In Humo nr 3723 stond een interessant interview, getiteld ‘De brandbrief van de twintigers’. Daarin gaven 4 jongeren hun visie op de huidige regeringsbeslissingen, het sociaal klimaat en de zogenaamde generatieclash. Bij iedere zin die ik las steeg mijn verontrustheid. Als Humo met deze jongeren een doorsnede van de Vlaamse jeugd bij mekaar zocht, dan staan we er wel heel slecht voor. De teneur van de meeste antwoorden was ronduit negatief, doemdenkend, een toekomstvisie die ik absoluut niet deel. Noch vandaag (ik ben 36), noch toen ik een twintiger was. Ik las over jongeren die zich klakkeloos neerleggen bij volgens hen voldongen feiten (we moeten allemaal langer werken, het zal nooit meer zijn als vroeger, …), die dingen veralgemenen en op een hoopje gooien (de jongeren, de vakbonden, de politici, …), uitgaan van hun eigen situatie en zich niet kunnen verplaatsen in die van vele anderen in onze maatschappij (ze zijn allen hoogopgeleid en van welstellende huize) en blijkbaar ongenuanceerd meegaan in het hele verhaal van de zogenaamde ‘generatieclash’, ons aangepraat door mensen die het echt niet goed voorhebben met onze maatschappij.

Voor alle duidelijkheid: er zál langer, meer en efficiënter moeten worden gewerkt. Wees gerust, ook de vakbonden beseffen dat terdege. Daarover gaat de discussie ook al lang niet meer. Tegenover de inkrimping van het brugpensioenstelsel (niet bedoeld als extra vakantie maar als maatregel om ontslagen van werknemers die niet meer voldeden te vermijden en jongeren in de plaats te kunnen aannemen) en de verhoging van de pensioenleeftijd staan op dit moment geen of nauwelijks maatregelen om die ouderen aan het werk te krijgen en te houden. Laat staan maatregelen om mensen uit zware beroepen een afbouwscenario aan te bieden. En laat staan om jongeren en andere kansengroepen meer steun te geven op de arbeidsmarkt. Daar gaan de discussies om, daarom wordt er op straat gekomen en gestaakt. Waardig werk voor iedereen. Akkoord, over de vormen van actie voeren valt te discussiëren, maar laat u alstublieft daardoor geen zand in de ogen strooien en de boodschap vergeten.

Ik las in het Humo-artikel over hun vrienden en de jongeren die zij kennen. En hoe die er allemaal hetzelfde over denken. Welnu, ik ken massa’s jongeren die met hen van mening verschillen. Ik las over voorbeelden van ouderen die wel alternatieven aangeboden kregen om hun werk draaglijker te maken. Welnu, ik kan massa’s voorbeelden van mensen waarbij dit niet het geval was. Ik las over vroege pensioentrekkers die profiteerden van het systeem. Daar tegenover staan massa’s ouderen die blij waren dat ze de fysieke en/of mentale belasting niet langer hoefden te dragen of anders in de ziekteverzekering, werkloosheid, armoede, … zouden terechtkomen.

Ik las over een generatie die zich niet langer voor 1 werkgever engageert maar switcht. Welnu, ik ken vele voorbeelden van jongeren die verlangen naar alvast 1 werkgever, alsook jongeren die kiezen voor zekerheid in plaats van flexibiliteit en wisselende werkgevers. Ik las over pensioenen waarop ze niet meer rekenen. Welnu, als we er niet structureel voor zorgen dat mensen een deftig pensioen kunnen krijgen, dan gaan we het probleem enkel afschuiven op andere takken van de sociale zekerheid. Want velen kunnen niet of niet genoeg zelf bijeen sparen voor hun oude dag. Ik las over oubollige vakbonden die jongeren niet ernstig nemen. Welnu, stel die vraag maar eens aan de vele jongeren die zich binnen de vakbonden engageren. ‘Oubollig’, daar valt veel voor te zeggen, maar absoluut met een hart en concrete voorstellen voor jonge werknemers en werkzoekenden.

Ik las felicitaties aan het adres van Quickie, die de pensioenhervorming door onze strot ramde in een ongezien korte tijd. Of hoe het neoliberalisme erin geslaagd is zich tot standaard te verheffen en met de pluimen te gaan lopen. Ik las verwijzingen naar John F. Kennedy die zei dat je je niet moet afvragen wat het land voor jou kan doen, maar wat jij voor het land kan doen. Willen we echt naar een maatschappij waar het ieder voor zich is? Waar mensen die niet meekunnen aan hun lot worden overgelaten? We hebben een individuele verantwoordelijkheid, maar onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en sociaal vangnet mogen we toch niet zomaar van ons afwerpen?

Ik las ook over hun ouders, de zogenaamde babyboomers, die het altijd goed hadden, ons opzadelden met de schulden en miserie en ook nu nog eisen vroeger te kunnen ophouden met werken. Zijn we misschien de oliecrisis in de jaren ’70 vergeten, die nog tot ver in de volgende decennia nazinderde? Die aanleiding gaf tot de ‘no future’ generatie? Is dat waar we misschien terug naartoe willen? Ik pleit voor een ‘future’ generatie, die wel nog vooruitzichten heeft en dat samen met de andere generaties wil verwezenlijken. We kijken te weinig naar het verleden en leren er vooral te weinig uit.

Maar eerlijk is eerlijk. Ik las ook positieve signalen: oproepen tot solidariteit, het in elkaar slaan van handen, aanzet tot actie, het reanimeren in plaats van torpederen van het systeem, de onbaatzuchtigheid van deze generatie, de dankbaarheid naar voorgaande generaties, … Niet al kommer en kwel dus. Gelukkig…

Laten we alsjeblieft die hele generatieclash vergeten en samen onze schouders zetten onder een toekomstproject met kans op slagen. Sociale en politieke hervormingen zijn absoluut nodig, maar ook een grondige hervorming van onze financiële en fiscale systemen. Want laten we een kat een kat noemen. Met de huidige maatregelen worden nog maar eens de werkende mensen en uitkeringsgerechtigden geviseerd en de mensen en instellingen die aan de oorzaak van de crisis lagen zo goed als ongemoeid gelaten. Ik ben er van overtuigd dat het anders kan. Dat we wel samen mooie toekomstperspectieven kunnen uittekenen met waardig werk een goede welvaart en levenskwaliteit in het vooruitzicht. Zonder al te veel afbreuk te doen aan de sociale verworvenheden waarvoor wij en vooral onze voorgaande generaties (ook de babyboomers) hard hebben gevochten. Veel slimmere mensen dan ikzelf hebben daar al vele bladzijden over volgeschreven maar wie zich niet informeert blijft onwetend natuurlijk. En kan niet anders dan uitgaan van de doemscenario’s die ons nu op de mouw worden gespeld.

Ik had in het Humo-artikel ook graag wat andere jonge stemmen gehoord. Die van een jonge bandwerker, een jonge manager in spe, een jonge Greenpeace militant, een jonge werkloze in zijn wachttijd, een jonge invalide, een jonge bedrijfsleider, … Wat meer pluralisme had wel gemogen. Deze jongeren vertaalden absoluut niet de stem van hun generatie maar die van zichzelf. Want is een generatie niet per definitie divers, eclectisch, niet onder 1 noemer te vatten? Het lijkt me dan ook moeilijk, zo niet onmogelijk om die diverse stemmen te vertalen naar algemene standpunten van die generatie.

Jongeren en mensen jong van geest: wees strijdbaar, informeer u en blijf altijd een mooie en leefbare toekomst voor ons en onze kinderen voor ogen houden. Met een doel voor ogen is het veel makkelijker manieren te vinden om daar te geraken.