De burger staat de laatste tijd volop in de spotlights want de slag om Oosterweel heeft een deel van de democratische macht terug verschoven naar waar ze thuishoort. En daar moet op worden verder gebouwd, wat op zich discussie vraagt. Immers, zonder een voorafgaande discussie over de invulling van de term ‘burgerlijst’ staan al die activistische burgers klaar om politiek gerecupereerd te worden, en dat is net het tegenovergestelde van wat een burgerlijst zou moeten willen bereiken.

Vande Lanotte gaf de voorzet vanuit Oostende, anderen volgden, met het idee om burgers op een politieke lijst te plaatsen en dat dan ‘een burgerlijst’ te noemen. Dat idee is echter alles behalve een burgerlijst, dat is simpelweg een nieuwe poging tot politieke recuperatie, met als uitgangspositie het verzekeren  van het status quo. In mensentaal: “Een politieke voorzet om uiteindelijk zo weinig mogelijk te veranderen.” Zijn redenatie is logisch want echte verandering komt weinig of nooit van binnenuit, ze komt bijna altijd van buitenaf en echte verandering, daar hebben beleidsmakers schrik van.

Een deel van de verandering die burgers willen zien is een inperking van de politieke macht, en dat door de invoering van een waakhond die kan toekijken of onze politici wel degelijk doen waarvoor ze betaald worden, zijnde een beleid voeren dat voor een deel meer geënt zal zijn op de wil van de burgers.

Daar willen burgers dus een actievere rol in spelen en daarom zijn een paar zaken van fundamenteel belang.

De inzet van ‘de burgerlijst’ moet op voorhand heel duidelijk zijn: “Zij mag niet gerecupereerd kunnen worden, zij moet als inzet hebben zelf te recupereren.” We moeten de burgerlijst inzetten als een middel om beleid te voeren voor de burgers, door de burgers. De burgerlijst moet dus in de eerste plaats een burgerbeweging zijn, en kan daarom niet vanuit de politiek worden opgericht.

De inzet van ‘de burgerlijst’ moet op voorhand heel duidelijk zijn: “Zij mag niet gerecupereerd kunnen worden, zij moet als inzet hebben zelf te recupereren.”

Zij mag bovendien ook niet als politieke partij worden opgericht. Want dat betekent dat zij mee moet bewegen binnen de contouren van datgene waar zij zich tegen moet verzetten. De aanval op het status quo moet een doel op zich zijn , en de weg daar naartoe is om als burgerlijst onafhankelijk te blijven. Het spreekt voor zich dat de burgerlijst daarom ook ondergeschikt zal zijn aan de burgerbeweging. Binnen de burgerlijst zullen mensen van de burgerbeweging, samen met hun ideeën, komen en gaan. Zo blijft ze vernieuwend en vermijden we het gevaar van te verworden tot beroepspolitiekers.

Die burgerlijst moet een politiserende beweging zijn. Met betrokken burgers, die debatteren rond thema’s en dossiers en van daaruit burgerbevragingen organiseren. Belangrijk hierin is dat de vraagstellingen gericht dienen te zijn op alternatieven. En dat de resultaten van die bevragingen gevolgd worden door inhoudelijke uiteenzettingen tijdens infomomenten, zodat burgers terug kunnen beschikken over een brede basis aan voorkennis, in plaats van de informatieflarden uit de soundbite cultuur die overheerst. Informeren en politiseren moeten dus ook doelen zijn op zich.

De burgerlijst moet tenslotte de wil hebben om de democratie terug te institutionaliseren binnen het politieke bestel. Daarom moeten de burgervertegenwoordigers zich, met uitgewerkte burgerstandpunten, kunnen aanbieden aan politieke partijen, om als onafhankelijke mee op een lijst te kunnen gaan staan. Zo kunnen bepaalde ideeën van de burgerbeweging vertegenwoordigd worden binnen alle partijen, en de politiek an sich van buitenaf gedwongen worden om niet enkel te luisteren naar de burger, maar ook beleid te voeren rond haar wil. Partijen die geen gebruik wensen te maken van de burgerlijst plaatsen zichzelf automatisch binnen het democratisch deficit dat nu al geruime tijd heerst. Partijen die de onafhankelijke burgervertegenwoordigers opnemen in hun lijsten zullen hen niet monddood kunnen maken, omdat de burgervertegenwoordigers pluralistisch verdeeld zitten over het politieke speelveld. De democratisering van het politieke bestel moet dus ook een doel op zich worden.

Het is dus duidelijk: “De burgerlijst, met bijhorende burgerbeweging, zijn middelen om het status quo te doorbreken, te politiseren en de democratie terug binnen het huidig politiek bestel te krijgen.” En beiden moeten georganiseerd worden van onderen uit. Het is met andere woorden aan de burger om te beslissen wat ze wil. Inzetten op echte verandering, en zelf de handen uit de mouwen steken, of aan de zijlijn blijven staan en verder aanmodderen binnen de status quo.