De Duitse bondskanselier Angela Merkel (CDU) pakte onlangs uit met een markante uitspraak: “De integratie is mislukt”. Yves Leterme (CD&V), ontslagnemend premier van België, hinkte haar meteen achterna en herhaalde haar woorden in Brussel.

Maar kloppen die woorden wel? Of dienen ze om andere mislukkingen of problemen te verstoppen?

Vreemd is dat het in de multiculturele sector stil blijft. Te verbauwereerd? Of worden de woorden van de integratiesector niet opgepikt door de media?

Het regionaal Integratiecentrum Foyer vindt de uitspraken van Merkel-Leterme in elk geval ongenuanceerd en dus behoorlijk misplaatst.

Het is blijkbaar chic vandaag om luidop te zeggen dat de integratie mislukt is. Je vraagt je daarbij wel af hoe het mogelijk is dat er mensen waren die dachten dat ‘de integratie’ of het tot stand komen van een nieuwe sociale cohesie er zo maar zonder een hele boel problemen en spanningen zou gekomen zijn.

Dat de defaitistische toon gezet wordt op een moment dat door de toenemende globalisering en delocalisering de vraag naar conservatisme en sterke identiteit in alle sectoren toeneemt, hoeft niet te verwonderen.

Integratie als proces houdt immers altijd iets hybride in, iets dubbelzinnigs, iets dat nooit af is … Als voorwerp van kritiek leent het zich dus perfect.

Politici bekruipt dan de neiging bezwerende, onheil voorkomende rechtlijnige maatregelen voor te stellen … “Als iedereen Nederlands zal spreken, zal het oké zijn.” – “Als iedereen onze basiswaarden aanvaardt, zal het weer fijn samenleven worden”. Ziehier dus mijn nieuw programma! Want ‘hope makes vote’.

De nieuwe sociale cohesie wordt beoogd door een inspanning van integratie die van de nieuwkomer komt. Voor een deel terecht, … maar  men vergeet erbij te zeggen dat de inspanning even goed van de ontvangende samenleving moet komen.

Dit verhaal krijg je immers moeilijker verkocht. Nochtans zou ook de ontvangende samenleving moeten begrijpen dat er met het cultureel kapitaal, het humaan en sociaal kapitaal van de nieuwkomers en migranten iets ernstigs moet gebeuren, ook al is dit niet onmiddellijk inpasbaar in het huidige systeem, wil de nieuwe sociale cohesie echt een feit worden.

Staat de slogan ’de integratie is mislukt’ niet gewoon voor iets anders?

Misschien maskeert het wel iets dat nog veel minder aangenaam is om in de ogen te kijken, namelijk dat ons samenlevingsmodel totaal aan het veranderen is en we niet weten waar het zal eindigen?

Dat we een verouderende bevolking hebben in een uitdovende economie, een samenleving die niet eens zeker is dat ze op termijn ieders pensioen volwaardig zal kunnen betalen!

Integratiecentrum Foyer slaat niet terug met een al even kortzinnige ‘de politiek is mislukt’. Foyer pleit voor een genuanceerde en eerlijkere benadering.

Probleemsituaties moeten niet onder de mat worden gestopt, maar ze mogen ook zeker niet op één hoopje worden geveegd of vertaald in een domme slogan. Dus vertel eens, wanneer is de integratie wel gelukt?

Lees de volledige opinietekst van Loredana Marchi op de Foyer-website.

Lees ook de opinietekst van Johan Leman, hoogleraar aan de KU Leuven en  voorzitter van RIC Foyer