Met een snelheid evenredig met de onwettigheid heeft de meest corrupte senaat van de Amerika’s Lugo schuldig bevonden aan ‘slechte prestaties’ in zijn functioneren als staatshoofd naar aanleiding van de doden die vielen bij de ontruiming van een boerderij in Curuguaty.

Deze afslachting was een val die opgezet was door de rechtse krachten die sinds Lugo aan de macht kwam, zaten te wachten op het juiste moment om af te rekenen met een regime dat, ondanks het feit dat het amper hun belangen aantastte, toch een ruimte opende voor sociaal protest en voor volksorganisatie. Dat was onverenigbaar met hun klassenoverheersing.

De eeuwige schande van de leider te zijn van deze institutionele staatsgreep komt toe aan Aldo Zuccolillo. Deze staatsgreep is een nabootsing van de staatsgreep gepleegd tegen Mel Zelaya in Honduras (uitgezonderd de stijl van de commando-operatie waarbij Mel uit zijn huis werd gehaald met de bajonetten in aanslag).

Telg van het stroessnerisme en gewetenloze zakenman

Aldo Zuccolillo is directeur en eigenaar van het dagblad ABC Color en de hooggeplaatste leider van de Inter American Press Association, de sinistere SIP. Dit personage op lemen voeten, een vermeende telg van het stroessnerisme (nvdr: verwijzend naar dictator Alfredo Stroessner, aan de macht in Paraguay van 1954 tot 1989), is net als een aantal van zijn medestanders in de rest van de regio een gewetenloze zakenman die zijn bedrijf doet groeien onder het mom van de ‘persvrijheid’ en een onwaarschijnlijke ‘onafhankelijke journalistiek’.

Dit is het schaamlapje dat de grimmigheid van de ondernemer niet kan verbergen. Dat blijkt uit de beweringen van de Paraguayaanse econoom Idyll Mendez Grimaldi, die bewijst dat Zuccolillo de “voornaamste socius is van Cargill in Paraguay, een van de grootste multinationale ondernemingen in de agrobusiness in de wereld”.

Het dagblad ABC Color startte een intense campagne voorafgaand aan de coup, waarin het politieke klimaat voorbereid werd dat het zeer snelle politieke lynchen van Lugo mogelijk maakte.

Rol van Cargill en Monsanto in het afslachten van de democratie

De vooraanstaande rol van Cargill en Monsanto in het afslachten van de democratie in Paraguay is schandalig. De Paraguayaanse econoom Mendez Grimaldi heeft een radiografie gemaakt van de systematische plunderingen in dit land. Hij stelt dat “de multinationale agrobusiness in Paraguay nauwelijks belastingen betaalt en van een sterke bescherming geniet in het Congres, dat gedomineerd wordt door de rechterzijde”.

“De fiscale druk in Paraguay is slechts 13 procent van het BBP. 60 procent van de belasting geïnd door de Paraguayaanse staat komt van de BTW. De grootgrondbezitters betalen geen belastingen. De onroerende voorheffing is slechts 0,04 procent van de belastingdruk, ongeveer 5 miljoen, zoals blijkt uit een studie van de Wereldbank ook al heeft de agro-industrie een rentabiliteit van ongeveer 30 procent van het BBP, wat neerkomt op zo’n 6.000 miljoen dollar per jaar. (…) 85 procent van het land, ongeveer 30 miljoen hectare, is in handen van 2 procent van de eigenaren.”

In dit soort kapitalisme waarin de prebenden en de steekpenningen de motor zijn van de kapitalistische accumulatie, was het onwaarschijnlijk dat Lugo kon aan de macht blijven zonder het opbouwen van een sterk sociaal draagvlak. Maar de afgezette president heeft zich, ondanks de vele waarschuwingen van bondgenoten binnen en buiten Paraguay, niet toegelegd op de enorme taak van het consolideren van de heterogene sociale kracht die hem in augustus 2008 met veel enthousiasme aan de macht bracht.

Mobilisatiekracht van het volk

Hun invloed op het congres was minimaal, (slechts 4 senatoren verzetten zich tegen de staatsgreep in het parlement) en bij de volksvertegenwoordigers waren het er niet veel meer. Alleen de mobilisatiekracht van het volk op straat kon hem de nodige bestuurscapaciteit verlenen en zijn bittere vijanden ontmoedigen.

Maar Lugo heeft zich daar hardnekkig tegen verzet, ondanks de bereidheid van grote sectoren in Paraguay om hem te steunen en ondanks de bereidheid van vele vrienden in de regio om hem in het beleid te begeleiden. Maar hij heeft dat niet zo goed begrepen en de rest van zijn termijn continu concessies gedaan ten gunste van de rechtse krachten.

Hij besefte niet dat rechts nooit de legitimiteit van zijn presidentschap zou aanvaarden ondanks de vele toegevingen van zijn kant. Toegeeflijke gebaren naar de corrupte Paraguayaanse oligarchie brachten alleen maar mee dat dezen zich sterker gingen voelen en de virulentie van hun verzet niet verminderden.

Maar ondanks deze zwakheden bleef men Lugo beschouwen als een vervelende indringer ook al vaardigde hij de antiterrorisme wetten uit op verzoek van de ambassade van de VS, (een andere beslissende factor bij zijn val, samen met de multinationale agrobusiness en de lokale oligarchen).

Rechtse krachten nauw verbonden met Washington

De rechtse krachten zijn natuurlijk altijd nauw verbonden met Washington en samen zorgden ze er voor dat de toetreding van Venezuela tot de Mercosur verhinderd werd. Het bewijs daarvoor is dat het eerste wat de onwettige opvolger in het presidentschap, Federico Franco, deed was het Witte Huis gerust stellen dat de Paraguayaanse senaat er niet zou mee instemmen dat de Bolivarianen (nvdr: Venezuela onder Hugo Chávez) zouden toetreden tot de Mercosur.

Wat de usurpator waarschijnlijk niet vermoedt, is dat de kans groot is dat zijn eigen land buiten de Mercosur, en de UNASUR en andere regionale organisaties zal worden gezet.

Te laat heeft Lugo zich gerealiseerd hoe ondemocratisch de instellingen van de kapitalistische staat zijn, die hem afgezet heeft in een tragikomisch politiek showproces dat ongestraft alle normen van een eerlijk proces verbroken heeft. En hij reageerde slecht. Een houding van monastieke gehoorzaamheid tegenover een juridisch gedrocht, had hij niet mogen valideren.

Hij handelde bijna meer als een bisschop die de dagelijkse zonde begaan door een nederige parochiaan vergeeft dan als een president die door het volk graag gezien was en uit zijn ambt ontzet werd door een bende plunderaars.

Waarom heeft hij het volk niet opgeroepen om weerstand te bieden door een muur van mensen op te bouwen rond het congresgebouw en zo de staatsgreep te verijdelen?

Les voor alle volkeren van Latijns-Amerika?

Een les voor alle volkeren van Latijns-Amerika en het Caribisch gebied: alleen een volkse mobilisatie en organisatie kan de stabiliteit van regeringen garanderen die geïnteresseerd zijn in het bevorderen van een project van sociale transformatie, hoe gematigd de hervormingsgezinde ijver ook is, zoals het geval was bij Lugo.

De oligarchie en het imperialisme zullen nooit ophouden om samen te zweren en te handelen. En de schijn bedriegt als ze zich soms schijnen neer te leggen bij de opmars van een regering geïnstalleerd door een meerderheid van het volk. Het is een illusie zoals weer eens blijkt uit de ervaring van een broederland als Paraguay.

Atilio A. Borón

Atilio Borón is een Argentijnse sociale wetenschapper en marxistische filosoof. Momenteel is hij als hoogleraar Politieke en Sociale Theorie verbonden aan de Universiteit van Buenos Aires. Hij is ook onderzoeker aan CONICET en directeur van PLED (Programa Latinoamericano de Educación a Distancia en Ciencias Sociales).

(25 juni 2012)

* De standpunten en conclusies uitgedrukt in dit artikel zijn die van de auteur en geven niet noodzakelijk het standpunt van CETRI weer. Centre tricontinental (CETRI) is een onderzoekscentrum opgericht in 1976 en gevestigd in Louvain-la-Neuve. http://www.cetri.be/spip.php?article2686&lang=es

(vertaling uit het Spaans door Toon Mondelaers)