“Ontwikkeling, buitenlandse investeringen, het creëren van banen of beloften om de leefomstandigheden van de lokale bevolking te verbeteren, kunnen niet gebruikt worden als argument de watervoorraden van onze heidegebieden in gevaar te brengen”, zegt de nationale distributievereniging Fenalco in een recente verklaring gericht aan de overheid.

Fenalco is fel gekant tegen het mijnbouwproject Angostura, een open mijn waar in de komende vijftien jaar zilver en goud moet worden gewonnen. De mijn in Santurbán, in de noordelijke provincie Santander, is eigendom van het Canadese bedrijf GreyStar.

Fenalco krijg steun van verschillende andere organisaties, zoals de Vereniging van Ingenieurs van Santander (Sociedad Santandereana de Ingenieros) en de Maatschappij voor Openbare Verbetering (Sociedad de Mejoras Públicas). “We zijn allemaal tegen een kortzichtige benadering”, zegt Erwing Rodríguez, directeur van Fenalco.

Colombia is wereldwijd een van de grootste vervuilers als het gaat om het gebruik van kwik in de artisanale mijnbouw. Jaarlijks gaat er tussen vijftig en honderd ton kwik verloren tijdens het extractieproces van goud, blijkt uit een rapport van VN-Organisatie voor Industriële Ontwikkeling (Unido). De artisanale mijnbouw groeide in de afgelopen jaren sterk, als gevolg van de stijgende goudprijs.

Gezamenlijk doel

“Het is interessant dat voor de eerste keer een conglomeraat van groepen en individuen, inclusief de hogere middenklasse, sociale organisaties, linkse politieke groepen en milieuactivisten elkaar gevonden hebben rond een gezamenlijk doel: de bescherming van ons water”, zegt geoloog Julio Fierro.

De brede sociale beweging in Santander is een steun voor de al veel langer durende strijd van milieuactivisten in Cajamarca, in de centrale provincie Tolima, tegen het Zuid-Afrikaanse bedrijf AngloGold Ashanti.

De activisten hier willen zoveel mogelijk aandacht voor de verwoestende effecten van de mijnbouw op de watervoorraden in een gebied met 160 bronnen en het omringende ecosysteem, dat bestaat uit kwetsbare heidegebieden en nevelwouden. “We bezoeken dorpen en leggen de mensen uit welke ecologische, sociale en economische schade de mijnbouw veroorzaakt”, zegt Evelio Campos, directeur van Ecostierra, een plaatselijke milieuorganisatie.

Bewustwording wordt ook gekweekt met een dagelijkse radioshow van een half uur en een wekelijks tv-programma, uitgezonden door het plaatselijke station in Ibagué, de hoofdstad van  Tolima.

Verder werden er de afgelopen tijd verschillende demonstraties gehouden, onder meer in Nuevo Colón en Vijagual, in de noordoostelijke provincie Boyacá.

Fierro wijst ook op de mobilisatie van Embera-indianen en mensen van Afrikaanse afkomst, tegen goudwinning op de berg Careperro door het Amerikaanse bedrijf Muriel Mining.

Biodiversiteit

Colombia is een van de landen met de grootste biodiversiteit in de wereld. Tot het midden van de twintigste eeuw was het land een van de grootste goudexporteurs ter wereld. Daarna nam de mijnbouw af, tot de recente hernieuwde belangstelling.

Colombia is nu de op één na grootste goudproducent in Latijns-Amerika. Het is ook de grootste producent van smaragd in de wereld en heeft de grootste kolenvoorraden in Latijns-Amerika. Colombia produceert ook zilver, platina, nikkel en een waslijst andere delfstoffen.

Het land heeft ook olie- en aardgasvoorraden en trok in de afgelopen tien jaar veel buitenlandse investeerders. Zij konden profiteren van de mijnbouwwetgeving die werd goedgekeurd onder de regering van Andrés Pastrana (1998-2002). De daaropvolgende regering van Álvaro Uribe (2002-2010) moedigde buitenlandse investeringen nog meer aan.

Colombia heeft vergunningen verleend voor zo’n 10.000 mijnen, waarvan er 4000 al in gebruik zijn. De regering houdt echter onvoldoende toezicht, zeggen milieuactivisten.  De overheid geeft dat ook zelf toe. Er zijn slechts veertig ambtenaren die zich bezighouden met de controle op de naleving van de mijnbouwregels.