In De Morgen staat dit weekend, op datum van 20 november 2021, een belangwekkend dubbelinterview met twee van de meest invloedrijke Belgen van het moment. David Van Reybrouck en Stefan Hertmans worden aan het woord gelaten. Ik vind het een schitterend interview. De laatste tien maanden heb ik geen tekst onder ogen gekregen die zoveel oriëntatie biedt over de huidige wereld, binnenlands en buitenlands. Wat zijn de grote trends in maatschappij, economie, activisme en denken? Wat zijn de grote verschillen in mentaliteit die sinds de jeugd van heren van onze leeftijd zijn opgetreden, vaak nog slecht gezien en benoemd? Wat zijn de grootste uitdagingen van onze tijd?Hoe kunnen wij eraan werken op de beste manier? Met alle standpunten ben ik het volkomen eens. Alleen op het gebied van de waardering voor wetenschappers en hun werkstukjes ben ik een lichtjes andere mening toegedaan. Volgens de tenoren die aan bod komen, is dit ook de visie van zeer veel tijdgenoten. De schrijvers zelf zien het niet zo zitten. Misschien kleven zij toch wat teveel aan een intussen achterhaald standpunt van ontzag voor de stem van die geleerden, zowel alfa als bèta-wetenschappers. Het toeval wil dat ik mij enkele dagen terug net op heel persoonlijke manier over dit onderwerp heb uitgelaten, mijn gedachten heb weergegeven, en wel in debat met een andere vooraanstaande figuur in ons intellectueel landschap: Johan Leman.

Ik kreeg interessante, waarderende reacties op mijn visie, en deel ze daarom graag via deze blog.

Wat is de waarde van wetenschappers vandaag? En vergeleken daarbij, van geleerde activisten die pertinent en duidelijk visies uitschrijven?

We kunnen allicht niet zonder wetenschappers. Maar ze zijn toch vaak over het paard getild, nietwaar. Zeker in de menswetenschappen die altijd met imponderabilia werken, te doen hebben.

Nog niet zo lang geleden, bekeken vanuit het historische bewustzijn van de historicus met een penchée voor de prehistorie,  was het Wetenschappelijk Racisme aanvaard, zoals u weet. Met de Britten bovenaan de ladder en onderaan de Pygmeeën, met een zogenaamd klein lijf, klein hutje en klein godsdienstje. (Ik heb een vijftal vakken sociale & culturele antropologie gevolgd aan de KU Leuven).

Bovendien kan ik weinig affectie opbrengen  voor mannen die levenslang onderzoek doen in één beperkt domein en vaak enkel publiceren voor vakbroeders, in zeer beperkt verspreide tijdschriften.

Wat een verspilling aan levensenergie, luciditeit en overheidsgeld!

O.a. vanuit die analyse, en vanuit nuchter maar ambitieus besef van mijn relatief zeer gediversifieerde universitaire kennis, versterkt met Ervaring in ongewoon veel beroepen en vrijwilligerswerelden, ga ik te werk zoals ik te werk ga. Na dertig jaar krijg ik geregeld de indruk meer inspiratie aan de tijdsgeest, de mensen en het beleid te geven dan een willekeurige band of scientists.

Mijn denk- en schrijfgenoegen zijn op deze manier gediend én het algemeen belang. Wat etnische profilering betreft, ambieer ik niet het laatste woord te hebben.

Ik geloof, ook in het algemeen, wel dat mijn stem er mag zijn en vaak ook het debat verrijken kan. Du choc des idées, jaillit la lumière. Door pertinent en goed gearticuleerd vanuit eigen ervaring te spreken/schrijven, in combinatie met toepassing van  referentiekaders opgedaan vanuit studie, en in heldere taal, dringen mijn standpunten hopelijk, waarschijnlijk ook behoorlijk door.

Bovendien, Johan, heb ik veel waardering voor iemand als u die na de studies met de voeten in de aarde staat en arbeidt. Die “zijn handen vuil maakt”,  “les mains sales” van Sartre.

Als tiener had ik grote eerbied voor wetenschappers en daar leeft nog heel wat van door.

Maar hun status en positie is mij te zwak en ook inherent problematisch. Zoals professor Huys, een expert in oud-Grieks voor wie ik een tijd persoonlijk assistent was, het zegde: “Wij zijn niet alleen hyper- gespecialiseerd (de wetenschappelijke laserstraal, zoals Luc Huyse de socioloog het noemt), maar wij nuanceren ook vaak eindeloos, zodat wij op het eind niets meer zeggen!

Dat lijkt mij juist. We hebben gezien waar dit bla-bla-bla karakter toe heeft geleid in het geval van de ecologen en klimaatwetenschappers!

Veertig jaar bijna stilstand, geen effect op het beleid en het leven. Dan ben ik liever un activiste averti. Thunberg style.

Wie kan mij daarin ongelijk geven?