Het slechte nieuws, een groeiende emissiekloof

Het nieuwe ‘Emissions Gap’ rapport van de milieuorganisatie van de Verenigde Naties UNEP en de European Climate Foundation laat er geen onduidelijkheid over bestaan. De uitstoot van broeikasgassen ligt veel hoger dan zou mogen om een heel vervelende en zelfs rampzalige klimaatverandering te vermijden.

… met ernstige gevolgen

Als de temperatuur op onze planeet daardoor vlot boven 2° gaat en richting 4 of 5 graden opwarming evolueert, riskeren we verschijnselen zoals het onomkeerbare afsmelten van de ijskap op Groenland – uiteindelijk ‘goed’ voor zeven meter zeewater erbij, dan houden onze nakomelingen Brugge, Gent, Antwerpen, Mechelen, Rotterdam, Amsterdam… niet boven water – de omkering van de Golfstroom wat het Europese continent in tijden van opwarming ironisch genoeg in de kou dreigt te zetten, of de ontdooiing van permafrost waarbij het vrijkomende methaan de opwarming nog versnelt, wat dan de permafrost verder ontdooit en nog meer methaan laat ontsnappen, een wel heel risicovolle spiraal.

Nu al smelt het zee-ijs aan de Noordpool bijna zienderogen, is Noord-Europa natter en Zuid-Europa droger, en verschuiven planten- en diersoorten noordwaarts.

Elders in de wereld zijn de gevolgen van de ingetreden klimaatverandering de jongste jaren al af te lezen aan wijzigingen en verminderingen in regenval en in slinkende oogsten. Grote delta’s van deze wereld zien stilaan het zilte zeewater oprukken, een bedreiging voor talloze mensen en voor heel vruchtbare landbouwgronden. Alleen al in Bangladesh zou een stijging van het zeewater met een meter 40 miljoen inwoners verplichten om andere oorden op te zoeken.

UNEP cijfers vertellen onthutsende realiteit

Wie beseft hoe ernstig een uit de hand lopende klimaatverandering de menselijke samenleving kan schaden, krijgt het koud van de cijfers.

Zo liggen de emissies van broeikasgassen nu zowat 14 procent hoger dan wat het in 2020 moet zijn.

En in plaats van te dalen, stijgt nog de concentratie van CO2 in de atmosfeer, een lap van liefst 20 procent erbij sinds 2000.

Als we niet fors bijsturen, halen we over acht jaar een uitstoot van wel 58 gigaton, dat is zelfs meer dan we nog in 2011 en 2010 dachten.

En eigenlijk mag die uitstoot in 2020 hoogstens 44 gigaton zijn.

De emissiekloof tussen wat zou moeten en de ontnuchterende werkelijkheid groeit dus nog. Zelfs als we een koers volgen waarbij de meest ambitieuze toezeggingen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken ook echt uitgevoerd geraken, dan nog blijven we met een emissiekloof van 8 gigaton zitten in 2020… en dat is 2 gigaton meer dan we nog maar vorig jaar dachten.

Dit gebrek aan actie jaagt ons onvermijdelijk op kosten, volgens het nieuwe rapport minstens tien tot vijftien procent meer als we de nodige uitstootvermindering uitstellen tot het volgende decennium.

De laatste kans… telkens opnieuw

De conclusie dringt zich onvermijdelijk op, we zijn wel heel slecht bezig. En de klimaattoppen van de jongste jaren slaagden er niet in om het tij te keren.

Eerst was de top van Kopenhagen in 2009 die van de laatste kans… ze werd gemist.

Dan moest Cancun in 2010 het tij keren… vergeet het.

Durban dan, in 2011, daar moest het echt gebeuren… enige resultaat is dat men afsprak dat er tegen 2015 een akkoord zou zijn dat in 2020 in werking zou moeten treden, ronduit beschamend dus in het licht van wat moet gebeuren.

En nu, volgende week, Qatar. Opnieuw begeven duizenden en duizenden zich met het vliegtuig – een zware emissiekost – naar de volgende top. Kunnen zij zichzelf nog wijsmaken dat deze verplaatsing verantwoord is, dat er nu eindelijk resultaten zullen komen? Het is niet verboden te dromen, maar dat ze niet opnieuw afkomen met de gebakken lucht praatjes dat het allemaal nog slechter kon, en dat je toch moet kijken naar de ‘door hen geredde kans’ dat er mogelijk toch nog ooit een akkoord komt.

En het goede nieuws is…

Toch bevat het nieuwe rapport ook goed nieuws. Zo weten we dat het nog altijd mogelijk is om tijdig de emissiekloof te dichten. En op tal van plaatsen zien we hoe zwaar wordt geïnvesteerd in energiezuinige gebouwen en in het voorkomen van ontbossing. Voertuigen stoten veel minder broeikasgas uit en hernieuwbare energieproductie is aan een snelle, onstuitbare opmars bezig.

En toch, het moet allemaal nog veel meer, en nog veel sneller om de opwarming van de aarde in toom te houden.

Ofwel kan dat door een onverhoopte daadkracht van de verzamelde regeringen in Qatar zodat er een versnelde en diepgaande transitie naar een lage emissie-economie wordt ingezet.

Eenzijdige stappen, want wie niets doet, betaalt altijd het gelag

Ofwel, voor wie geen vertrouwen meer heeft in het reizende klimaatcircus, is er de alternatieve benadering dat landen en regio’s er resoluut voor kiezen om eenzijdig stappen beginnen zetten en al hun energie gooien op het terugdringen van de CO2 uitstoot.

Want, zoals ook vroeger al opgemerkt, wie niets doet, betaalt altijd het gelag. Die zal veel te veel energie blijven verspillen, die energie zal onbetaalbaar duur worden, en die energie zal zo schaars worden dat er letterlijk voor gevochten zal moeten worden. Is dat de toekomst die we willen?
Alles wat we moeten doen om klimaatverandering tegen te gaan, is net hetzelfde als wat moet gebeuren om af te geraken van onbetaalbare of zelfs onbereikbare olie en gas, net hetzelfde als wat nodig is om luchtvervuiling te voorkomen en onze gezondheid te redden, net hetzelfde als vereist voor een economie die goede jobs creëert en veel beter bestand is tegen tal van crises die ons nu al beginnen te treffen.