De Amerikaanse regering moet volgens het panel het meeste bijdragen aan het schoonmaken van tientallen gebieden in Zuid-Vietnam waar de vervuiling het ergst is. Agent Orange veroorzaakte ernstige ziekten en afwijkingen bij de bevolking.
“We hebben het over een aanzienlijke erfenis van de Vietnamoorlog die de relatie tussen de VS en Vietnam behoorlijk in de weg zit”, zei Walter Isaacson, medevoorzitter van het panel en voorzitter van het Aspen Institute, dat het actieplan opstelde.
Washington en Hanoi gingen pas in 1995 volledige diplomatieke betrekkingen aan. De bilaterale handel zat voor die tijd al in de lift en vorig jaar steeg die tot meer dan 15 miljard dollar (12,2 miljard euro). De erfenis van Agent Orange – en het gebrek aan Amerikaanse hulp bij het oplossen van de problemen – is echter al lange tijd een moeilijk punt in de betrekkingen tussen beide landen.
Vorig jaar kwam er een einde aan een juridisch gevecht van vijf jaar, waarin Vietnamese slachtoffers de belangrijkste producenten van de chemicaliën, Dow Chemical en Monsanto, verantwoordelijk wilden stellen voor afwijkingen bij pasgeboren kinderen als gevolg van blootstelling aan Agent Orange. Lagere rechtbanken stelden de bedrijven niet aansprakelijk en het Amerikaanse Hooggerechtshof weigerde om het beroep in behandeling te nemen.
Hoge concentraties
Tussen 1962 en 1971 sproeide het Amerikaanse leger bijna 76 miljoen liter van Agent Orange en aanverwante herbiciden over Zuid-Vietnam en in de grensgebieden met Cambodja en Laos. De bedoeling was om Vietcong-opstandelingen en Noord-Vietnamese troepen zo dekking van de dichte jungle en voedsel te ontzeggen.
De herbiciden verwoestten ongeveer twee miljoen hectare bos – ongeveer de oppervlakte van El Salvador – en 200.000 hectare landbouwgrond, staat in een rapport dat gelijk met het plan werd gepubliceerd. Agent Orange en andere chemicaliën werden gesproeid in een concentratie die vijftig keer hoger lag dan de door de fabrikant aanbevolen concentratie voor het doden van planten.
In de besproeide gebieden woonden ongeveer vijf miljoen Vietnamezen. Ook verbleven er zo’n 2,8 miljoen Amerikaanse militairen en ondersteunend personeel. De gebruikte sproeistoffen kunnen volgens het Amerikaanse Institute of Medicine verschillende soorten kanker, diabetes, zenuw- en hartziekten en afwijkingen bij ongeboren kinderen kunnen veroorzaken.
De schadelijke stoffen breken slechts langzaam af in het milieu, zodat de gevolgen ervan gedurende verschillende generaties merkbaar zullen blijven.
Miljoenen slachtoffers
Het Rode Kruis schat dat drie miljoen Vietnamezen te maken hebben gehad met gezondheidsproblemen als gevolg van Agent Orange. Er werden ongeveer 150.000 kinderen geboren met ernstige afwijkingen zoals een open rug.
Hoewel Amerikaanse onderzoekers zich al 25 jaar bezig houden met de effecten van Agent Orange in Vietnam, belegden de landen pas in 2002 een eerste wetenschappelijke conferentie over het onderwerp.
Sinds 2007 stemde het Amerikaanse Congres in met 9 miljoen dollar (7,3 miljoen euro) voor “sanering van door dioxine verontreinigde gebieden en gerelateerde gezondheidsactiviteiten in Vietnam.” Van dat bedrag is nog maar 4 miljoen dollar (3,3 miljoen euro) uitgegeven. Het Congres buigt zich momenteel over nog eens 12 miljoen dollar (9,8 miljoen euro) hulp voor het fiscale jaar 2011.
Ter vergelijking, de Amerikaanse Veterans Administration (VA) betaalde alleen vorig jaar bijna 2 miljard dollar (1,7 miljard euro) aan Vietnamveteranen van wie huidige ziekten een gevolg zouden zijn van blootstelling aan dioxinen.
De meeste Amerikaanse hulp komt uit particuliere bronnen. De Ford Foundation, de belangrijkste donor van het panel, heeft bijna 12 miljoen dollar (9,8 miljoen euro) uitgekeerd voor sanering van het milieu, behandeling van de Vietnamese slachtoffers en bewustwording onder het Amerikaanse publiek over de kwestie.
Jim Lobe | IPS
