Volgens de Israëlische regering wil Goldstone hiermee het rapport herroepen en maken zijn uitlatingen brandhout van de conclusies. Israëlische en internationale mensenrechtenorganisaties ontkrachten dit. De bevindingen van het rapport blijven overeind staan en tonen aan dat onafhankelijke onderzoeken nodig zijn.

Spiraal van geweld

Rechter Goldstone prijst de Israëlische regering omdat ze meer dan 400 onderzoeken opende. “Het probleem is echter”, stelt jurist John Dugard, “dat slechts twee van die onderzoeken tot een veroordeling leidden. Eén voor diefstal van een kredietkaart en één voor het gebruik van een kind als menselijk schild. Dat laatste leidde tot een opgeschorte gevangenisstraf van drie maanden”.

Israëlische mensenrechtenorganisaties wijzen erop dat Israël veel onderzoeken initieert, maar dat die zelden uitmonden in een veroordeling. Bovendien worden die onderzoeken door het leger uitgevoerd en beantwoorden ze niet aan internationale standaarden. Er is ook geen onderzoek geopend naar het beleid uitgestippeld door hoge militaire en politieke leiders.

Goldstone uitte zijn ontgoocheling over Hamas, dat geen enkel onderzoek opende over de raket- en mortieraanvallen die leidden tot drie Israëlische burgerdoden. Bovendien staakte Hamas zijn intentionele aanvallen tegen burgers niet.

Zo hervatte de gewapende groepering midden maart zijn raketaanvallen op Zuid-Israël en ontstond er een nieuwe spiraal van geweld. Dit is inderdaad bijzonder zorgwekkend, en de internationale gemeenschap moet er alles aan doen om Hamas te engageren zodat de groepering het internationaal humanitair recht respecteert.

De uitlatingen van rechter Goldstone pleiten Israël echter niet vrij. Onderzoeken van Amnesty International, Human Rights Watch en de Arabische Liga bevestigen dat het Israëlische leger geweld gebruikte zonder een onderscheid te maken tussen burgers en strijders.

Goldstone schrijft nu echter dat Israël geen beleid hanteerde waarbij het burgers opzettelijk viseerde. Dit ziet Israël als een grote overwinning. Toch maakt dit de feiten niet ongedaan, met name het doden van 900 en verwonden van 5.000 Palestijnse burgers.

John Dugard benadrukt dat het op juridisch vlak niet zozeer van belang is of er een voorbedacht beleid was, maar wel wat het gevolg is van een actie.

Het Israëlische leger gebruikte willekeurig geweld in dichtbevolkt gebied, wetend dat het daardoor burgers kon doden en verwonden. De verregaande vernieling van burgerinfrastructuur en de burgerslachtoffers zijn niet zomaar te wijten aan menselijke fouten. Het willekeurig en disproportioneel gebruik van geweld is een beleid van het Israëlische leger.

Veto

Zal deze polemiek iets veranderen aan de toekomst van het rapport? Waarschijnlijk niet, want de internationale gemeenschap toonde zich nooit bereid om gehoor te geven aan de aanbevelingen.

De Mensenrechtenraad verwees het rapport door naar de Algemene Vergadering, opdat die het zou doorgeven aan de Veiligheidsraad. Die zou het, zoals in het geval van Darfoer en Libië, moeten bezorgen aan de aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) om internationale onderzoeken mogelijk te maken.

De Verenigde Staten zullen dit te allen tijde voorkomen, via hun veto in de Veiligheidsraad. Maar het zijn niet enkel de VS die het rapport geen warm hart toedragen. Ook de Europese Unie steunde het nooit ten volle en ondernam geen concrete stappen om aan te dringen op onafhankelijke onderzoeken.

De internationale gemeenschap heeft moeite om te pleiten voor internationale gerechtigheid, uit vrees Israël tegen de borst te stuiten en het vredesproces te ondermijnen. Dit is veel problematischer dan de uitlatingen van Goldstone.

Zijn opiniestuk toont onwillekeurig aan dat de internationale gemeenschap in gebreke is gebleven op het vlak van rechtvaardigheid voor slachtoffers.

Dit is nochtans van cruciaal belang in een regio waar straffeloosheid de norm is. Dit om het aantal burgerslachtoffers aan beide kanten in de toekomst te verminderen en omdat vrede en gerechtigheid niet los te koppelen zijn van elkaar.

Brigitte Herremans

Brigitte Herremans is medewerker Midden-Oosten bij Broederlijk Delen-Pax Christi Vlaanderen.