Een moeder van het Hmong-volk in Vietnam met haar drie kinderen (baby op de rug) (UN/Kibae Park)

Wereldbevolking zal terug afnemen

De bevolkingsexplosie van de voorbije eeuw heeft verregaande gevolgen voor onze planeet maar een dalende geboortetrend is ingezet, zegt Joseph Chamie, voormalig directeur van het VN-bevolkingsprogramma UNFPA.

maandag 19 januari 2015 19:56
Spread the love

Blijft
het wereldwijde geboortecijfer staan op iets meer dan het huidige
cijfer van twee kinderen per gezin, dan zal de wereldbevolking
lichtjes blijven stijgen. Als de gemiddelde vrouw echter minder dan
twee kinderen baart, zal de wereldbevolking afnemen.

Van
5 naar 2,1 kinderen

Een
vruchtbaarheidsgraad van 2,1 geboortes per vrouw is bij een globale
lage mortaliteit het zogenoemde niveau voor vruchtbaarheidsvervanging, het
punt waarop de groei van de wereldbevolking stabiliseert. Ooit waren
die geboortecijfers een heel stuk hoger. Aan het begin van de
twintigste eeuw lag het aantal geboortes per vrouw gemiddeld op zes.
Tegen 1950 was dat lichtjes gedaald naar vijf kinderen per vrouw, met
slechts een handvol landen dat onder het vervangingsniveau zat.

Tijdens
die periode hadden de meeste grote landen zoals Brazilië, China,
Egypte, India, Mexico, Nigeria, Pakistan en Turkije gemiddeld nog zes
geboortes per vrouw. In totaal 29 landen, waaronder Afghanistan,
Ethiopië, Guatemala, Kenia, Iran, Irak en Syrië, hadden gemiddelde
geboortecijfers van zeven kinderen en meer per vrouw.

Ongeziene
demografische uitbreiding

Als
gevolg van deze hoge vruchtbaarheid die hand in hand ging met lage
sterftecijfers, groeide de wereldbevolking sterk aan tijdens de
twintigste eeuw, in het bijzonder tijdens de tweede helft van de
eeuw. De wereldbevolking verviervoudigde van 1,6 miljard naar 6,1
miljard mensen, een ongezien demografisch fenomeen. Een ander
fenomeen is echter dat tijdens de afgelopen 50 jaar het globale
vruchtbaarheidscijfer daalde tot 2,5 geboortes per vrouw.

In
1950 waren er nog 101 landen met een vruchtbaarheidsgraad van zes of
meer kinderen per gezin, vandaag zijn dat er nog 12. Deze landen
bevinden zich op twee na allemaal in Afrika ten zuiden van de Sahara.
De overgang van hoge geboortecijfers naar een niveau onder het
vervangingsniveau werd ondertussen een feit voor 75 landen, of bijna
de helft van de wereldbevolking.

Dat gold voor alle Europese landen
en ook voor landen zoals Australië, Canada, Japan, Nieuw Zeeland en
de VS, maar ook ontwikkelingslanden zoals Brazilië, China, Costa
Rica en Vietnam kenden een daling en kwamen uit onder het niveau voor
vruchtbaarheidsvervanging.

Overal dalende
geboortecijfers

Wat
betekent dat voor de toekomst van de mensheid? De trend geeft
alleszins aan dat als landen eenmaal onder dit niveau zitten, ze daar
niet meer opnieuw boven komen. Verschillende landen met dalende
geboortecijfers beschouwen dit als een bedreiging voor hun
samenleving en hun economie. Ze voeren een beleid dat vrouwen
aanspoort om terug meer kinderen te krijgen. Hun geboorteprogramma’s
met verlaagde belastingen, gesubsidieerde kinderopvang en bonussen,
hebben voorlopig nog niet het beoogde doel bereikt.

Lagere
mortaliteit, urbanisatie, onderwijs, de beschikbaarheid van moderne
voorbehoedsmiddelen en een algehele verbetering van het statuut van
de vrouw zorgen voor een afname van het wereldwijde geboortecijfer.

Volgens
berekeningen van de VN zullen tegen de helft van deze eeuw 139 landen
onder het niveau van vruchtbaarheidsvervanging zitten. Deze landen
samen zullen goed zijn voor drie vierde van de wereldbevolking. Tegen
het einde van de eeuw zal dat aantal al gestegen zijn tot 184 landen
en zal de globale vruchtbaarheid gedaald zijn onder twee geboortes
per vrouw.

Sociaal-economische
ontwikkeling en een veranderende levensstijl van mannen en vrouwen in
alle landen waar nog hoge geboortecijfers opgetekend worden, zullen
er de komende decennia uiteindelijk voor zorgen dat ook daar de
geboortecijfers zullen dalen.

Bron: Humanity’s
Future: Below Replacement Fertility?

take down
the paywall
steun ons nu!