“In de maquilas, bedrijven in Centraal-Amerikaanse vrijhandelszones, zijn arbeidsrechtenschendingen schering en inslag”, vertelt Frank Lensink die actief is voor FOS in Centraal-Amerika. “De kledinggigant Tegra weigert in El Salvador vakbonden toe te laten in fabrieken. Het wil ook een uurrooster voor arbeiders invoeren dat indruist tegen de arbeidsnormen van de Internationale Arbeidsorganisatie.” Het bedrijf wil intussen meer kleding laten maken in El Salvador, maar arbeiders massaal afdanken in buurland Nicaragua. Op die manier ontsnapt Tegra aan Nicaraguaanse regels die vakbonden meer onderhandelingsruimte geven. Zo kan goedkoper geproduceerd worden, maar vooral met minder respect voor arbeiders. Kledingarbeiders van de maquilas maken kleren voor grote merken als Nike, Adidas en Under Armour. Merken die ook bij ons in de winkelrekken liggen.
Slachtoffers moeten toegang hebben tot herstel.
Maar ook buiten de textielsector loopt er vandaag heel wat fout. Ook Belgische bedrijven dragen verantwoordelijkheid. Zo heeft de trots van de Bel20, AB InBev, een bedenkelijke reputatie als het op arbeidsrechten aankomt. Niet in het minst, door hun activiteiten buiten België. “In Honduras bezit die multinational de fabriek Cerveceria Hondureña. Daar zien de arbeiders af”, zegt Frank Lensink. “AB InBev probeert er resoluut vakbonden de mond te snoeren. Daarnaast moedigt het onderaanneming aan, waardoor arbeiders meer risico op uitbuiting lopen.”
FOS werkt samen met verschillende arbeidsorganisaties die ijveren voor betere arbeidsomstandigheden. Dat doen ze vaak in bedrijven of onderaannemingen van bedrijven die op mondiale schaal actief zijn.
|
Wat we willen?
Willen we dat bedrijven ongestraft arbeidsrechten schenden? Dat ze zich kunnen verbergen achter een systeem van onderaanneming en zo verantwoordelijkheid kunnen afwenden? Dat ze hun economische macht misbruiken om met fluwelen handschoenen behandeld te worden door overheden en justitie?
Het antwoord is neen. Maar hoe veranderen we dat? Al decennia lang worden we overspoeld met beloftes en mooie woorden. Al jaren bestaan er fairtrade en andere labels die al te vaak een druppel op een hete plaat vormen. Dus wat nu?
FOS eist, samen met Belgische vakbonden en middenveldorganisaties, dat er werk gemaakt wordt van wetgeving die bedrijven dwingt om mensenrechten te respecteren. Dit op verschillende politieke niveaus. Die wetgeving moet bedrijven verplichten om mogelijke negatieve impact op mensenrechten en milieu van hun hele waardeketen in kaart te brengen. En ook om de nodige maatregelen te nemen om een negatieve impact te voorkomen. Daarnaast moeten bedrijven, die hierin tekort schieten, aansprakelijk kunnen gehouden worden. Slachtoffers moeten toegang hebben tot herstel. Achter de schermen pleiten we hier al langer voor. Een Belgisch wetsvoorstel kan een begin zijn, op voorwaarde dat het ver genoeg gaat. Daarnaast is er ook op Europees en internationaal, via de Verenigde Naties, vlak werk te verzetten.
Daarnaast blijft FOS zich inzetten voor arbeidsrechten wereldwijd door samenwerkingsverbanden met textiel-, voedings- en andere arbeidersorganisaties. Op die manier vormen we een tegenmacht ten aanzien van bedrijven.
Daarom is de boodschap op 24 april niet alleen #RanaPlazaNeverAgain, maar ook #StopBusinessEmpunity: stop de straffeloosheid door bedrijven.
Auteur: Dries Merre