Bron: FOD Volksgezondheid
Nieuws, Wereld, Milieu, Samenleving, België -

Wat een gsm en een gorilla met elkaar te maken hebben én met ons koopgedrag

We kunnen niet meer zonder gsm, maar we blijven ‘t apparaatje niet bepaald trouw. Gemiddeld vervangen we onze gsm na 11 maanden. En elk jaar is de verkoop hoger. Tegelijkertijd neemt het aantal gorilla’s af. Euh, wat heeft ‘t een met ‘t ander te maken? Dat is waar je achter komt in de eerste video van de #BeBiodiversity-campagne, die sinds een week op sociale media voorbij komt. De boodschap: biodiversiteitsverlies is momenteel een even groot probleem als klimaatverandering. En wij zijn de enigen die er iets aan kunnen doen.

maandag 18 december 2017 10:37
Spread the love

Nog maar één Indonesische neushoorn loopt rond op onze planeet, een mannetje. Van de Oostelijke Laagland-gorilla’s is sinds 1995 nog maar 25 procent over. De snelheid waarmee diersoorten uitsterven is heel snel. En dat heeft allemaal te maken met biodiversiteitsverlies . 

Leven op aarde

In haar breedste betekenis staat biodiversiteit bijna synoniem voor het leven op aarde. ’t Draait om de ongelooflijke verscheidenheid aan leven op aarde en de eindeloze interacties tussen de verschillende soorten die er deel van uitmaken. Wij maken er dus ook deel van uit. Biodiversiteit is nodig voor ons eigen voortbestaan. Het speelt een belangrijke rol in bijna alle aspecten van ons leven, want het levert ons tal van diensten.

Zoals fotosynthese, de productie van zuurstof in de lucht. Of de vorming en stabiliteit van de bodem, de nutriëntencyclus en het verzorgen van een leefomgeving voor elke soort. Biodiversiteit zorgt ook voor bestuiving, ziektebestrijding, behoud van waterkwaliteit en afvalverwerking, preventie van overstromingen, en klimaatregulering. En het zorgt voor bronnen waar we in het dagelijks leven niet zonder kunnen, zoals voedsel, voedingssupplementen, hout, bouwmaterialen, geneesmiddelen, cosmetische producten, textielvezels …

En zoals de 31 mineralen die nodig zijn om gsm’s te produceren, waarvan vele uit natuurgebieden komen waar gorilla’s leven. Dat hebben gsm’s en gorilla’s dus met elkaar te maken. En dat hebben ze dus ook met ons productie- en koopgedrag te maken.

Geen enkele aankoop is onschuldig 

De eindejaarsfeesten en solden staan om de hoek, maar deze periode gaat gepaard met overdaad en impulsaankopen. En geen enkele aankoop is onschuldig. Daarvoor waarschuwt de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu (FOD Volksgezondheid) met #BeBiodiversity-campagne.

In tegendeel, een simpele aankoop heeft grote impact. Later deze en volgende maand leren we ook wat de verbanden zijn tussen sushi en de schildpad, pizza Hawaï en de beuk, shampoo en de Noordse stormvogel en de ficus en de egel. We mogen namelijk nog vier andere video’s van FOD Volksgezondheid op onze tijdlijn verwachten. Het doel: we moeten ons bewust worden van de ernst van biodiversiteitsverlies en beseffen dat en hoe we het kunnen beschermen.

‘We’, dat zijn burgers-consumenten, bedrijven en overheden. Aan de ene kant is het aan ondernemers en burgers-consumenten om de markt te verschuiven naar de productie en consumptie van producten die meer rekening houden met de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten. “De consument moet meer naar de producten vragen en bedrijven moeten die meer aanbieden”, legt Van de Velde van FOD Volksgezondheid uit. Aan de andere kant is het aan de overheden, bedrijven en burgers-consumenten om hun medeverantwoordelijkheid ten aanzien van de uitdagingen van de biodiversiteit in te zien. “We hebben allemaal medeverantwoordelijkheid”, zegt Van de Velde.

Medeverantwoordelijkheid

Dat we een medeverantwoordelijkheid hebben, blijkt wel uit het feit dat 76 procent van de biodiversiteitsafdruk van België gelinkt is aan invoer en de biodiversiteit elders treft. Acties kunnen lokaal een beperkte invloed hebben, maar ondertussen kettingreacties teweegbrengen met zware negatieve gevolgen voor een heel ecosysteem. Dat kan zo uit de hand lopen dat ecosystemen niet meer in staat zijn om hun natuurlijke evenwicht terug te vinden.

De vijf grootste biodiversiteitsbedreigingen zijn: vernietiging van de habitats, invasieve soorten die een bedreiging vormen van inheemse soorten, overexploitatie, verontreiniging en klimaatverandering. Om een beeld te geven enkele statistieken: In België tellen we 101 invasieve soorten die de biodiversiteit bedreigen. Tussen 1990 en 2010 zijn wereldwijd minstens 3,5 miljoen hectaren natuurlijke bossen omgevormd tot palmolieplantages. Ongeveer 20 procent van de palmolieproductie wordt gebruikt door de cosmetica-industrie.

Illegale exploitatie van bedreigde bossen vormt een markt die tussen de 50 en 150 miljard euro geschat wordt. Na drugshandel is het de tweede grootste misdaadmarkt ter wereld. 40 procent van de cacao komt van Ivoorkust, waar de bossen sinds 1960 80 procent van hun oppervlakte kwijt zijn geraakt. En, meer dan 90.000 containerschepen varen over de oceanen en zeeën en elk van hen stoot evenveel kankerverwekkende verontreinigde stoffen uit als 50 miljoen auto’s in een jaar.

“Onze productie en consumptie is dus gelinkt aan biodiversiteitsverlies en moet daarom respectvoller worden”, zegt Van de Velde. Jaren heeft ‘t geduurd voordat mensen zich een beetje bewust werden van het klimaatprobleem. Niet gek dus dat FOD Volksgezondheid drie jaar uittrekt voor de #BeBiodiversity-campagne. Dit jaar richt de instelling zich op de consument, en volgend jaar – om het productiesysteem aan te passen – op de bedrijfskant.

Wat wij als consument kunnen doen? Lokaal eten, enkel kopen wat je nodig hebt en voedselverspilling vermijden, onverpakt biologisch en duurzaam geproduceerd voedsel kopen, weinig of geen vlees eten, verwerkt voedsel vermijden, kraantjeswater drinken, zoveel mogelijk je verplaatsen met zacht vervoer, oftewel: te voet, met de fiets voor de kortere trajecten en openbaar vervoer of carpooling voor de langere afstanden. Vermijd het vliegtuig, en luidruchtige motorvoertuigen op het platteland. Gebruik enkel cosmetica-producten die je echt nodig hebt en in kleine hoeveelheden, en let erop dat ze voorzien zijn van het EU Ecolabel. De tuin inrichten met inheemse plantensoorten, en natuurlijke producten gebruiken om indringers te verjagen. Elektronische toestellen enkel kopen als je die echt nodig hebt, liefst tweedehands of een duurzaam merk, ze laten herstellen alvorens te beslissen om een nieuw toestel te kopen, en verkoop oude apparaten door in plaats van ze in de afvalbak aan hun einde te brengen. Dit is een greep uit de vele kleine handelingen die we kunnen overnemen om biodiversiteitsverlies tegen te gaan.

Plastic balletjes in de tandpasta

Let ook op micro-plastics. Dat zijn kleine plastic bolletjes die zitten in tandpasta, shampoos, douchegel en andere verzorgingsproducten. Veel mensen zijn hier helemaal niet van op de hoogte. Ondertussen spoelen die kleine plastic bolletjes het riool in en verdwijnen ze – uiteindelijk – in de zee, waar zeedieren ze weer binnen krijgen. De productie van de verzorgingsproducten moet veranderen en FOD Volksgezondheid is in gesprek hierover met bedrijven. Maar ook de consumptie ervan moet omlaag. 

Van de Velde: “Dit lijken allemaal kleine veranderingen, maar ze doen er wel degelijk toe. Het is belangrijk dat iedereen er iets aan doet.” Zoals ook dr. Jane Goodall – de wetenschapper die geroemd wordt om haar onderzoek naar chimpansees – die met FOD Volksgezondheid sprak zegt: “De natuur is zeer veerkrachtig en ze kan herstellen als ze de ruimte krijgt. Ze heeft enkel een beetje hulp nodig van ons. Elke dag kunnen we kiezen welke impact we willen hebben.”

Nog meer info over wat je precies kan doen.

take down
the paywall
steun ons nu!