Wat Van Overtveldt niet wil weten over de vennootschapsbelasting

Hoe wil Van Overtveldt de put geslagen door de verlaging van de vennootschapsbelasting vullen? Door terug te grijpen naar de voodoo economie van de jaren 80. Beloon de allerrijksten en zij zullen als wederdienst nog meer ondernemen. De VS herstellen nog altijd van de kater van toen.

donderdag 1 september 2016 14:25
Spread the love

Laten we beginnen met een citaat uit de Wall Street Journal, één van de favoriete kranten van minister van Financiën Johan Van Overtveldt. In juli werd daar de chef belastingen van de OESO, de denktank van de rijke landen, geciteerd.

“De voorbije 30 jaar zeiden we dat het geen zin heeft om kapitaal meer te belasten aangezien je het dan verliest, je verliest investeringen. Wel, dat argument is dood, het is dus nodig om dat hele verhaal te herbekijken”, zegt Pascal Saint-Amans.

Saint-Amans deed die uitspraak naar aanleiding van een nieuw rapport van de Oeso. In dat rapport wordt het wat technischer en neutraler verwoord. “Het empirisch onderzoek over belastingvoordelen voor bedrijven toon dat zij in sommige gevallen wel meer investeringen kunnen aantrekken, maar die onderzoeken slagen er niet in te bevestigen dat zij algemeen heilzaam zijn”, staat er te lezen.

Critici van die extreem lage belastingen voor multinationals hameren al lang op die nagel. Dergelijke bedrijven laten hun investeringen niet afhangen van de vennootschapsbelasting. Veel belangrijker zijn de nabijheid van de afzetmarkt, het opleidingsniveau van de werknemers of de mobiliteit. Bijna allemaal zaken waar je overheidsinkomsten voor nodig hebt, hoge belastingen dus.

Maar Saint-Amans heeft het hier over iets anders. Na de financiële crisis en de dure reddingsoperaties voor de banken kwamen de overheden in ademnood. De multinationals en de allerrijksten ontsprongen de dans door de afwezigheid van vermogensbelastingen of door via allerlei complexe mechanismes hun geld te parkeren in belastingparadijzen.

Belastingparadijzen

Sinds een vijftal jaar proberen de Oeso, de EU en de G20 het net te dichten rond dat vluchtende kapitaal. Zij viseren in de eerste plaats de belastingparadijzen en de boekhoudkundige trucs die toelaten dat multinationals een groot deel van hun winst parkeren in landen met de laagste vennootschapsbelasting.

Een studie wees uit dat de 500 grootste Amerikaanse bedrijven elk jaar 695 miljard dollar aan belastingen ontwijken. Dat doen ze door 2,4 biljoen aan winsten in belastingparadijzen te verstoppen. Apple bijvoorbeeld, het land dat van de Europese Commissie 13 miljard euro moet terugbetalen aan de Ierse overheid, zit op een berg cash van 232 miljard dollar. 215 miljard daarvan zweeft ergens ver weg buiten het bereik van de Amerikaanse fiscus.

Voor de EU is niet het lage tarief van de vennootschapsbelasting in Ierland een probleem maar wel dat het land daarbovenop nog cadeaus geeft op maat van multinationals. Apple betaalde daardoor geen 10 procent maar 0,005 procent belasting.

In België is het officiële tarief van de vennootschapsbelasting 33,99 procent, maar de grootste bedrijven komen door allerlei aftrekken en gunstregimes aan een veel lager percentage. De studiedienst van de PVDA berekende dat de 1000 grootste bedrijven in 2014 slechts 7,9 procent betaalden op de vele miljarden winst die ze boekten. AB Inbev, ExxonMobil en Engie maakten het nog bonter. Op de 6 miljard euro winst die zij maakten, betaalden ze 0,6 procent belastingen. Hun Tax Freedom Day valt dus kort na nieuwjaar.

Als onder druk van de EU ook België de achterpoortjes moet sluiten, zullen die bedrijven meer belastingen moeten betalen. De Europese Commissie verplichtte ons land als om 700 miljoen euro terug te eisen van enkele multinationals. De regering ging in beroep en wil zich nu ook voorbereiden op een verdere verstrenging van de regels. Dat is dus de reden waarom minister Van Overtveldt absoluut de aanslagvoet van 33,99 procent wil verlagen. Hij droomt zelf van een tarief van 20 procent.

Wie zal dat betalen

“Hoe gaan we dat in hemelsnaam financieren?”, vroeg minister van Werk Kris Peeters zich woensdag vertwijfeld af toen bleek dat Van Overtveldt in een nieuwe versie van zijn nota een streep trok door de meerwaardebelasting en de verhoging van de roerende voorheffing op dividenden.

De verlaging van de vennootschapsbelasting kost volgens Van Overtveldt 7 miljard euro. Iets minder dan de helft daarvan – 3,3 miljard euro – wil hij halen uit de afschaffing van de notionele interestaftrek. De Hoge Raad van Financiën kwam in een recent advies aan andere cijfers. Volgens hen vult de afschaffing van de notionele interestaftrek slechts 23 procent van het gat dat geslagen wordt door de verlaging van de vennootschapsbelasting tot 20 procent. Volgens de Hoge Raad van Financiën kom je zelfs met een meerwaardebelasting én een hogere roerende voorheffing slechts aan 71 procent van de kost van een verlaging tot 20 procent. Zonder die twee vormen van vermogensbelasting is slechts de helft van de belastingverlaging gedekt. Volgens de cijfers van Van Overtveldt komt dat neer op een tekort van 3,5 miljard euro.

Hoe de N-VA-minister dat geld denkt te vullen? Kamervoorzitter Siegfried Brack legde dat woensdag uit in Knack. “Een belasting van 34 naar 20 procent verlagen kost geld, maar het levert ook banen op. Daardoor komt er uiteindelijk opnieuw geld in de overheidskas.” De zogenaamde terugverdieneffecten dus. België zou volgens N-VA nieuwe bedrijven kunnen lokken.

De Hoge Raad van Financiën stelt alvast grote vraagtekens bij dat terugverdieneffect. “Een terugverdieneffect van 25 procent veronderstelt een eenzijdige hervorming, waarbij de tarieven in de andere landen ongewijzigd blijven. Dat zal echter beslist niet het geval zijn: het huidige debat wordt immers geschraagd door tariefverlagingen beslist of overwogen in andere landen. Men kan deze nieuwe golf van fiscale concurrentie en de race to the bottom die zij zou kunnen veroorzaken, betreuren. Dit is echter het meest waarschijnlijke scenario, omdat er momenteel geen politiek initiatief is om een minimumtarief vast te leggen. Men zou bijgevolg kunnen besluiten dat een terugverdieneffect van 25 procent ruim overdreven is.”

Race to the bottom

België is inderdaad lang niet het enige land waar gedacht wordt aan een tariefverlaging. Het Verenigd Koninkrijk wil onder de 15 procent duiken. In Bulgarije zitten ze al aan 10 procent. In de Europese Unie hebben 15 van de 28 lidstaten een tarief dat lager ligt dan 20 procent.

Van Overtveldt en Bracke grijpen terug naar een versleten recept. In de jaren 80 introduceerde de toenmalige Amerikaanse president Reagan ‘voodoo economics’: geef de allerrijksten belastingverlagingen en ze zullen met nog meer goesting ondernemen en jobs creëren. Het leidde tot een gigantische schuldenberg die dan maar werd aangepakt door te snoeien in sociale programma’s.




In plaats van terugverdieneffecten zullen we meerverlieseffecten krijgen. Dat voorspelt ook de Hoge Raad van Financiën. “Voor kleine vennootschappen, die economisch gezien dicht bij de eenmanszaken staan, moet de vennootschapsbelasting aanleunen bij de personenbelasting; zo niet dreigt een overmatige omschakeling van eenmanszaken naar vennootschappen.”

Als de vennootschapsbelasting zo laag wordt zullen de managementsvennootschappen als paddenstoelen uit de grond schieten. Grootverdieners zullen zich niet langer laten uitbetalen als werknemer maar via hun privé-vennootschap. Het tarief in de personenbelasting is 50 procent vanaf 32.860 euro per jaar. Op de winsten uit de vennootschap zal deze persoon nog amper 20 procent betalen. Tel maar uit.

Er bestaat nochtans een eenvoudige manier om multinationals te dwingen hun belastingen eerlijk te betalen. Het systeem bestaat al, in de VS of all places. Om te vermijden dat bedrijven alleen belastingen betalen in de staat Delaware, waar het tarief het laagst is – 0 procent om precies te zijn –, wordt gekeken naar de economische activiteiten van die bedrijven. Als een bedrijf vooral actief is in Californië, kan het niet alle winst onderbrengen in Delaware.

De internationale koepel Tax Justice Network, waar ook het Belgische Financieel Actienetwerk lid van is, stelt voor om dat systeem in de hele wereld te gebruiken. Multinationals moeten gedwongen worden om hun activiteiten gedetailleerd bekend te maken land per land.

Elk land kan dan perfect zien welk deel van de globale winst het kan belasten tegen het tarief dat hen wenselijk lijkt. Mocht Van Overtveldt binnen de Europese Unie ook nog eens pleiten voor een hoog Europees minimumtarief is het definitief gedaan met de race to the bottom.

take down
the paywall
steun ons nu!