Volgens Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk telt Vlaanderen op dit moment zo’n 750.000 vrijwilligers. 6.000 van hen zijn aangesloten bij Natuurpunt, een onafhankelijke organisatie die zich inzet voor de bescherming van de Vlaamse natuur.

“Zonder vrijwilligers zouden we niet kunnen bestaan, ze zitten in ons DNA”, vertelt Hendrik Moeremans, diensthoofd communicatie Natuurpunt. “We werken met 480 betaalde medewerkers in Vlaanderen. Het aantal vrijwilligers is dus veel groter. De taak van de betaalde medewerkers bestaat voor een groot deel uit het begeleiden en ondersteunen van onze vrijwilligers.”

Deze vrijwilligers zetten zich in voor de natuur op allerlei manieren. “Vroeger kochten vrijwilligers stukken natuur om deze te beschermen en onderhouden. De laatste decennia ligt de focus op meer andere zaken, zoals het sociale weefsel van de organisatie”, zegt Moeremans. “Ze doen de meest uiteenlopende zaken, zoals het organiseren van foto-exposities en het helpen op spaghettiavonden.”

De vrijwilligers leveren ook op een andere manier een sterke bijdrage. “Onze vrijwilligers zijn ingebed in hun lokale gemeenschap. Ze weten wat er leeft en wat er beter kan. Zonder hen zouden lokale werkgroepen nooit kunnen bestaan.”

In de bloemetjes zetten

Volgens Moeremans zet Natuurpunt haar vrijwilligers altijd in de bloemetjes. “Wij hebben daar geen speciale week voor nodig, al is het wel fijn hen die extra aandacht te geven, dit jaar gaan we dat doen met een filmpje.” In het filmpje zullen sfeerbeelden uit 2018 te zien zijn. “Ze offeren hun vrije tijd en energie op voor de natuur, en daar zijn we hen heel dankbaar voor.”

Al sinds 1986 vieren we één week per jaar in Vlaanderen de vrijwilliger. “Wij willen de meerwaarde van vrijwilligers duidelijk maken aan de publieke opinie”, vertelt Eva Hambach, directeur van de vzw Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. Verschillende organisaties besteden deze week dan ook extra aandacht aan hun vrijwilligers. “Heel wat organisaties houden een dankfeest of sturen bedankkaartjes naar hun vrijwilligers.”

Ook de vzw organiseert activiteiten tijdens de speciale week. Zo houden ze een studiedag met als thema talenten en competities. “Organisaties kunnen bij ons terecht om te leren hoe ze de talenten van hun vrijwilligers het best kunnen inzetten”, zegt Hambach.

Inspanning & ontspanning

Volgens Hambach werken de meeste vrijwilligers in de socio-culturele sector. Ook de sportsector heeft heel wat mensen die op vrijwillige basis werken. Milieuvrijwilligers zijn er een stuk minder. “Wie de tijd en de middelen heeft, moet aan vrijwilligerswerk doen”, meent Luc Hendrickx, vrijwilliger bij Natuurpunt. “Natuurlijk begrijp ik dat niet iedereen die mogelijkheid heeft. Er is natuurlijk ook een je-m’en-foutisme, maar dat is een heel andere zaak.”

Hendrickx relativeert zijn inzet voor de natuur. “Ik ben voorzitter van de lokale afdeling. Het komt erop neer dat ik vergader, vogeltellingen doe en meewerk aan magazines van Natuurpunt. Dat vraagt natuurlijk een inzet, maar ik zie het meer als ontspanning. Veel vrijwilligers leveren een grotere fysieke en psychische inspanning.”

Niet alle vrijwilligers zijn aangesloten bij een organisatie. Stijn Vanden Berghe zet zich al sinds 2011 op eigen houtje in voor het milieu. “Ik wou het nuttige met het aangename combineren”, vertelt Vanden Berghe. “Daarom besloot ik op regelmatige basis zwerfvuil te verzamelen met het materiaal dat de gemeente voorziet.”

Volgens Vanden Berghe is er nog veel werk aan de winkel. “De meeste burgers hebben niet de juiste mentaliteit, ze denken niet na over hoe zij een steentje kunnen bijdragen. Toch ben ik niet altijd alleen tijdens mijn zwerfvuilrondes. Mijn vriendin en dochter gaan regelmatig mee, en soms word ik ook vergezeld door een buur of een vriend. Als iedereen een steentje zou bijdragen, kunnen we het als samenleving een stuk verder brengen.”