Opinie - Herman Fonck

Wanneer dienen Van Quickeborne en Lachaert wetsvoorstel in voor sociale verkiezingen in KMO’s?

Vincent Van Quickenborne en Egbert Lachaert, twee liberale volksvertegenwoordigers, vonden het opportuun om in een opiniestuk in De Morgen sociale verkiezingen aan te vallen op het democratisch gehalte. Als ze het echt menen, dienen ze vandaag nog een wetsvoorstel in om ook sociale verkiezingen te organiseren in bedrijven met minder dan 50 werknemers.

dinsdag 12 mei 2015 19:18
Spread the love

Vakbonden zijn al jaar en dag
vragende partij voor een drempelverlaging bij de sociale verkiezingen
zodat er ook in kleinere ondernemingen gestructureerd overleg zou komen
en werknemers hun vertegenwoordigers kunnen kiezen.
Nu moeten ondernemingen pas vanaf 50 werknemers verkiezingen
organiseren voor Comité Preventie en Bescherming op het Werk. Voor
Ondernemingsraden ligt die drempel zelfs op 100 werknemers. 
 

In de wet van 1948 staat het
principe ingeschreven van ondernemingsraden vanaf 50 werknemers, in de
Europese richtlijn 2002/14 de verplichting voor lidstaten om het overleg
ter zake te organiseren naar hun keuze  in ondernemingen
vanaf 50 of in vestigingen vanaf 20.  De laatste keer dat in België
geprobeerd is om dit uit te voeren was onder de laatste regering
Verhofstadt.  Toenmalig Minister van Werk Vanvelthoven legde toen een
koninklijk besluit voor om de drempels te verlagen. Eerste
Minister Verhofstadt van Open VLD liet dit koninklijk besluit
blokkeren.   

Lijststemmen

Van Quickenborne en Lachaert
vinden ook dat de lijststem te zwaar weegt. Die discussie loopt ook
langs vakbondskant. Een groot syndicaal geloofspunt is die lijststem
niet.

Maar er is wel een belangrijk
tegenargument: het ontbreken van regionale kieskringen bij sociale
verkiezingen. Als je een onderneming hebt met 500 werknemers op de
hoofdzetel in Brussel en  500 mensen verspreid over een
heleboel lokale kantoren in België is de kans op verkiezing van iemand
van een buitendienst bijzonder klein. De achterban van de ene is niet te
vergelijken met de achterban van de andere.  Terwijl een
representatieve samenstelling van de werknemersvertegenwoordiging
heel belangrijk is. De lijststem en lijstvolgorde  kan daarbij helpen.  

Het probleem is nog prangender
als in 2020 arbeiders en bedienden samen hun vertegenwoordigers
verkiezen. Als we dan nog willen bekomen dat in een overlegorgaan van
een school of een grootbank ook de schoonmaakploeg aan
bod kan komen, is kunnen inspelen op lijststemmen en lijstvolgorde
handig. 
 

Vertegenwoordiging van vrouwen

Het is Van Quickenborne en
Lachaert blijkbaar nog niet opgevallen dat er in een doorsnee politiek
kiesdistrict vrijwel evenveel vrouwen dan mannen wonen. Dat is niet het
geval in ondernemingen. Ondernemingen met 90 %
mannen of 90 % vrouwen zijn geen uitzondering. Daar is een rits-systeem
niet democratisch.

Overigens haalde het ACV bij de
laatste comitéverkiezingen 40 % vrouwen bij de effectieve verkozenen.
Dat is beter dan in de politieke verkiezingen voor de  Kamer (38 %
vrouwen) en beter dan bij gemeenteraden (36 % vrouwen).
 

Dat ACV resultaat komt
natuurlijk niet uit de lucht vallen. Bij iedere verkiezing voert het ACV
speciaal campagne om vrouwen te overtuigen zich kandidaat te stellen.
Dat zullen we uiteraard ook opnieuw doen bij de verkiezingen
in 2016.  

Enkel representatieve vakbonden kunnen lijsten indienen

Van Quickenborne en Lachaert
betreuren dat enkele representatieve vakbonden lijsten kunnen indienen.
Bij de sociale verkiezingen voor kaderkiescolleges kan echter iedereen
zich kandidaat stellen: zowel bij vakbonden,
als bij kaderorganisaties als bij lokale huislijsten. Deze laatsten
zijn trouwens niet zelden door de werkgevers  aangestuurde groeperingen.
Tien handtekeningen volstaan  om een lijst in te dienen. Het Walhalla
volgens Van Quickenborne en Lachaert. 

De resultaten geven een ander
beeld. De minst populaire kaderlijsten zijn de huislijsten. Ze haalden
bij de vorige verkiezingen 156 verkozenen in heel België.  Ook kaders,
niet direct het meest fanatieke vakbondspubliek,
lusten blijkbaar geen namaak. De meest populaire kaderorganisatie is
het ACV: 896 kaderzetels. Vervolgens het ABVV : 376 kaderzetels.
Daaropvolgend het ACLVB: 231 zetels. De minst representatieve
kaderorganisatie is het NCK, de aparte onafhankelijke  “kadervakbond”: 
170 zetels. 

Een blik over de landsgrenzen
waar ook niet vakbondslijsten kunnen deelnemen aan verkiezingen
(Nederland, Duitsland,…) is al even verhelderend. Het aantal
vakbondsloze verkozenen blijft beperkt tot hooguit 5 à 10 %. 
De reden is voor de hand liggend. Vakbondswerk is groepswerk, is samen
met andere afgevaardigden en collega’s overleggen hoe je iets best
aanpakt , wat je op de agenda zet, wat leeft bij de achterban. 
Overlegwerk is geen individueel tafelspringen van een
individueel verkozene met wat retorisch talent. Want aan de andere kant
van de tafel zit een werkgever die meestal het laatste woord heeft.  

Je hebt daarom als werknemersvertegenwoordiger ondersteuning nodig,
vorming, cursussen over arbeidsrecht, leren onderhandelen,
rechten en plichten, de steun van getrainde coachen
(vakbondssecretarissen) in de aanpak van onderhandelingen… Wat zie je
over de landsgrenzen: de neutraal verkozen leden van ondernemingsraden
gaan dan vorming kopen … bij vakbondsorganisaties. 

Bovendien zorgt de
organisatiestructuur van representatieve vakbonden ervoor dat problemen
die zich in ondernemingen stellen, naar een hoger overlegniveau getild
worden. Naar een paritair comité, naar de SERV, naar de
Nationale Arbeidsraad, naar de Groep van 10,… Zodat die problemen
voor alle werknemers kunnen aangepakt worden. En een mogelijke oplossing
niet beperkt blijft tot één onderneming. Een dergelijke efficiënte,
a-corporatistische manier om problemen voor iedereen aan
te pakken, daar kan toch niemand iets tegen hebben? Maar misschien was
het Van Quickenborne en Lachaert daar allemaal wel niet om te doen. En
was een nieuw rondje bashen van die lastige vakbonden de echte agenda.

Herman Fonck, ACV Dienst Onderneming

Lees hier het stuk van Van Quickenborne en Egbert Lachaert

 

take down
the paywall
steun ons nu!