Analyse, Nieuws, Politiek, België -

Waarom cannabisgebruik verdedigbaar is, maar de regering het criminaliseert

De politie beukte vrijdagavond, 5 mei, op menige deur in België. Ze kondigde hiermee een nationaal uitgevoerde razzia aan, waarbij ze 't niet op terroristen gemunt hadden. Nee, op cannabisliefhebbers die ze uit hun bed lichtten en een huiszoeking als ontbijt serveerden. Nadien werden de geviseerden ondervraagd en naar de onderzoeksrechter overgebracht. Drie personen werden uiteindelijk aangehouden, allen lid van Cannabis Social Club: Trek Uw Plant (TUP). Twee van hen zitten nog steeds in de cel. Een van hen is de standup comedian Manu Moreau.

dinsdag 9 mei 2017 10:35
Spread the love

De Antwerpse vzw TUP werd in 2006 opgericht om de mogelijkheid te scheppen voor haar volwassen leden cannabis te telen. Op deze manier konden ze cannabis gebruiken waarvan ze wisten dat hij niet gecontamineerd was door ongewenste toevoegingen. Sommige leden gebruiken de cannabis voor medische doeleinden. De club steunt op een Ministeriële Richtlijn uit 2005 om haar bestaan te legitimeren. Tijdens haar eerste levensjaren werd TUP tweemaal voor haar werkzaamheden voor de rechter gedaagd maar werd in beroep telkens vrijgesproken. De laatste rechtszaak dateert van 2010. De razzia van vrijdag jongstleden kwam dan ook als een verrassing bij de TUP-leden.

Voor het vervolg van dit artikel herleggen we onze focus van de Antwerpse actualiteit naar de risico’s dat cannabisgebruik met zich meebrengt. Hierdoor willen we proberen te begrijpen waarom men zo een fors verbodsbeleid ten aanzien van cannabisgebruik in België voert en hoe dit verdedigbaar is.

Cannabis toch niet des duivels

Cannabis is een drug waar ongeveer iedereen een mening over heeft. Vaak is het een negatieve mening. Zo vertellen de meest gehoorde meningen dat cannabisgebruik verslavend is, tot schizofrenie leidt en als opstapplank naar andere drugs dient. Daarnaast zijn cannabisgebruikers verslaafden en/of zieke mensen die men alleen in de marge van de samenleving terugvindt. Klopt dat beeld?

Wanneer men al de kwakzalverij, dogma’s, ingewanden en koffiedrek achterwege laat en voor een rationele manier opteert om de waarheid te achterhalen, dus naar de wetenschappelijke onderzoeken kijkt, dan blijkt cannabis toch niet des duivels te zijn.

Zo krijgt slechts 9 procent van de cannabisgebruikers af te rekenen met verslaving. Dat betekent dus dat 91 procent van de gebruikers geen problemen heeft. Voor alcohol is dat percentage nota bene 15 procent en voor nicotine 32 procent. Bovendien worstelen veel mensen die op een obsessieve manier cannabis consumeren met de nasleep van een traumatische jeugd. Hun gebruik is dus vaak bewust, of onbewust, een vorm van zelfmedicatie. Verder zijn de symptomen die cannabisverslaafden bij het ontwennen ondervinden, eerder mild en verdwijnen ze in het niets als men ze vergelijkt met wat alcohol- of nicotineverslaafden doorstaan wanneer ze proberen met hun legale drug te stoppen.

Hoewel er zeer veel onderzoek naar de link tussen cannabis en schizofrenie is gedaan, kan men niet ongenuanceerd stellen dat cannabis schizofrenie veroorzaakt. Sommige onderzoeken poneren dat niet cannabisgebruik maar het hebben van schizofrene familieleden schizofrenie veroorzaakt[1]. De gegevens van deze onderzoeken zijn zeer complex om te interpreteren mede omdat er zoveel verschillende variabelen in het spel zijn. Bepaalde onderzoekers denken zelfs dat tabak[2], dat men vaak samen met cannabis gebruikt, de veroorzaker van de vermelde psychotische effecten is. Of zijn het de vaak aangetroffen insecticiden, pesticiden en andere chemische toevoegingen, die de teler omwille van het niet geregelde kader waarbinnen men cannabis koopt, kan toevoegen, de schuldige voor de schadelijke gevolgen? Eén feit is zeker alleen een legale gereguleerde markt, waarbij cannabis een kwaliteitscontrole doorstaat, zal deze gezondheidsbelemmerende additieven wegnemen.

Beroemdheden uit de kast

Bij de hypothese van de gateway drug is er opnieuw geen verband gevonden tussen cannabisgebruik en de voortzetting naar ander drugsgebruik. De onderzoekster Martha Rosenbaum zegt hierover “marijuana is a ‘terminus’ rather than a ‘gateway’ drug”[3]. Met andere woorden de gebruiker heeft vrede met zijn cannabisgebruik en is niet op zoek naar andere roesmiddelen.

Dat men cannabis in België nog hoofdzakelijk met marginale minderheden associeert heeft vooral te maken met het heersende taboe, de stigmatisering en de criminalisering die met cannabisgebruik gepaard gaat. In de VS hebben zich ondertussen al veel bekendheden openlijk als sympathisant of gebruiker geuit. Voorbeelden zijn: Morgan Freeman, Whoopy Goldberg, Brad Pitt, Seth Rogen, Dr. Jill Stein arts en presidentkandidate voor de Groene partij in de VS en vele anderen. Waardoor cannabisgebruik voor een groeiend aantal mensen niet langer meer als beschamend of zondig ervaren wordt, waardoor er ruimte komt voor een volwassen cannabisdebat. In België is het nog steeds wachten op de eerste BV die zich als cannabisgebruiker durft te uiten … Mocht dit gebeuren dan zal het cannabisdebat hoogstwaarschijnlijk ook hier een nieuwe wending krijgen.

Tabak en alcohol schadelijker

Over het algemene gevaar van cannabis kunnen we het volgende melden. Een onderzoek van professor David Nutt, een Britse psychiater en neurofarmacoloog gespecialiseerd in het domein van drugs, de interactie van drugs met ons brein en verslaving wees uit dat cannabis minder schadelijk is dan alcohol en tabak[4]. Omdat hij bij zijn ‘ontdekking’ eveneens de voorzitter van het Advisory Counsil on the Misuse of Drugs, een onafhankelijke raad van wetenschappers in het Verenigd Koninkrijk, was, moest hij de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Alan Johnson, over zijn wetenschappelijke bevindingen informeren. Dat Nutt ontdekte dat alcohol voor verschillende redenen gevaarlijker dan cannabis is, mocht dan wetenschappelijk gezien wel correct zijn, het strookte niet met het beleid dat Johnson in gedachte had. Beide heren vonden geen vergelijk en professor Nutt werd aan de deur gezet[5]. De politiek won het van de wetenschap!

Indien de reden dat men cannabis criminaliseert, niets te maken heeft met de schadelijke gevolgen die het veroorzaakt, waarom wordt er dan op cannabisgebruikers een traumatiserende en ontmenselijkende jacht gehouden?

Verstoorders van maatschappelijke orde

Historisch gezien steunt het cannabisverbod in de VS op racistische en morele redenen. Mensen moesten aan een bepaald idee van de voorbeeldige burger beantwoorden. Dat idee kreeg haar invulling onder andere op basis van puriteinse religieuze overwegingen en mede omdat men toen een nieuwe industriële maatschappij voor ogen had. Hierbij moest de overheid op haar bevolking als werkende lieden kunnen tellen. Cannabis- en andere druggebruikers werden als mogelijke verstoorders van de gewenste maatschappelijke orde gezien. Hierom werden ze gecriminaliseerd. Deze werkwijze is gebleven en verspreidde zich intussen over de wereldbol.

Cannabiscriminalisering, en de wetgeving hieromtrent, dient dus in de eerste plaats als controlemechanisme om sociaal afwijkende groepen, kunstenaars, vrijdenkers, muzikanten, emigranten en gekleurde minderheden in toom te houden[6]. Men kan dit discriminerend beleid vandaag zeer duidelijk in de gevangenissen van de VS zien. De Amerikaanse advocate en rechtsprofessor Michel Alexander noemt de huidige drugswetgeving in de VS, die vooral de arme zwarte en Latino-gemeenschappen viseert en desastreuze gevolgen heeft, de New Jim Crow Laws[7]. De eerste Jim Crow Laws onstonden in de jaren 1880-90 en hielden aan tot de jaren zestig van de twintigste eeuw. Dat was een periode waarin dit wettelijk kader, vooral in de zuidelijke staten van de VS, een geïnstitutionaliseerde vorm van rassensegregatie installeerde.

Morele kruisvaart

De razzia en de aanhouding van de TUP-leden zou haar oorsprong wel eens in eenzelfde soort moralistische voedingsbodem kunnen hebben. Het is geen publiek geheim dat Bart De Wever geen voorstaander van een mogelijke cannabislegalisering is. Integendeel, hij wil de war on drugs nieuw leven inblazen. En dat in weerwil van rapporten en getuigenissen van over heel de wereld dat de war on drugs faalde. Heel wat regio’s en landen in de wereld zijn hun drugsbeleid hierom aan het aanpassen. Waarbij ze cannabisgebruik voor medicinale, in een groeiend aantal landen wordt cannabis als medicijn aangeboden, en recreationele redenen toestaan. Maar de Belgische, vooral Vlaamse, politieke klasse lijkt nog niet klaar voor de wetenschappelijke bewijzen en wil graag haar morele kruisvaart en modellering van de voorbeeldige burger voortzetten. De dogmatische middeleeuwen lijken hiermee terug en brengen ons naar een tijdperk waar de liberale vrijheid een illusie is en de uniforme dictatuur het democratisch pluralisme verstoot.

Hoever de regering hierin mag gaan, hangt in de eerste plaats af van een mogelijk binnenlands verzet tegen hun moreel beleid. Het verzet zou van de gebruikers kunnen komen, maar de grote meerderheid van hen hult zich, uit angst voor represailles, in stilte en hoopt op een politiek gestuurde oplossing. De Vlaamse politiek geeft tot dusver niet thuis op het appèl van de politiek verweesde cannabisgebruikers. Maar ten zuiden van de taalgrens hebben de PS[8] en Ecolo[9] al herhaaldelijk laten horen voor de legalisering van cannabis, met, ironie van het verhaal, een mogelijke distributie via Cannabis Social Clubs, gewonnen te zijn.

A suivre …

[1] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0920996413006105

[2] https://www.cambridge.org/core/journals/psychological-medicine/article/cigarette-smoking-and-cannabis-use-are-equally-strongly-associated-with-psychoticlike-experiences-a-crosssectional-study-in-1929-young-adults/E24FE303B33C15981A135ED01BED060D

[3] Rosenbaum, M., 2010. What to Tell the Children? In: J. Holland, ed. 2010. A Complete Guide to Cannabis. Its Role in Medicine, Politics, Science, and Culture, Vermont, Park Street. Ch.30. p. 353

[4] http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140673607604644/abstract

[5] https://www.theguardian.com/politics/2009/oct/30/david-nutt-drugs-adviser-sacked

[6] Daarnaast verdienen sommige sectoren ook aan het illegaal houden van cannabis. 

[7] Voor meer info over dit onderwerp zie Michelle Alexander, The New Jim Crow. Mass Incarceration in the Age of Colorblindness.

[8] http://www.dhnet.be/actu/societe/di-rupo-relance-le-debat-sur-la-legalisation-du-cannabis-58d2e072cd705cd98e19f59e

[9] http://www.lalibre.be/actu/politique-belge/le-ps-et-ecolo-favorables-a-une-reglementation-de-la-vente-du-cannabis-58dbe354cd707a07a77c772f

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!