De inspecteur, Stuart Bowen, schatte eerder dat tussen 6 en 8 miljard dollar van de meer dan 60 miljard bestemd voor stabilisering en wederopbouw van Irak was verdwenen. In het eindrapport ‘Learning from Iraq‘ constateert Bowen dat nog eens minstens 8 miljard dollar Iraaks geld is kwijtgeraakt of verspild.

Hoewel de invasie in Irak al tien jaar geleden is, stelt het rapport dat de Amerikaanse regering nu “niet veel beter voorbereid is op de volgende stabilisatieoperatie dan in 2003.” Het roept op tot de oprichting van een bureau dat zich speciaal moet bezighouden met de planning van toekomstige operaties.

Bitterheid

Dat honderden projecten hun uiteindelijke doel niet hebben bereikt, of in sommige gevallen nog steeds niet afgerond zijn, heeft “veel bitterheid en onvrede veroorzaakt onder de Irakezen”, staat in het rapport. Hoeveel geld de VS ook hebben uitgeven, in geen enkele Iraakse stad is een door de Amerikaanse overheid gefinancierd gebouw of project te vinden dat is afgerond, zegt de Iraakse minister van Binnenlandse Zaken, Adnan al-Asadi, in het rapport.

Het rapport doet een aantal aanbevelingen. Zo zou wederopbouw alleen moeten plaatsvinden als de veiligheidssituatie dat toelaat en moet altijd begonnen worden met kleine programma’s en projecten. Verder moeten Amerikaanse functionarissen er zeker van zijn dat de plaatselijke autoriteiten volledig betrokken zijn bij de selectie van projecten, om er zeker van te zijn dat ze worden afgemaakt als de Amerikanen zijn vertrokken.

Ook moet één lijn gevolgd worden bij het inhuren van bedrijven, aannemen van personeel, en verstrekken van informatie. De projecten moeten bovendien strikt gecontroleerd worden.

Kinderziekenhuis

Volgens het rapport was vooral de regering van de voormalige president George W. Bush niet goed voorbereid op de uitdagingen die de wederopbouw in Irak na de invasie met zich meebracht. Het ministerie van Defensie zou te gemakkelijk gedacht hebben over de situatie.

“Het geïmproviseerde karakter van de wederopbouw in Irak, het constante personeelsverloop en de veranderende managementregimes dwongen de VS om de snelheid en koers continu te veranderen. Daarmee ging geld verloren en er verdween geld van belastingbetalers door fraude en misbruik.”

Het grootste individuele bouwproject in de gezondheidssector bijvoorbeeld, was het Kinderziekenhuis in Basra. Het Amerikaanse Bureau voor Internationale Ontwikkeling (USAID) besteedde dat in 2005 voor 50 miljoen dollar uit aan het bedrijf Bechtel uit Californië.

Het ziekenhuis, dat 94 bedden moest gaan tellen, werd pas afgebouwd in 2010. Daarmee was 165 miljoen dollar gemoeid. Bij de opening kon slechts beperkte behandeling worden aangeboden. Vorig jaar was er nog steeds onvoldoende apparatuur en personeel.

Gevangenis

De Amerikaanse overgangsregering in Irak tekende ook een contract van 80 miljoen dollar met het Amerikaanse bedrijf Parsons Delaware, om een gevangenis te bouwen in de provincie Diyala.

Deze Khan Bani Sa’ad- gevangenis moest 3600 bedden toevoegen aan een bestaande faciliteit. Drie maanden na de geplande oplevering in 2006, zei Parsons nog eens tweeënhalf jaar nodig te hebben om het project af te ronden. Washington weigerde dat en ontbond het contract wegens “massale kostenoverschrijdingen”.

Er werden vervolgens nieuwe contracten afgesloten om het werk af te ronden. Die werden in 2007 opgeschort, toen het project werd overgedragen aan het Iraakse ministerie van Justitie. Dat had echter bij voorbaat aangegeven niet van plan te zijn het gebouw te gaan gebruiken.