Waarom we vooral niet moeten luisteren naar Europa
Politiek, België, Democratie, Europa, Financiële crisis, Regeringsonderhandelingen, Neoliberalisme, Technocratie, Verbeelding -

Waarom we vooral niet moeten luisteren naar Europa

woensdag 23 november 2011 17:49
Spread the love

De representatieve democratie is in crisis. De voorbije weken werden in Italië en Griekenland democratisch gekozen staatshoofden vervangen door zogenaamde technocraten. Technocratie zoals die in Europa wordt uitgevoerd, betekent het geven van de macht aan zogenaamde deskundigen.  Deze technocratie is echter negatief vermits ze uitermate veel macht geeft aan deze deskundigen waardoor politici en de politiek als geheel buiten spel worden gezet.

De deskundigen die al dan niet tijdelijk aan het roer komen te staan van een regering creëren de foutieve illusie dat zij neutraal zijn en besturen zogezegd in het algemeen belang. Neutraliteit is een uitermate problematische notie hier. Zeker indien men weet dat een deskundige zoals Mario Monti voor Goldman Sachs heeft gewerkt, één van de grootste zakenbanken ter wereld die, werkt vanuit een neoliberalistische ideologie.

Het is exact die ideologie die we vandaag in vraag moeten stellen. Doen we dit niet dan zal de situatie escaleren. De consensus overheen de partijen dat het neoliberalisme en zijn inhoud de oplossing is voor de huidige financiële crisis is absurd. Temeer omdat het juist deze ideologie is die de huidige crisis heeft veroorzaakt. Meer privatisatie, de voornaamste maatregel van het neoliberalisme, heeft niet geleid tot betere levensomstandigheden voor de meerderheid van de bevolking, integendeel, het dient alleen de belangen van een kleine elite. Het neoliberalisme en haar geloof in de vrije markt gaan regelrecht in tegen de welvaartstaat. De welvaartstaat is nog steeds in grote mate het resultaat van keynesiaanse ideeën (overheid moet ingrijpen in de economie), een opponent van het neoliberalisme (de vrije markt is beter in staat om de zaken te regelen).

Wanneer we in België zien dat de onderhandelingen strop lopen door de liberalen die hun eigen programma willen doordrukken door te schermen met Europese aanbevelingen (die rechtstreeks afstammen van een neoliberale visie) dan moeten we daar grote vraagtekens bij plaatsen. De maatregelen die de Europese unie naar voren schuift zijn niet neutraal en bieden niet de juiste oplossing voor de crisis.

Het Europese belang overstijgt nog steeds niet het nationale belang zolang er geen politieke Europese unie is. De maatregelen van Di Rupo mogen dan niet allemaal even geniaal zijn, ze bieden op zijn minst een zachte oppositie tegen de huidige tendens naar het neoliberalisme. Politiek kan daar alleen maar bij gebaat zijn. In feite is de huidige consensus tussen de partijen omtrent de principes van het neoliberalisme een gevaar voor de ontwikkeling van de democratie.
Wat we nodig hebben is, zoals o.a. politicologe Chantal Mouffe betoogd:  meer dissensus, op agonistische wijze, zijnde dat alle partijen elkaar legitimeren op basis van een consensus over vrijheid en gelijkheid. Waarbij er een dissensus is over de interpretatie van deze concepten.

Wanneer de N-VA voorstelt om de huidige onderhandelingen stop te zetten en een rechts neoliberale regering te maken met hen en de liberalen moeten we zeer argwanend zijn. Zeker wanneer zij gebruik maken van een retoriek die bestaat uit contradicties. Het beschermen van de sociale verworvenheden en de welvaartstaat door de neoliberale principes is een illusie waarmee men maar al te graag de massa probeert te indoctrineren.

Uiteindelijk gedijt het neoliberalisme het best in een dictatuur. Zoveel werd duidelijk tijdens het bewind van dictator Pinochet in Chille, een bewind dat de ultieme ontplooiing was van de ideeën van Milton Friedman, een notoire neoliberalist. Wat we in deze tijden zien gebeuren is een tendens naar het invoeren van een zachte dictatuur. Men maakt gebruik van de crisis om technocraten te installeren die neoliberalistische principes aanhangen in hun beleid. Bovendien hangt er een schimmige sfeer rond de duur van deze uitzonderingstoestand. Het is een proces dat de Canadese journaliste Naomi Klein beschrijft in haar befaamde boek: De shock doctrine.

Dit moet ons uitermate zorgen baren. Zoals de Amerikaanse historicus Tony Judt schreef in zijn boek Het land is moe: We zouden bozer moeten zijn dan we zijn. Wat hebben we verloren en wat hebben we eigenlijk echt gewonnen?

Het is tijd voor het doorbreken van de consensus betreffende het neoliberalisme. Er zijn ontelbare alternatieven. Er zijn meer wegen dan de zogenaamde ‘derde’ en laatste weg. Het komt er op aan om de verbeelding terug te laten werken. Latijns Amerika kan inspireren, tal van kleinschalige initiatieven verspreid over Europa en andere continenten kunnen inspireren, de kunsten kunnen inspireren, de Occupy beweging kan inspireren. We zijn niet geacht Europa te gehoorzamen. Laten we het gewicht van het neoliberalisme van ons afgooien. Waar wachten we op?

take down
the paywall
steun ons nu!