Waarom de gele hesjes zo boos zijn

Waarom de gele hesjes zo boos zijn

woensdag 28 november 2018 18:25
Spread the love




‘Ga ik dan mee betogen?’ vroeg mijn dochter. In herfsttijd trekt ze zoals veel kinderen op weg naar school een geel hesje aan: voor de veiligheid. Ze had over het Franse protest tegen de stijgende dieselprijzen gehoord: de gilets jaunes en hun opgekropte woede tegen het arrogante wanbeleid van gebroken beloftes.

Wil je begrijpen waarom de gele hesjes zo boos zijn? Lees dan het recente boek Menselijke grondstof. De bodem van de Europese arbeidsmarkt van de socioloog Herman Loos. Hij heeft een tijd in Frankrijk meegedraaid in de ratrace van losvaste baantjes: als ganzenpluimer, plukker, podiumbouwer, wijngaardsnoeier, magazijnier, thuisleerkracht, rekkenvuller, dozenplooier, callcentermedewerker… .

Heen en weer naar rotjobs waar je vaak lang met je auto voor onderweg bent, bij gebrek aan goed openbaar vervoer. Loos schrijft over een economie van uitzuigkrachten die je als multi-inzetbare wegwerpwerknemer fijnmaalt: ‘geen wonder dat mensen in tijdelijke contracten na verloop van tijd wanhopig worden. En dat lijkt de bedoeling, want wanhoop doet werken tegen de minst wenselijke en de minst menselijke voorwaarden.’

De Amerikaanse journaliste Barbara Ehrenreich, die dinsdagmiddag de prestigieuze Erasmusprijs uitgereikt kreeg, populariseerde het begrip “working poor”. In haar boek uit 2001 met die titel beschrijft ze wat het betekent geen behoorlijk leven te kunnen leiden ondanks soms wel 15 uur dagelijks ‘ongeschoold werk’ in twee of drie jobs. Ze beschrijft hoe de ‘McJobs’, die uitsluitend kapitaalbelangen dienen, vrouwen en mannen dieper in de armoede duwen. Die Amerikaanse droom, dat succes gewoon een kwestie is van hard werken? ‘Wat beledigend om zo te redeneren!’ vindt ze.

Je zou kunnen denken: typisch Amerikaans, dat blaming the victim. Maar dat is niet zo. Ook bij ons kan wie leeft aan de onderkant zich moeilijk verweren – zeker als je Fatima of Mohamed heet – en moet bijgevolg dieper plooien voor de eisen van de flexibiliteit en het activeringsbeleid.

BPost, Deliveroo, Aviapartner, Ryanair, de afvalophalers in Gent: hun acties zijn allemaal een onderdeel van dezelfde grote sociale beweging tegen de neoliberale verharding met zijn besparingen, zijn vermarkting, zijn privatiseringen, zijn splijtzwam tussen arm en rijk. Deze beweging gaat breder dan alleen het verdedigen van de werknemersrechten. De gele hesjes vragen evengoed een meer democratische organisatie van onze maatschappij. Met ondermeer een beter openbaar vervoer, als een kwaliteitsvolle publieke dienstverlening.

Wij betalen voor onze publieke diensten, we hebben ze nodig. Dus is het logisch dat we ze als samenleving ook zelf beheren en bezitten. En niet overlaten aan winstbejag. Wereldwijd voeren werknemers en burgers met succes campagnes om de privatiseringen terug te draaien. Volgens het Transnational Institute staat de teller van wat ‘duurzame municipalisering’ heet op ruim 835 voorbeelden sinds 2000, in 45 landen. Daar trek ik graag een militant hesje voor aan.

 

(Dit stukje verscheen dinsdag in De Standaard Avond, in de reeks ‘De Mening’)

Robrecht Vanderbeeken, filosoof en vakbondsverantwoordelijke ACOD cultuur.

take down
the paywall
steun ons nu!