De nieuwe Vlaamse regering-Jambon toont zijn tanden. Meer dan ooit wil zij onder leiding van de nieuwe Vlaamse minister van Vervoer Lydia Peeters (Open VLD) de bijl zetten in wat na tien jaar keiharde besparingen nog overblijft van ons openbaar vervoer. Onderhandelingen met de vakbonden, de vertegenwoordigers van het personeel, zijn opnieuw afgesprongen.

Wat u en ik, gewone rationeel denkende mensen, evident vinden kan niet volgens deze Vlaamse regering. De desastreuze prestaties van De Lijn, onbestaande stiptheid, afgeschafte bussen, lagere frequenties, meer vertragingen, steeds kortere rustpauzes zijn immers vrij eenvoudig oplosbaar. Het kernwoord is ‘meer’. Méér bussen, die frequenter rijden, en méér chauffeurs.

Niets van, zegt minister Weyts, ik wil geen degelijk openbaar vervoer. Dat zegt hij uiteraard niet letterlijk. Regeringsbeleid mag je echter niet beoordelen op ronkende intentieverklaringen, maar op zijn echte concrete gevolgen.

Diepe malaise

De malaise in en rond de stadsregio Antwerpen is al langer bekend. In Vlaams-Brabant is de maat vol, maar het broeit eigenlijk in heel het Vlaams Gewest. Ik spreek uit persoonlijke ervaring. Vlaams-Brabantse buslijnen 155, 135, 136 zijn totaal onbetrouwbaar geworden. Wachttijden (op een lijn die in theorie om het kwartier rijdt) van een uur en langer zijn geen uitzondering meer. De chauffeur die uiteindelijk opdaagt, blijkt dan nog uit de reserve te komen, opgeroepen op zijn/haar vrije dag.

Foto: delijn.be

Als gebruiker van het openbaar vervoer in het zuiden van Brussel en daarbuiten kan ik dagelijks het verschil zien tussen de prestaties van de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB, de Waalse TEC en De Lijn. Die passeren daar aan dezelfde haltes. Op alle vlakken presteert De Lijn het slechtst, ook tegenover de TEC die nochtans eveneens zwaar moet besparen. De Brusselse MIVB heeft aan elke halte en metrostation een IT-scherm met de reële aankomsturen, idem in alle bussen en trams. De TEC-bussen richting Braine l’Alleud en Charleroi rijden niet erg frequent, maar zijn er wel altijd stipt. Alleen gebruikers van De Lijn wachten steeds langer op Godot en de realtime-app van De Lijn is compleet onbetrouwbaar.

Steeds krappere uurroosters veroorzaken kortere (en dikwijls helemaal geen) rusttijden aan de eindhalte van elke lijn. Dat betekent geen plaspauze, niet even de benen strekken, geen tijd voor een boterham en onmiddellijk vertrekken voor de terugrit. Gevolg is burn-outs en lange ziekteperiodes die het nog erger maken voor de overblijvende chauffeurs.

Chauffeurs kunnen hun verlofdagen niet opnemen, verplichte (en nodige) rustdagen worden niet gerespecteerd, de ploegen-rooster wordt voortdurend aangepast. Ook hier weer hetzelfde gevolg: planning van familiaal en sociaal leven wordt onmogelijk.

Niet alleen chauffeurs

De malaise bij de chauffeurs voelt de reiziger rechtstreeks. Zij zijn het gezicht van De Lijn. Maar achter hen zijn er ook de onderhoudstechnici, schilders, lassers, elektriciens, de kuisploegen, de personeelsadministratie, de planners van uurroosters, de opleiding van nieuwe chauffeurs.

Grote baas Roger Kesteloot vindt het in een recent interview zelfs “beter voor de reiziger” dat er minder bussen rijden, want dan is er “meer zekerheid”. Hij ziet ook het probleem van de verloning niet, want die zijn “competitief” met de privé-sector. Naar gewone mensentaal gedecodeerd zegt hij dat De Lijn zijn mensen even slecht betaalt als in de transportsector, waar de race naar de bodem al jaren bezig is.

Toch zou het verkeerd zijn de woede over het slechte openbaar vervoer alleen naar hem te richten. Wat een CEO als Kesteloot doet, is de buffer spelen voor de politieke beslissers. De echte verantwoordelijken zijn niet alleen minister van vervoer Ben Weyts (N-VA) in de vorige regering en zijn huidige opvolgster Lydia Peeters (Open VLD) maar de voltallige regering van N-VA, Open VLD én CD&V. Zij kiezen er voor om het openbaar vervoer af te breken.

Het systeem is al bekend. Eerst breek je de dienstverlening af door onderfinanciering, te weinig personeel, te weinig middelen. Vervolgens kanaliseer je de woede van de gebruiker tegen dat personeel, niet tegen jezelf, waarna je het publiek warm maakt voor privatisering.

Ideologisch project

Privatisering van openbare diensten is een ideologisch project. De gevolgen zijn bekend uit buitenlandse ervaringen. Alleen druk bezette lijnen en uren blijven over. Weg zijn ook de sociale prijzen, de school- en werkabonnementen, gezinskorting … want voortaan speelt de vrije markt.

Dit is de standaard techniek van privatisering. Te weinig geld, zorg er voor dat de dingen niet werken, de mensen worden boos, geef het door aan privé-kapitaal. Citaat Noam Chomsky. Foto: redpillmedium.com

Die vrije markt is alleen vrij voor het bedrijf dat jouw lijn overneemt, niet voor jezelf. Jij hebt geen andere keuze dan de bus te nemen van het bedrijf dat jouw lijn overneemt. Dat bedrijf heeft een monopolie. Kassa kassa voor dat bedrijf en u bent de pineut.

Het openbaar vervoer afbouwen in tijden van klimaatcrisis is misdadig. De files worden langer, de luchtvervuiling neemt toe en De Lijn koopt nog steeds voor het merendeel ouderwetse dieselbussen.

Hoelang slikken we dit nog?

Hoelang gaan wij, de gebruikers, van het openbaar vervoer, dit nog slikken. De woede broeit, maar uit zich nog niet. En die woede is er, dat merken wij op deze website. Onze artikels (zie hieronder) over het openbaar vervoer worden massaal gelezen, gedeeld en becommentarieerd op de sociale media.

De huidige Vlaamse regering van CD&V, Open VLD en N-VA wil af van het openbaar vervoer maar is te laf om dat openlijk te zeggen. Het is de hoogste tijd dat wij gebruikers hen op die lafheid aanspreken. We kunnen beginnen met ons begrip en solidariteit te tonen met onze chauffeurs. Maar er moet meer komen.

Waar wachten we nog op om ons massaal te verzetten tegen de afbraak van ons openbaar vervoer?

Bronnen:

Baas De Lijn doet gewoon wat N-VA, Open VLD en CD&V willen: De Lijn afbreken ter voorbereiding van (voor sommigen) lucratieve privatisering

Federale regering dreigt mooiste treinlijn van België te sluiten

Toespraak Thomas Decreus op de mensenmeeting van Hart boven Hard op 4 november in Brussel: Waar wachten we op om in verzet te komen tegen deze regering?