“Tachtig
procent van de mensen hier lijdt onder de gevolgen van de cycloon”,
zegt Joel, een inwoner van Port Vila. Ook zijn huis raakte beschadigd
door de storm. “We hebben genoeg te eten, maar de waterkwaliteit
is erg slecht.” Van andere inwoners van de stad werd het huis
volledig verwoest.

Op
9 april 2015 trof de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM)
van de VN vijftig mensen aan die nog steeds schuilden in een
rudiementaire keet. Ze wachtten daar op hulp bij de herbouw van hun
huis en hadden voedsel, water en sanitaire voorzieningen nodig.

Vanuatu
is een archipel van meer dan tachtig eilanden en naar schatting
265.000 inwoners, ten noordoosten van Australië. Drieënzestig
procent van de bevolking, bijna 166.000 mensen, werden getroffen door
de cycloon Pam. Daarbij vielen elf doden. Het was de ergste
natuurramp in de geschiedenis van het land.

Geen water of stroom

De
hoofdstad Port Vila ligt aan de zuidwestkust van het eiland Efate en
is erg kwetsbaar voor zwaar weer en overstromingen. Naar schatting 30
tot 40 procent van de bevolking leeft in informele nederzettingen
zoals Freswota en Seaside. Slechte huisvesting en inadequate
basisdiensten dragen bij tot de armoede.

Frido
Herinckx, hoofd van het ondersteuningsteam van het Rode Kruis op
Vanuatu, zegt dat er ernstige schade is in deze nederzettingen. “In
de eerste week na de cycloon zaten er 4000 tot 5000 mensen in
opvangcentra in Port Vila.”

Stéphane
Dujarric, VN-woordvoerder, zei op 10 april 2015 dat slechts 36
procent van de 30 miljoen dollar die de VN wilden binnenhalen werd
toegezegd. Hij wees erop dat meer dan 100.000 mensen geen schoon
drinkwater hebben en waarschuwde dat de verwoesting van 90 procent
van de gewassen in het land alle mensen in de problemen brengt die
afhankelijk zijn van de landbouw.

De
verstedelijking op Vanuatu, door mensen die werk en betere
voorzieningen zoeken, gaat met 4 procent per jaar snel omhoog. De
overheid kan die groei niet bijbenen. Een kwart van de bevolking
leeft nu in steden. Naar verwachting zal dat tegen 2050 toenemen tot
53 procent.

Vanuatu
ligt in een kwetsbare regio met een cycloonseizoen tussen november en
april. De eilandstaat is ook kwetsbaar voor aardbevingen,
vulkaanuitbarstingen en tsunami’s. In de afgelopen 25 jaar had het
eiland te maken met minstens twintig zware cyclonen. Ruim 63 procent
van de bevolking heeft te maken met de gevolgen van natuurrampen, het
hoogste cijfer ter wereld volgens de VN.

Waarschuwingscentrum

De
stadsbevolking is extra kwetsbaar vanwege door de gebrekkige
huisvesting. De bouw van stevige huizen is te duur en er wordt geen
krediet verstrekt aan inwoners met een laag inkomen. In de
nederzetting Freswota, waar zeven- tot achtduizend mensen wonen,
stelt de overheid alleen land beschikbaar om te wonen, zegt chief
Kalanga Sawia. “Er is geen geld om ook huizen te bouwen.”
De bewoners maken daarom zelf onderkomens, met goedkoop hout,
golfplaten en blik.

De
elektriciteits- en watervoorziening en communicatie lieten het
afweten na de ramp, zegt Herinckx van het Rode Kruis. “Basisdiensten
zijn nu weer op het niveau van voor de cycloon, maar dat is niet
optimaal.” Inwoners van Freswota hebben doorgaans water, maar
slechts de helft van hen heeft ook elektriciteit. In het hele land
heeft maar 28 procent van de mensen elektriciteit en slechts
vierenzestig procent heeft toegang tot sanitaire voorzieningen.

De
regering van Vanuatu probeert het land beter voor te bereiden op
rampen. In 2006 werd Vanuatu de eerste staat in de Stille Oceaan dat
rampenrisicobeheer opnam in zijn nationale planning. In 2013 kwam een
nieuw waarschuwingscentrum dat vulkanische, seismische en
tsunami-activiteit moet monitoren.

Bij
het naderen van de cycloon Pam werden mensen gewaarschuwd via
sms-berichten. Zo werd meer dan 80 procent van de bevolking bereikt.
Vanuatu behoort echter tot de groep van de Minst Ontwikkelde Landen
(LDC’s) en heeft selchts minimale capaciteit om met de gevolgen van
catastrofes om te gaan.

Peter
Korisa, manager bij het Nationale Bureau voor Rampenmanagement van
Vanuatu, zegt dat herstel in de nederzettingen van Port Vila langzaam
zal gaan. De wederopbouw wordt ook gehinderd door disputen over
landtoekenning, financiële problemen en gebrek aan middelen.

Momenteel
helpt het Rode Kruis de bevolking van de nederzettingen om betere
onderkomens te bouwen. “Dit doen we door mensen eenvoudige
methodes aan te reiken waarmee ze hun huizen steviger kunnen maken,
zodat ze beter bestand zijn tegen stormen”, zegt Herinckx.

Bron: Cyclone
Pam Worsens Hardship in Port Vila’s Urban Settlements