De Amerikaanse psycholoog Peter Langman schreef een naslagwerk op basis van de dagboeken, die de daders, Eric Harris (18) en Dylan Klebold (17), van de aanslag in 1999 op de Columbine High school in de Amerikaanse staat Colorado, achterlieten nadat ze zelfmoord pleegden, niet zonder eerst een leraar en twaalf medestudenten meedogenloos en met voorbedachte rade te hebben afgeslacht.

Testament

Omdat de daders zo jong waren en door de zinloosheid van deze massamoord, was de publieke opinie uiteraard zwaar geschokt en aangeslagen door deze gruwelijke feiten. Niemand begreep wat deze jongeren bezielde om lukraak te moorden. De psycholoog kreeg inzage in het ‘testament’ dat de daders nalieten, wat hem de kans gaf een gedetailleerde psychologische analyse op te stellen over hoe deze ‘spree killings’ in jonge geesten ontstaan en doorwoekeren tot ze uiteindelijk hun daden uitvoeren. Omdat dit soort zinloze massamoorden, gepleegd door jongeren, meer en meer voorkomen, kon de auteur, die zich jarenlang in het onderwerp heeft verdiept, een psychologisch profiel opstellen dat alle daders kenmerkt.

Signalen
 

Niet zo versassend is dat hij ontdekte dat alle daders van massamoorden zeer ernstige psychische problemen vertonen. Maar hij stelde ook vast, dat in tegenstelling tot wat men dacht, het spelen van gewelddadige videospellen niet de oorzaak is en dat niet alle daders werden gepest. Wel gaven ze allemaal, zonder uitzondering, voorafgaand ‘signalen’ die echter zelden werden opgemerkt omdat er een gebrek is aan kennis bij opvoeders en lokale autoriteiten om deze signalen te onderkennen. Dit boek kan dus helpen inzicht in deze signalen te verwerven en op die manier een aanslag te voorkomen.

Alphen aan den Rijn

Omdat deze escalatie van zinloos geweld door jongeren de laatste decennia ook in Europa voorkomt, verzocht de uitgever, professor Corine de Ruiter, hoogleraar Forensische psychologie aan de universiteit van Maastricht, de bevindingen van de Amerikaanse psycholoog aan te vullen en in een Europese context te plaatsen. Zij geeft een overzicht van vergelijke moorden die jongeren in Europa pleegden en analyseert de schietpartij in het winkelcentrum in Alphen aan den Rijn op 9 april 2011, waar Tristan van der Vis (24) zeven willekeurige mensen doodschoot en daarna zelfmoord pleegde.

Schietclub

Daarbij stelt ze vast dat deze slachtpartij had kunnen voorkomen worden als men de signalen die de dader voorheen vertoonde ernstig had genomen. Zo was de dader op 16-jarige leeftijd al betrokken bij een verontrustende schietpartij, maar kon hij een jaar later toch ongehinderd lid worden van een schietclub. De voorgeschiedenis van Tristan van der Vis is vrij schokkend omdat deze dader al van op erg jonge leeftijd duidelijk merkbaar een gevaar betekende voor zichzelf en de samenleving. “En omdat niemand ingreep, ondanks de psychotische stoornis, die deze jongere tijdens zijn korte leven vertoonde, kon hij ongestoord ‘doorgroeien’ naar die dramatische dag op zaterdag 9 april 2011.” schrijft de professor, waarmede dit boek ook een aanklacht is tegen de samenleving die, geen of te weinig, inspanning doet, om jongeren met psychologische en destructieve problemen tijdig op te vangen en te helpen.

Zelfmoordenaars

Beide psychologen stellen bovendien vast dat jongeren die zinloos moorden in feite al lang potentiële zelfmoordenaars zijn. Door toevallige slachtoffers mee te nemen in hun eigen dood maken ze een duidelijk statement naar de samenleving toe. Zonder de moorden goed te praten komen de auteurs van dit boek tot de conclusie dat de moorden uiteindelijk gepleegd worden als gevolg van hun noodkreet die door niemand werd gehoord, als een allerlaatste, ultieme en drastische poging om eindelijk aandacht te krijgen.

Vakliteratuur

Deze uitgave is in de eerste plaatst vakliteratuur van de bovenste plank, maar niet echt geschikt voor een doornsnee lezerspubliek. Maar voor wie contact heeft met ‘moeilijke’ jongeren kan het lezen van dit boek wel degelijk zijn nut bewijzen. Het boek werd uitgegeven door uitgeverij Kok Utrecht.