bij de jongeren, dat amper boven de 5% van de jongerenbevolking
uitkomt accentueert de dramatische toestand in het Waals gewest met bijna
14% werkloosheid bij de 24 tot 26 jarigen. In het Brusselse gewest, alle
gemeenten van Brussel samen genomen is de jeugdwerkloosheid met nog geen
10% nog niet het dubbele van deze in het Vlaamse gewest. Zowel in het
Vlaams als het Brusselse geweest is de werkloosheid van de jongeren
punctueel en gelokaliseerd, dwz met specifieke maatregelen en acties te
counteren, in het Waals gewest is ze structureel en algemeen en daarom ook
moeilijker aan te pakken. Zeker omdat Wallonië dé jonge regio is in België
(zoals Limburg in het Vlaams gewest), is de jeugdwerkloosheid daar het
meest alarmerend.

  

4.2. Uitkeringsgerechtigde, niet-Werkzoekenden
 
Voor een volledig overzicht van wie onder deze categorie valt zie
RVA-Statuten. Ondermeer
alle opleidingsvormen erkend of aangeboden door de VDAB, de PWA en
Stadswachters, of wie andere erkende opdrachten heeft als vrijwilliger in
het buitenland, het leger, coöperanten behoren tot deze categorie.
Het is vooral een aangelegenheid voor jongere werklozen, meer in Wallonië
dan de andere gewesten.

 
4.3. Deeltijds werkenden met uitkering RVA
 
Niet alle Deeltijds werkenden worden hier meegenomen, enkel die hun
Deeltijds werk combineren met een uitkering van de RVA omdat geen ander
werk ter beschikking is om hen voltijds aan de slag te brengen.

 
In het Brussels gewest komt dit statuut meer dan in andere gewesten voor,
ook in het Vlaams gewest in stijgende mate waarbij op 59 jaar het % hoger
ligt dan in Wallonië
 
4.4. Deeltijds Tijdskrediet en Loopbaanonderbreking
 
Bij de diverse formules van Tijdskrediet en Loopbaanonderbreking is het
Vlaams gewest de grote slokop, bijna dubbel zoveel als in het Waals gewest
en 3 maal zoveel als het Brusselse wat de eindeloopbaan betreft.

 

4.5. Brugpensioen – Stelsel Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT)
 
Zoals bij het tijdskrediet en LBO
is het Vlaams gewest met voorsprong gebruiker van Brugpensioen/SWT, 14%
van de 63/64 jarigen.

4.6. Oudere werklozen (oud stelsel 50+ dat uitdovend is)

De uitdovende regeling van Niet-Werkzoekende 50+ is nu al aanbeland bij de
60jarigen, met vooral bij de Brusselse werklozen een belangrijk restant,
maar dat komt omdat er in Brussel weinig ouderen in die
bevolkingscategorieën zijn.

   

4.7 Alle werklozen 50+ samengenomen (UVW, SWT en Oudere werklozen 50+)
 
Door de gewijzigde reglementering kan enkel een globaal overzicht van
de 50+ werklozen met betaling door de RVA duidelijkheid brengen. In
tegenstelling tot vorige grafiek geven we hier ook het overzicht van de
aantallen. Vlaanderen steekt er bovenuit met meer dan het dubbele aantal
werkloze 50+ dan Wallonië en het achtvoud van Brussel.

 
Maar toch heeft Brussel procentueel het meeste 50+ werklozen, ondermeer
omdat zij veel volwassen werklozen kennen maar vooral ook omdat er minder
oudere inwoners zijn in die leeftijdscategorie, zie tabel 15-64 jarigen
hierboven. In feite vinden alle gewesten elkaar op 64 jaar op een zelfde
niveau terug met 20% werklozen, alle systemen inbegrepen. 

 
4.8. Tijdelijke werkloosheid – de subsidiering van de werkgevers
 
Laat er geen misverstand over bestaan, de tijdelijke werklozen hebben
allen een arbeidscontract met een werkgever die hen, om economische
redenen een tijdje een gedeelte van hun wedde door de werkloosheid laat
betalen. Dat is uniek in Europa, in geen enkel ander land bestaat zo ‘n
regeling. Op 31/12/2014 waren er nog 104.333 tijdelijk werkloze
werknemers in dat statuut, meer dan er SWT-ers waren bv. Wel minder dan de
161.971 in 2012 en 139.53 in 2013.
  

In het
Brusselse gewest is de tijdelijke werkloosheid bijna onbestaande, in het
Waalse gewest met een piek bij de 25-35 jarigen en dan gelijklopend met de
tijdelijke werkloosheid in het Vlaams gewest.
  
5. Evolutie van de werkloosheid tussen 31/12/2001 en 31/12/2014 per gewest
 
Voor elk van de statuten geven we de evolutie tussen 2001 en 2014 in % van
de bevolking van 15 tot 64 jaar, per gewest en het Belgische gemiddelde.
De %ges drukken exact het verlies uit voor de werkzaamheidsgraad in elke
jaar.
 
5.1. Uitkeringsgerechtigde Volledig Werklozen – Werkzoekend
 
Door de forse daling in 2014 tav 2013 is het Waals gewest onder het
niveau van de UVW werkloosheid van 2001 gedaald, terwijl ook het Vlaams en
Brussels gewest dit niveau benadert. De vraag is natuurlijk of dit komt
doordat de werklozen werk gevonden hebben of omdat zij uitgesloten zijn
van de werkloosheid, als gevolg van de beperkende maatregelen ondermeer
van de PS. Daarvoor moeten we de werkloosheidscijfers per leeftijd en per
gewest naast het leefloon zetten. Deze leefloongegevens zijn opgevraagd.

  

5.2. Uitkeringsgerechtigde, niet-Werkzoekenden – zie omschrijving
RVA-Statuten
 
Na 2004 is er een sterke stijging van dit statuut in Wallonië waarbij het
verschil na 2007 aanhoudt. Ook hier, behoudens in Brussel, een daling tav
2013.
   

  

5.3. Deeltijds werkenden met uitkering RVA
 
De wijziging van het uitkeringsrecht bij deeltijdse tewerkstelling leidde
tot een daling na 2000 en 2008 met een tijdelijke stijging in 2012. Zaak
is dat het statuut fors op de retour is of dat de deeltijds werkenden nu
meer dan vroeger een voltijdse betrekking vinden.

 
5.4.
Deeltijds Tijdskrediet en Loopbaanonderbreking
 
Tot spijt van Van Eetvelt en Co zit Tijdskrediet (vooral 1/5
tijdskrediet) en Loopbaanonderbreking nog altijd in de lift na een
stabilisatie tussen 2010 en 2013, en dit in alle gewesten, alhoewel
Vlaanderen hier de grootgebruiker is.

Het is vooral een statuut met vrouwelijke gebruikers, 175.230
vrouwen tegenover 88.626 mannen, wat misschien de aversie verklaart
van de op dit vlak misogyne Van Eetvelt. Of is het een onbewuste nawerking
van de malaise die Van Eetvelt kreeg bij een toespraak voor een unisekse
groep van 400 vrouwen enkele jaren geleden. Misschien kan psychoanalyse
hier eventueel helpen om het Tijdskrediet te redden?
 
5.5.
Brugpensioen – Stelsel Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT)
 
Het Brugpensioen/SWT is versterkt aan het afnemen, ook Vlaanderen lost
de koord en beent nu Wallonië en Brussel bij, alhoewel in Brussel amper
enkele oudere werknemers in dit statuut stonden. Dat is ook zo voor de
vrouwen.

Juist op het ogenblik dat de vrouwen van de naoorlogse generaties op
burgpensioenleeftijd kwamen, wordt het stelsel op ‘af’ gezet. De afbraak
van het brugpensioen is met voorsprong de meest vrouwonvriendelijke
maatregel ooit, waar vooral de zorg- en de horecasector de dupe van is.
Wanneer komt er eens een georganiseerd vrouwenprotest tegen deze alsmaar
verdergaande afbraak van een eindeloopbaanregeling die vooral hen treft,
juist omdat zij er nu pas aankomen en de ‘mannen’ er al 2 decennia van
konden genieten?
  

 
5.6. Oudere werklozen (oud stelsel 50+ dat uitdovend is)
 
Brussel stak er even bovenuit omdat er, in vergelijking met de andere
gewesten, minder 45-64 jarigen zijn (zie leeftijdsverdeling boven). Hun
aandeel gaat wel gelijk bergaf gezien het een uitdovende maatregel is en
nu pas na 60 jaar nog enkele gegadigden kent.

 
5.7.
Alle werklozen 50+ samengenomen (UVW, SWT en Oudere werklozen 50+)
 
Alle 50+ worden per gewest samengeteld, ongeacht hun statuut, en
uitgezet als % tav de 15-64 jarigen in elk jaar. De grafiek geeft aan dat
de werkloosheid in Wallonië verder doorschuift naar de oudere werklozen
zodat globaal de Vlaamse oudere werkloosheid wordt ingehaald, ook al
hebben die nog ruim het merendeel van de Bruggepensioneerden/SWT’s.

5.8. Tijdelijke werkloosheid – de subsidiering van de werkgevers

Blijft het snoepje voor de werkgevers, de tijdelijke werkloosheid, dat
na de bankencrisis en met de uitbreiding tot de bedienden een grote frisco
is geworden, alhoewel het dat ook 2001 al was.

Na de heropleving in 2012 werd er in 2013 vlug naar teruggegrepen maar is
het in 2014 afgekalfd tot het laagste niveau in 15 jaar.

Besluit: 68 en 69

Heeft de wisseling van generaties zich (eindelijk) ingezet? Is de trein
van de exit naar pensioen voor de generatie 50+ vertrokken? Gaan de
honderdduizenden kinderen en scholieren met migratieachtergrond die nu nog
op de schoolbank(j)en(s) zitten zich de komende 12 jaar in 4 generaties
bachelors en 3 generaties masters opmaken om kwalitatief alle jobs in te
vullen die vrijkomen en de echte gelijkheid in onderwijs en werk
realiseren. Zullen de babyboomers en de oude soixante huitards en de
soixante neufs er mee over waken dat iedereen gelijk bedeeld wordt met
werk en toekomst? Movement X zal het alleszins in het oog houden.
 
Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be