Een Masaai marktje in Nairobi. - Foto: Flickr.com

 

Nieuws, Afrika, Economie, Global Financial Integrity, Illegale geldstromen, Economische ontwikkeling, Schuldenlast, Transparantie -

Waarom Afrika 1,8 biljoen dollar misliep sinds 1970

In de voorbije veertig jaar heeft het Afrikaanse continent meer dan 850 miljard dollar aan inkomsten misgelopen. Een bedrag groot genoeg om alle uitstaande schulden van het continent af te lossen en dan nog 600 miljard dollar over te houden voor armoedebestrijding en economische groei. Schokkende cijfers.

donderdag 29 april 2010 11:59
Spread the love

Die schokkende conclusie blijkt uit een nieuw rapport van het GFI, Global Financial Integrity. Dat rapport geeft een analyse van illegale financiële geldstromen uit Afrika tussen 1970 tot en met 2008.

Die geldafvloeiingen leggen een enorme hypotheek op de ontwikkeling van het armste continent. Het rapport is van groot belang omdat bestaand onderzoek over lange termijn zeer schaars is.

Conservatieve uitkomst

De 854 miljard dollar waarvan sprake is dan nog de conservatieve uitkomst van de studie. In de paper wordt namelijk geen rekening gehouden met illegale stromen zoals smokkel, inbreuk op intellectuele eigendomsrechten, mensenhandel, sekshandel en andere illegale activiteiten.

Volgens de auteurs van het rapport kunnen de reële afvloeiingen uit Afrika over de geanalyseerde periode worden geschat op 1,8 biljoen of 1.800 miljard dollar.

In een eerste reflex zou je de afvloeiingen kunnen toeschrijven aan corruptie. Klassiek gaat – als het over Afrika gaat – hier namelijk veel aandacht naar uit.

Toch blijkt corruptie voor slechts drie procent van het totale bedrag verantwoordelijk te zijn. Het overgrote deel van de mislopen inkomsten, tot 65 procent, is toe te schrijven aan commerciële belastingontduiking, vooral via dumping door multinationale bedrijven. De overige dertig procent komt uit drugshandel, verkoop van namaakgoederen en afpersing.

Slecht financieel systeem

Volgens de auteurs van het rapport zijn de illegale geldafvloeiingen een gevolg van het zwakke financiële systeem in de meeste Afrikaanse staten. Daaruit komen belastingsparadijzen voort, ontstaat er geheimhouding in de rechtsorganen en worden als bedrijven vermomde ‘corporaties’  opgericht met dikwijls anonieme kredietrekeningen.

Het zwakke systeem staat het ontstaan van valse stichtingen toe en is een voedingsbodem voor dumping en witwaspraktijken, aldus het rapport.

Dat alles heeft tot gevolg dat reserves aan harde valuta in groten getale wegstromen. De inflatie neemt toe, er worden veel minder belastingen opgehaald dan eigenlijk zou moeten, er zijn geen of onvoldoende investeringen meer en de vrije handel wordt onmogelijk gemaakt.

De grootste en eerste slachtoffers van dit systeem zijn diegenen onderaan de inkomensladder. Staatsinkomsten die zouden kunnen worden gebruikt voor armoedebestrijding en ontwikkeling verlaten het land.

Het GFI-rapport, dat gebruik maakt van modellen van de Wereldbank en statistieken van het Internationaal Muntfonds, toont ook aan hoe de illegale geldafvloeiingen decennium na decennium toenemen. Er werd een jaarlijkse groei vastgesteld van 11,9 procent. Als rechtstreeks gevolg hiervan groeiden de uitstaande schulden van de meeste Afrikaanse landen cumulatief.

Sub-Sahara grootste slachtoffer

Binnen het continent zijn er evenwel sterke regionale verschillen met vooral grote problemen in Sub-Sahara Afrika. De regio’s West- en Centraal-Afrika zijn het grootste slachtoffer.

Bijna vijftig procent van de misgelopen dollars vloeiden daar af. Tweede in rij is Noord-Afrika waar iets meer dan een kwart van de afvloeiingen hun oorsprong vinden. Die regio wordt op de voet gevolgd door Zuidelijk Afrika met iets minder dan een kwart.

Sub-Sahara Afrika kende zijn grootste economische groei in dertig jaar tussen 2000 en 2008. Die is vooral toe te schrijven aan de boom in de olieproductie in landen als Angola en Nigeria en de grondstoffenexport uit de Democratische Republiek Congo. En ook Mauritanië meldde zich als nieuwe speler op de oliemarkt. Maar die forse economische groei ging onverbiddelijk gepaard met een fikse groei in financiële afvloeiingen en dus een groot verlies aan inkomsten.

De auteurs maken wel enig voorbehoud bij de interpretatie van de genoemde cijfers. Er is namelijk maar een heel beperkte hoeveelheid aan correcte gegevens voor Afrika beschikbaar. De meeste informatie is nog te vinden over West- en Centraal-Afrika (regio’s die ook het meest getroffen werden door oorlogen om grondstoffen), waardoor die regio’s oververtegenwoordigd zijn.

Individuele verschillen

Ook onderling verschillen Afrikaanse landen heel sterk. Het beeld per land kan dus sterk verschilen met de algemene conclusies per regio.

Koploper is en blijft Nigeria. Daar vloeide maar liefst 89,5 miljard dollar af tussen 1970 en 2004. Ook Egypte scoort hoog. In dat land ‘verdween’ 70,5 miljard dollar aan inkomsten. Algerije, Marokko en Zuid-Afrika vervolledigen de top vijf met elk ongeveer 25 miljard dollar die afvloeide.

Het probleem kan alleen maar ten gronde worden opgelost door een intensere samenwerking tussen de Afrikaanse en de westerse landen. Het geld dat in Afrika afvloeit, wordt namelijk geabsorbeerd in het Westen door multinationale bedrijven en banken.

Enkel door meer transparantie in het financiële wereldsysteem kan de illegale afvloeiing van staatsinkomsten worden gekortwiekt. Dat zal op zijn beurt leiden tot meer economische groei en ontwikkeling in de kleinste landen en een stabielere economie creëren voor de economisch grotere landen.

take down
the paywall
steun ons nu!