Vorige week verscheen er in De Morgen een stuk van Catherine Vuylsteke dat het Latijn in de scholen vervangen kan worden door het Chinees. Ik vind dat nonsens. Neemt u mij gerust serieus: ik heb zes jaar lang Latijn gestudeerd, daarna Frans en Nederlandse literatuur aan de VUB en daarna twee jaar Chinees aan de Nanjing Normal University. Ik woon nu nog altijd in China.

Claude

Eergisteren was ik in het treinstation van Hangzhou (een stad in China van 6 miljoen inwoners). Ik nam plaats op een van de ijzeren zitjes. “You can put your stuff here,” zei de jongen twee stoeltjes verder terwijl hij zijn eigen zak van de stoel tussen ons in weghaalde. Ik bedankte hem, en gaf hem een compliment voor zijn Engels (zijn accent en het woord “stuff” verraadden dat hij ervaring had).

Hij stelde zichzelf voor als Claude (zijn leraar kunstgeschiedenis had hem die Franse naam gegeven, want hij hield van kunst). Hij zei dat hij twee jaar in Amerika had gestudeerd. Ik vroeg hem wat hij studeerde en hij zei dat hij nog in het middelbaar zat. Claude bleek zestien te zijn.

Claude heeft 2 jaar in Amerika gewoond. Ik heb de afgelopen twee jaar in China Chinees gestudeerd. Toch spreken we Engels. Niet omdat ik lui ben, wel omdat zijn Engels beter is dan mijn Chinees.

En zo gaat het meestal: het Engels van Chinezen die in het buitenland hebben gestudeerd is beter dan het Chinees van buitenlanders die in China hebben gestudeerd. En over enkele jaren zal dat niet enkel gelden voor zij die naar het buitenland zijn gegaan. Chinese kindjes leren vanaf hun 3^[[de]] Engels, in de avondschool. In het park kom ik opa’s tegen met hun kleinkindjes die amper rechtop kunnen lopen, maar die wel naar Engelse liedjes luisteren. China omarmt het Engels, en met het Engels de Engelstalige wereld. Alle Chinezen kennen Steve Jobs, Leonardo di Caprio, Obama en James Blunt. Wie in het westen weet wie Xi Jinping is? Wang Fei? Of Wang Guangyi? Een taal leren is een cultuur leren.

Leer onze kinderen in onze scholen Chinees, en na een jaar of twee zullen ze enige notie hebben van hoe de taal functioneert. Sommigen zullen aan het einde van het jaar nog weten hoe je ? schrijft, en enkel de autist van de klas (hij die vijf jaar later opgenomen blijkt in de psychiatrische instelling) zal de karakters ?? onthouden. Op hun achttiende zullen ze met de klas naar China gaan (want de Rome-reis zal afgeschaft worden, toch?). Ze zullen op straat hier en daar een karakter kunnen lezen (wow, vet gaaf!). De weg vragen, dat zal hen wel lukken, maar verstaan wat ze te horen krijgen, dat zal wat anders zijn. Vijftien van de twintig zullen zich verloren voelen in China, vier zullen het interessant vinden, en één zal er blijven om zaken te doen. En al gauw zal die ene zich versterkt weten van een gemotiveerde ploeg jonge Chinezen die uitstekend business-Engels spreekt.

De wortels van een cultuur

Bovendien zal die Chinese elite (want daarmee zal de westerse zakenman/-vrouw in contact komen, of had h/zij dan diepgravende gesprekken willen houden met de naaistertjes van de jeansbroeken die ze exporteren?) niet enkel vloeiend Engels spreken, ook zal ze goed weten waar haar eigen taal vandaan komt. Chinezen houden van hun taal. Ze vinden ze complex, dat wel, maar het intrigeert hen. Het Chinees is duizenden jaren oud. Chinees leren is de Chinese geschiedenis leren. Een Chinees karakter, daar zit een logica in die zeer oud is.

Een woord in het westen, daar zit weinig logica in (of wat hebben de letters v, o, r en k met een vork te maken?) Maar in een westerse zín, daar zit wél logica in. En die logica gaat terug tot Latijn. Nederlands kunnen (schrijven) is weten hoe het Latijn functioneert. Op een logische westerse manier te kunnen denken, dat is denken zoals het Latijn geschreven werd.Laten we toch die beste Ovidius niet vergeten, Cicero, Caesar, Plinius, Plautus, Aristofanes? Hun teksten hebben mijn leven veranderd. Ik vertel hun verhalen aan mijn Chinese vrienden, die het fantastisch vinden allemaal. Echo en Narcissus beschreven door Ovidius, daarmee beweeg je Chinezen tot tranen. Laten we toch de geschiedenis van onze cultuur en taal niet onderuit halen om er de “hobbyclub Chinese les” voor in de plaats te stellen? Hobbyclub, welzeker, want enkel h/zij die twintig uur Chinees per week studeert, zal na een jaar zijn plan trekken in China (en ook niet meer dan dat). Chinees studeren vergt obsessie, autisme bijna. Wie zal het accepteren dat zijn kind tot tien uur ’s avonds honderden keren opnieuw het karakter ? zit te schrijven?

Wel, in China vergt het evenveel obsessie om Engels te leren. Maar in China doet men het gewoon. Dat is een verschil tussen China en het westen: in China dóét men het gewoon. En daardoor gebéúrt het ook gewoon in China. In het westen gebeurt er al een hele tijd niets meer. En laten we bovendien wel wezen: wat interesseert het ons eigenlijk? Als het Latijn ons al niet meer kan boeien, wat zouden we dan Chinees leren? En uit gemakzucht hoeven we het ook niet te doen: het Chinees is niet makkelijker dan het Latijn.

Ach kom, laten we gewoon zeggen waar het op staat: Chinees is veel te moeilijk en wij westerlingen houden teveel van het leven om het fatsoenlijk te leren. Laten we ons op de hele wereld gewoon richten op die ene taal die er wel toe doet: Engels.

Quote van de dag

Tot slot een toepasselijke quote uit de China Daily van vandaag van Hu Hongyang, vice-president van de Nanjing Foreign Language School, een gerespecteerde school in China: “Two languages and cultures don’t have to be in competition. It’s important that people gain an understanding of different cultures and a perception of a highly diverse world at a young age.”

Met andere woorden: leer de andere cultuur kennen, leer de taal, leer er mooie meisjes en jongens kennen, maak schattige baby’tjes met elkaar, reis op een zeilboot de wereld rond, maar doe in godsnaam zoals mensen doen en behoud je eigen taal en cultuur. Behoud het Latijn, en voeg daar desnoods het Chinees aan toe, als gezellige (én voor sommigen belangrijke) versiering, als een parasolletje op een lekkere coupe dame blanche. (En weet dat het vanille-ijs van onze taal gemaakt is van de melk van het Latijn.)