Japanse vrouwen krijgen te maken met wijdverbreide discriminatie op de werkvloer.
Nieuws, Economie, Gendergelijkheid, Vrouwenrechten, Japan, Discriminatie van vrouwen -

Werkende vrouw wacht talloze hindernissen in Japan

Ondanks antidiscriminatiewetgeving en een groeiend aantal werkende vrouwen loopt Japan achter op de rest van de wereld als het gaat om gendergelijkheid. Wijdverbreide discriminatie blijft bestaan, en is in de afgelopen jaren steeds subtieler geworden.

donderdag 31 januari 2013 18:00
Spread the love

Japan is een van de meest geïndustrialiseerde landen ter wereld, maar behoudt zijn oude tradities. Zo zijn traditionele man-vrouwrollen altijd een bron van ongelijkheid geweest in de op twee na grootste economie in de wereld. Volgens het VN-Ontwikkelingsprogramma was Japan in de afgelopen jaren consistent het land met de grootste ongelijkheid van alle rijke landen in de wereld.

De kloof lijkt nog groter te worden: in oktober bleek dat Japan in het jaarlijkse rapport van het Wereld Economisch Forum over gendergelijkheid was gedaald van de 99ste naar de 100ste plaats, naast Tadzjikistan en Gambia.

Herintreders

Voor Yuko Ogasawara, hoogleraar sociologie aan de Nihon Universiteit in Tokio, komt de daling op de lijst niet als een verrassing. “In dit land is het nog steeds onmogelijk om werk en gezin te combineren”, zegt ze. “Dat is de belangrijkste oorzaak van de ongelijkheid. Mensen, of ze nu man of vrouw zijn, worden geacht elke dag tot 22 uur te werken. Als je kinderen hebt, is dat moeilijk.”

Vijftien jaar geleden publiceerde Ogasawara het boek ‘Kantoordames en Betaalde Mannen’, waarin ze een typisch Japans kantoor beschreef. Vrouwen worden geacht het administratieve werk te doen en thee rond te brengen, terwijl mannen carrière maken. “Sindsdien is er veel veranderd”, zegt Ogasawara. “Er zijn nu vrouwelijke directeuren en vrouwen krijgen meer kansen maar het probleem blijft. Zo’n 70 procent van de vrouwen stopt met werken na de komst van het eerste kind .”

“Als je na het opvoeden van de kinderen weer aan het werk wilt, is dat erg lastig”, zegt Kathy Matsui, een macro-econoom bij een van de grootste Japanse banken. Ze bestudeert sinds 1999 de rol van vrouwen op de arbeidsmarkt.

“Vaak zit het probleem binnen de organisaties en hun beoordelingssystemen”, zegt ze. “Vrouwen worden niet aangenomen als ze een gat van tien jaar in hun cv hebben. Kennelijk denken personeelsfunctionarissen dat je dan alles wat je ooit geleerd hebt vergeten bent en dat je ongeschikt bent voor de baan. Dat is subtiele discriminatie.”

“Vrouwen die opnieuw aan de slag gaan krijgen alleen parttime banen tegen een laag salaris”, voegt Yuko daaraan toe. “Ze zijn erg goedkoop vergeleken met fulltime krachten. Dus willen veel bedrijven dat zo houden.”

Veranderende economie

Discriminatie zit diep verankerd in de instituten in het land. “Japan heeft verschillende antidiscriminatiewetten”, zegt Yoshivuki Takeuchi, hoogleraar economie aan de Universiteit van Osaka. “Maar belasting, pensioen, sociale zekerheid en zorgverzekeringen zijn gebaseerd op een model waarbij wordt uitgegaan van een gezin van vier personen met een werkende vader en een moeder die thuis is.”

“In Japan betalen bedrijven mannen een hoger salaris als hun vrouw niet werkt. Vrouwen die opnieuw de arbeidsmarkt opgaan als parttimers, kunnen maar een beperkt salaris verdienen. Die regels zijn in de jaren zeventig ontwikkeld op basis van de economische realiteit van toen. Sindsdien zijn ze nauwelijks veranderd. Ze belemmeren vrouwen nu om opnieuw aan hun carrière te werken.”

Tegelijkertijd verandert de Japanse economie snel. Het land is diep geraakt door de economische stagnatie die twintig jaar geleden begon. De bevolking vergrijst snel en het geboortecijfer daalt. De bevolking zal tegen 2055 naar schatting met 30 procent gekrompen zijn.

“De beroepsbevolking krimpt en Japan staat niet erg open voor immigratie”, zegt Kathy Matsui. “Er is geen andere oplossing dan de bestaande bevolking in te zetten. Vrouwen maken 50 procent van die bevolking uit. Ze zijn vaak hoogopgeleid, maar stoppen op een bepaald moment met werken. Er zijn geen andere mogelijkheden dan te proberen deze vrouwen aan het werk te houden. Dat is geen feministisch standpunt, maar een objectieve analyse van een econoom.”

Opoffering

De Japanse samenleving lijkt echter niet erg open te staan voor dat idee. Uit een opiniepeiling die de Japanse regering in december hield, bleek dat 51 procent van de bevolking vindt dat vrouwen thuis voor de kinderen moeten zorgen, terwijl hun man werkt. Dat was 10,3 procent meer dan bij een soortgelijk onderzoek in 2009. De stijging was vooral opvallend onder jongeren tussen 20 en 30 jaar oud.

“De jongeren van nu weten wat het is om op te groeien met een werkende moeder”, zegt Suzanne Akieda, een Belgische archeoloog die al veertig jaar in Japan woont. “In het verleden hebben veel Japanse vrouwen hun persoonlijke leven moeten opofferen om carrière te kunnen maken. Nu vragen ze zich af of dat de juiste keuze was. Dat is terug te zien in de cijfers.”

take down
the paywall
steun ons nu!