‘Stop de tsunami aan parlementaire vragen’ en ’70 dagen opzoekwerk voor één vraag, dat is toch niet meer ernstig’. Dit zijn twee krantenkoppen (de eerste uit De Standaard, de tweede uit Het Nieuwsblad) van deze week. De alarmkreten komen van de Vlaamse opperambtenaar, Dirk Van Melkebeke. Hij heeft gelijk. En tegelijk nagelt hij de Vlaamse ambtenaren en de Vlaamse overheid aan de schandpaal.

Hij heeft gelijk omdat de cijfers aantonen dat het aantal schriftelijke vragen die Vlaamse volksvertegenwoordigers in het Vlaams Parlement stellen, alsmaar toeneemt. Voor alle duidelijkheid: het zijn de ambtenaren uit de administraties die deze vragen moeten beantwoorden. Twee jaar geleden moesten ze er 5.111 beantwoorden. Vorig parlementair jaar stond de teller op 6.668. En dit jaar stevenen de volksvertegenwoordigers af op een nieuw record. Deze week zaten ze al aan 3.900 vragen, dat zijn er al 300 meer dan vorig jaar op hetzelfde tijdstip.

Volgens Van Melkebeke is de verklaring simpel: de kranten rangschikken parlementsleden volgens hun ijver en inzet. Het aantal schriftelijke vragen dat ze stellen, is dan een criterium. In het licht van de verkiezingen van 2014 vreest Van Melkebeke daarom het ergste. De topambtenaar dringt er bij de media op aan om onze politici niet langer te klasseren op basis van kwantitatieve gegevens.

Terecht. Temeer daar het meestal niet eens de politici zelf zijn die de vele schriftelijke vragen (en vragen om uitleg, interpellaties) opstellen waar ze hun handtekening onder plaatsen. Dat doen hun medewerkers. Of de studiedienst. En bij de CD&V wellicht ook het ACW en de Boerenbond. Hetzelfde gebeurt overigens met voorstellen van decreten, resoluties of moties. Er doen zelfs geruchten de ronde dat Christian Van Thillo zich bezighoudt met het schrijven van hem goedgunstige decreten.

Maar Van Melkebeke zet het Vlaams overheidsapparaat ook voor schut. Het verhaal van die 70 dagen opzoekwerk om een schriftelijke vraag te beantwoorden, noem ik een schande. Ik schrijf dat omdat ik weet over welke vraag het gaat: een parlementslid stelde aan alle (9) Vlaamse ministers dezelfde vraag: hoeveel subsidies reikt u uit en aan wie? Kan je je voorstellen dat de administraties die zo’n eenvoudige en voor de hand liggende vraag voor hun minister moeten beantwoorden, daar zeventig dagen opzoekwerk voor nodig hebben?

Want de vraagsteller wil eigenlijk gewoon weten naar welke organisaties van buiten de Vlaamse overheid zelf welk deel van de Vlaamse koek schuift die de Vlaamse regering met belastinggeld heeft gebakken. Voor zo’n basisgegeven over het functioneren van haar organisatie heeft de Vlaamse regering dus geen computerprogramma klaar dat met een druk op de knop op elk gewenst moment het resultaat monitort. Neen, een ambtenaar is daar bijna een derde van zijn jaarlijkse arbeidsdagen mee zoet.

Voor alle duidelijkheid: die subsidiebedragen per organisatie zijn niet opgenomen in de jaarlijkse begroting (welke uitgaven zijn er gepland?) of rekeningen (welke uitgaven zijn er effectief gebeurd?) die de Vlaamse regering ter controle indient bij het Vlaams Parlement. Zo’n informatie moet een volksvertegenwoordiger dus via een schriftelijke vraag verzamelen.

Van Melkebeke werpt ook nog op of al die vragen wel nuttig zijn. Wel, neem nu de vraag van 70 dagen. Uit de antwoorden leerde ik dat minister Smet vanuit zijn bevoegdheid voor Brusselse aangelegenheden een festival subsidieert waarmee Oostende de zomer in danst. En dat minister Bourgeois met een toelage voor een zeepkistenrace in Linkebeek het Vlaams karakter van de Rand versterkt.

En ik kwam te weten dat minister-president Kris Peeters wel subsidies veil heeft voor het personeel van de Wereldwinkel in Tielt, maar niet voor dat van de plaatselijke Aldi. Zo kom ik bij de titel boven deze blog: pas als je de feiten kent, kan je op zoek naar de oorzaken en verklaringen. Als je weet waarom Peeters het personeel van de Wereldwinkel wel en dat van de Aldi niet subsidieert, kan in een democratie het debat beginnen.