Een belangrijk stuk Europese energie-infrastructuur, de gezamenlijke eigendom van Duitsland en Rusland, werd vernietigd. Elke kans dat de Russische gastransporten naar het westen worden hervat is daarmee van de baan.
Het continent wordt nu op een wanhopige zoektocht gestuurd naar nieuwe bronnen van aardgas, onvermijdelijk tegen hogere prijzen. Ik kan niet veel verhalen bedenken die belangrijker zijn.
De westerse pers en omroepen hebben sinds de explosies van 26 september 2022 vrijwel niets over deze gedenkwaardige ontwikkeling verteld. En het is nu duidelijk dat het stilzwijgen van de media een nog groter stilzwijgen reflecteert.
Op 27 september, een dag na de aanslag op de pijplijn, tweette Pools Europarlementslid Radek Sikorski dit bericht. Enkele uren later verwijderde hij die. Voor zijn beurt gesproken? Screenshot @radeksikorski
Op 14 oktober meldde Reuters nog dat Zweden weigerde om aan een gezamenlijk onderzoek met Duitsland en Denemarken deel te nemen. De Duitse televisie meldde dat ook de Denen afhaakten.
Vervolgens verklaarde een Duitse minister dat zijn regering weet wie verantwoordelijk is voor de aanslag, maar niet kan zeggen wie het is. In alle drie de gevallen is de verklaring identiek: deze zaak ligt te gevoelig om verder te onderzoeken en dat brengt de ‘nationale veiligheid’ in gevaar.
Er komt dus geen gezamenlijk onderzoek naar het Nord Stream I en II incident. En wat Zweden en de overige landen ook mogen ontdekken, ze zijn niet van plan de wereld er iets over te vertellen.
.@UnderSecStateP Victoria Nuland: “If Russia invades Ukraine, one way or another, Nord Stream 2 will not move forward.” pic.twitter.com/hEGBrx6HJj
— Department of State (@StateDept) January 27, 2022
Tenzij u zich inlaat met spelletjes die geen einde kennen, is het bijna onmogelijk om de conclusie te vermijden dat de VS ofwel rechtstreeks verantwoordelijk waren voor de sabotage van Nord Stream I en II of dat ze toezicht hielden op degenen die dat deden.
Als de nationale veiligheid in het geding is, is het duidelijk dat de Russen er niets mee te maken hadden en even duidelijk dat de schuldige partij, in naam wel een bondgenoot is van Duitsland, maar geen fundamenteel respect heeft voor zijn belangen.
Het is opmerkelijk dat Stockholm en Kopenhagen hebben besloten te zwijgen over wat er is gebeurd bij een Deens eiland dichtbij de Duitse Baltische Zeekust.
Het is opmerkelijk dat Stockholm en Kopenhagen hebben besloten te zwijgen over wat er is gebeurd bij een Deens eiland dichtbij de Duitse Baltische Zeekust. Het is ontstellend dat Berlijn dat heeft gedaan.
Er werd net een project opgeblazen, ter waarde van 11 miljard dollar, dat Duitsland in gang heeft gezet, en waarin het een meerderheidsbelang heeft. In feite heeft de Bondsrepubliek ervoor gekozen zich aan de zijde te scharen van wat vrijwel zeker een statelijke actor is, terwijl deze actor zijn soevereiniteit aantastte en niet alleen zijn eigendom maar ook zijn energiebronnen vernietigde.
Naar wat staan we hier eigenlijk te kijken?
Mijn antwoord komt met een lang verhaal – het echt grote verhaal waarover de westerse media geen verslag hebben uitgebracht. Het is het verhaal van hoe Europa sinds de decennia van de Koude Oorlog onderdanig buigt voor de dictaten van Amerika, zelfs wanneer die het continent schade berokkenen.
Wat je ook van oerconservatief president Charles de Gaulle mag denken, hij was de laatste grote Europese leider die zich niet de les liet spellen door de VS. Foto: Bundesarchiv/CC BY-SA 3:0
De laatste tijd is dit het verhaal van de rampzalige tol die de door de VS geleide campagne tegen Rusland via zijn proxy in Oekraïne eist van de Europese gemeenschappen en economieën. En nu moeten we ons afvragen of dit verhaal dat lang geleden begon, zal eindigen met de totale vernietiging van Europa als een onafhankelijke machtspool met een eigen stem en – naar mijn mening net zo belangrijk – van een Europa als idee en ideaal.
“We riskeren een massale de-industrialisering van het Europese continent”
“We riskeren een massale de-industrialisering van het Europese continent”, zei de Belgische premier Alexander De Croo onlangs tegen de Financial Times.
De sluipende economische ondergang van Europa is het meest directe, tastbare slachtoffer van de oorlog in Oekraïne die de VS hebben uitgelokt en van het sanctieregime tegen Rusland dat de VS leiden en dat door de Europese Unie wordt gesteund.
De bijna ongelooflijke weigering van Duitsland en zijn buren om voor zichzelf op te komen in de kwestie van de pijpleidingen suggereert dat het grotere gevolg de definitieve ineenstorting is van elke pretentie dat Europa iets anders is dan een verzameling vazalstaten die, zelfs ten koste van hun eigen bevolking, ondergeschikt zijn aan de VS.
Buizen voor Nord Stream II in Rutgen, Duitsland (2019). Foto: Gerd Fahrenhorst/CC BY-SA 4:0
Denk hieraan de volgende keer dat de regering Biden het heeft over de onschendbaarheid van de soevereiniteit van Oekraïne.
Ik behoorde lang tot degenen die zich met enige hoop afvroegen wanneer de Europeanen hun stem zouden verheffen en zouden gaan handelen naar wat zij zelf het beste vonden. Ik ben daar tientallen jaren mee bezig geweest.
Ja, dacht ik nog, het continent is klaar met de Koude Oorlog die Washington de wereld opdrong.
Ja, dacht ik nog, het continent is klaar met de Koude Oorlog die Washington de wereld opdrong. Ja, dacht ik meer recent, de Europeanen weigeren de sancties te steunen die Washington aan Rusland heeft opgelegd na de door de VS gepleegde staatsgreep in Oekraïne in 2014.
Duitse bedrijven wilden ze niet. De Grieken en Italianen ook niet. Maar wanneer ze om de zes maanden moesten worden vernieuwd, zoals de EU-regels voorschrijven, werden ze uiteindelijk toch telkens doorgevoerd.
Dan kwam Emmanuel Macron. Toen hij drie jaar geleden de G71 in Biarritz ontving, probeerde de Franse president zijn de Gaulle-act2 op te voeren door te stellen dat Rusland onvermijdelijk deel uitmaakt van het lot van Europa en dat het continent zijn eigen relatie met zijn grote oosterbuur moest bepalen.
Ja, zei ik weer, niet begrijpend dat Macron weinig meer is dan een piepende weerhaan die hoog boven op de Europese stal is gemonteerd.
Neen was het antwoord in deze en veel andere gevallen
Enkele jaren geleden kwam dit onderwerp ter sprake tijdens een interview dat ik deed met Perry Anderson3, Britse schrijver en uitgever. Waarom kan Europa zijn stem niet vinden?, vroeg ik. Anderson had een interessant antwoord.
Perry Anderson in Porto Alegre (2013). Foto: Fronteirasweb/CC BY-SA 2:0
De laatste generatie Europese leiders met enige ervaring om onafhankelijk van de VS te handelen – Winston Churchill, Anthony Eden, Charles de Gaulle, en anderen – ging de geschiedenis in tijdens het begin van de Koude Oorlog, merkte Anderson scherpzinnig op.
Geen enkele generatie heeft sindsdien een andere ervaring dan als afhankelijken onder de Amerikaanse veiligheidsparaplu. Zij kennen niets anders. Zij hebben nooit met een eigen stem gesproken.
Dit wil niet zeggen dat Europa helemaal op zijn gemak was. Tegen het midden van de Koude Oorlog waren er tekenen in overvloed dat de Europeanen zich ongerust maakten over de trans-Atlantische relatie zoals Washington die had vormgegeven.
Pres. Biden: "If Russia invades…then there will be no longer a Nord Stream 2. We will bring an end to it."
Reporter: "But how will you do that, exactly, since…the project is in Germany's control?"
Biden: "I promise you, we will be able to do that." https://t.co/uruQ4F4zM9 pic.twitter.com/4ksDaaU0YC
— ABC News (@ABC) February 7, 2022
De Gaulle trok in 1963 de Franse troepen terug uit het NAVO-commando. Drie jaar later beval hij de NAVO al haar basissen op Frans grondgebied te sluiten. Nog eens drie jaar later in 1969, bracht Duitsland zijn Ostpolitik4 in stelling. Weer een jaar later werd Willy Brandt de eerste Duitse kanselier die een Oost-Duitse leider, Willi Stoph5, ontmoette.
Wie de gebeurtenissen van 1968 in Parijs en elders niet begrijpt als een protest tegen de door de Amerikanen opgelegde wereldorde, begrijpt 1968 niet.
Laten we niet vergeten wat er op straat gebeurde. Wie de gebeurtenissen van 1968 in Parijs en elders niet begrijpt als een protest tegen de door de Amerikanen opgelegde wereldorde, begrijpt 1968 niet.
Nordstream I en II. Map: euractiv.de
Maar Washington, dat na 1945 het leiderschap in mondiale aangelegenheden had verworven, had tegen die tijd goed geleerd hoe het zijn vrienden kon dwingen met een Amerikaanse grijns en alles wat nodig was in de vorm van geld, steekpenningen, vervalste verkiezingen, politieke uitvluchten en wat al niet meer.
(de regering in de VS) had een smerig talent om de Europeanen, ondanks hun nauwelijks onderhuidse onrust, te forceren om hen in lijn te houden met de kruistocht van de Koude Oorlog.
Zo werden degenen onder ons die een onafhankelijk Europa op hun manier wilden zien als een brug tussen West en Oost, zo vaak teleurgesteld. En zo kwam mijn vraag aan Perry Anderson enkele jaren geleden: Hoe kan dit?
En hier zitten we dan met methaan dat opborrelt uit de Baltische Zee door wat de BBC meldt als een breuk van 50 meter in de Nord Stream pijpleidingen.
Doorsnede van een LNG-tanker. De reservoirs moeten bolvormig zijn om aan de zeer hoge druk te weerstaan die het aardgas vloeibaar houdt. Schema: Tosaka/CC BY-SA 3:0
Ervan uitgaande dat Amerika op de een of andere manier schuldig is aan deze misdaad – want ik geef niet om spelletjes, ik doe deze veronderstelling in afwachting van bewijs – is er een rechtstreekse lijn tussen Washingtons grillige misbruik van de Europese soevereiniteit tijdens de Koude Oorlog en de gebeurtenissen van 26 september 2022.
Een staat die het zich permitteert om zich zonder meer te mengen in de aangelegenheden van Europa is een staat die er weinig moeite mee zal hebben om een duur stuk Europese infrastructuur te vernietigen. En een continent dat tijdens de Koude Oorlog decennialang door de knieën ging, is een continent dat er niets over durft te zeggen.
Kwestie energie ziet het er niet goed uit voor Europa. Saad al-Kaabi, Qatarees minister van Energie, zei op 18 oktober in een interview met de Financial Times, dat Europa zonder Russisch gas voor onbepaalde tijd gedoemd is tot economische achteruitgang en wijdverbreid lijden. Als er “nul Russisch gas” naar de EU stroomt, zei hij, “denk ik dat het probleem enorm zal zijn en voor een heel lange tijd.”
Na Nord Stream is Europa nu overgeleverd aan harde contracten op de open markt, waar het nooit de prijs zal kunnen evenaren waartegen Russisch gas onder de Baltische Zee naar Duitsland zou stromen.
LNG-tanker Rivers in Brest. Foto: Pline/CC BY-SA 3:0
Of het kan afspraken maken met Turkije, terwijl president Recep Tayyip Erdoğan met Moskou afspraken maakt om van Turkije een depot voor Russische energie-export te maken. Laten we het zo stellen: je wilt geen tweedehands auto kopen van de Turkse president, laat staan een miljarden kostende energievoorziening.
En laat het maar aan de Amerikanen over. Macron, Robert Habeck, die vice-kanselier en minister van klimaat is in de Duitse regering-Scholz, en andere Europese leiders klagen al dat het Amerikaanse LNG6 dat naar Europese terminals moet komen, vier keer zo duur is als op de Amerikaanse markt.
Sinds de kwestie van Nord Stream tijdens de regering-Trump in de openbaarheid is gekomen, is het duidelijk dat het veroveren van de Europese aardgasmarkt van Rusland deel uitmaakte van de reden waarom Washington zich fel verzette tegen de voltooiing van Nord Stream II.
We moeten echter in een groter geheel denken om zo’n gewaagde zet als de ontploffingen in de Baltische Zee te verklaren.
Dit is een ander deel van het verhaal dat ver teruggaat. Hoezeer Washington ook bang was voor de Russische beer, het maakte zich minstens evenveel en mogelijk meer zorgen over al die Europese impulsen om tot een stabiele regeling met de Sovjet-Unie te komen – de Ostpolitik – wat men convergentie noemde, een ‘derde weg’ en andere dergelijke begrippen.
Deze echte vijand was een grotere bedreiging dan de Sovjet-Unie. Het was de zwaartekracht van de Euraziatische landmassa en de volkomen logische gedachte dat een soeverein Europa zijn bestemming zou vinden als de meest westelijke flank ervan.
Dit met alle middelen voorkomen is al decennia lang een onderliggend aspect van de trans-Atlantische politiek van Washington. Daarom kreeg een gaspijpleiding zo’n immense betekenis voor de VS en waarom “whatever means” gewoon uitgroeide tot een grove internationale misdaad en een frontale aanval op de Europese belangen.
Het meest ontmoedigende aspect van het Nord Stream voorval is een koppeling tussen twee grimmige realiteiten. Aan de ene kant lijkt het nu duidelijk dat de VS zich aangemoedigd voelen om de Europeanen alles aan te doen wat ze willen om hun macht over hen te behouden, en aan de andere kant lijkt het net zo duidelijk dat de Europeanen zich op de koop toe zullen gedragen naar het Stockholm Syndroom7.
Dit is echter niet het einde van het verhaal. Ik kan niet eens speculeren of en wanneer Europa een nieuwe generatie moediger leiders met eigen gedachten zal voortbrengen. Dit is tenslotte het tijdperk van Liz Truss8 en Olaf Scholz.
Foto: patricklawrence.us
Maar verder kijkend zie ik niet in dat de VS het raderwerk van de geschiedenis tot stilstand kunnen brengen, ook al lijkt het alsof dat zojuist gebeurd is: Macron had voor één keer gelijk toen hij beweerde dat de bestemming van Rusland bij Europa hoort en dat Europa er een onderlinge afhankelijkheidsrelatie mee heeft.
Dit is heel eenvoudig de loop van de geschiedenis. Ik heb nog nooit gehoord dat een land de loop ervan langer dan een kortstondige periode heeft kunnen tegenhouden.
Deze bijdrage is een overname van de vertaling door Plutopia van het artikel Patrick Lawrence: Europe’s Self Destruction. Patrick Lawrence was jarenlang correspondent buitenland, voornamelijk voor de International Herald Tribune. Hij is mediacriticus, essayist, auteur en docent. Zijn meest recente boek is “Time No Longer: Amerikanen na de Amerikaanse eeuw”. Zijn Twitter account @thefloutist, is zonder uitleg permanent gecensureerd. Lees hierover ook Zoek dader gaslek Nord-Stream – stel logische vraag: wie heeft hier baat bij?
Notes (nvdr):
1 De Groep van 7 (G7) is geen formele organisatie, maar een intergouvernementeel forum dat sinds 1997 op regelmatige tijdstippen Canada, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Italië, Japan en de VS samenbrengt. Soms wordt ook de Europese Commissie als vertegenwoordiger van de gehele EU uitgenodigd als achtste deelnemer. Samen vertegenwoordigen deze landen ongeveer de helft van alle rijkdom op aarde. Critici noemen het de top van de zelfingenomen rijken, die met de uitzondering van Japan volledig uit witte Westerse witte landen bestaat. Rusland was er tot 2014 ook lid van, maar wordt sindsdien niet meer uitgenodigd.
2 Charles de Gaulle (1890-1970) (zijn mythische naam ‘van Gallië’ was zijn echte familienaam) was leider van de Franse regering in ballingschap in Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Als jonge officier nam hij deel aan de Slag bij Verdun tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), de bloedigste veldslag van de oorlog met meer dan 300.000 gesneuvelde soldaten aan beide zijden. Hij was de eerste Franse president (1959-1969) van de door hem opgerichte Vijfde Republiek, tot vandaag de Franse staatsvorm met een zeer machtig president en een zeer zwak parlement.
3 Perry Anderson (°1938), Brits historicus en auteur. Medeoprichter en bezieler van het tweewekelijks tijdschrift New Left Review, geeft les aan de University of California in Los Angeles (UCLA)
4 Willy Brandt (1913-1992) was Bondskanselier (= eerste minister) van West-Duitsland (1969-1974) en Minister van Buitenlandse Zaken (1966-1969) en burgemeeste van West-Berlijn (1957-1966). In 1971 ontving hij de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inspanningen om de spanningen van de Koude Oorlog met Oost-Duitsland Polen, Tsjechoslowakije en de Sovjet-Unie te verminderen.
5 Willi Stoph (1914-1999) was eerste minister van Oost-Duitsland (1964-1989).
6 Liquified/liquid natural gas (LNG) is aardgas dat onder zeer hoge druk vloeibaar wordt gehouden voor transport, omdat gas in vloeibare vorm een veel kleiner volume heeft voor transport met speciaal daarvoor schepen. Dat transport over de Atlantische Oceaan maakt het gas vier maal zo duur als Russisch gas via de pijplijnen in de Baltische Zee. Een groot deel van het aardgas in de VS wordt door middel van zeer vervuilende fracking geproduceerd.
7Psychologisch effect tijdens gijzelingen, waarbij gegijzelde personen sympathie krijgen voor hun gijzelnemers en/of voor hun motieven. De naam is ontstaan na een bankoverval in Stockholm die 5 dagen heeft geduurd, waar de gijzelnemers zich zo galant gedroegen dat de gegijzelde personen het zelfs na hun bevrijding tijdens hun verhoor opnamen voor de daders.
8Britse eerste minister die na amper 40 dagen al de fakkel moest doorgeven aan Rishi Sunak.
