Alhoewel verscheidene VN-organisaties herhaaldelijk waarschuwden voor een nakende humanitaire ramp in Afghanistan, beslisten de regering van de VS en andere landen de Afghaanse regering levensnoodzakelijke geldmiddelen te ontzeggen.

Op 8 februari 2022 stuurde UNICEF-Afghanistan, de VN-organisatie voor kinderen, een sombere reeks tweets de wereld in. Een van deze tweets, met een foto van een kind in een hospitaalbed en haar moeder die naast haar zit, luidde als volgt:

Having recently recovered from acute watery diarrhea, two years old Soria is back in hospital, this time suffering from edema and wasting. Her mother has been by her bedside for the past 2 weeks anxiously waiting for Soria to recover. pic.twitter.com/CyjAMqKDxP

— UNICEF Afghanistan (@UNICEFAfg) February 9, 2022

“Nadat ze onlangs hersteld was van acute waterige diarree ligt de tweejarige Soria alweer in het ziekenhuis. Deze keer lijdt ze aan waterzucht¹ en is ze sterk vermagerd. Haar moeder is de voorbije twee weken aan haar bed gebleven en wacht met een bang hart op Soria’s herstel.”

In Afghanistan “lijdt één op drie jonge meisjes aan bloedarmoede”.

Uit deze resem tweets van UNICEF-Afghanistan blijkt dat Soria geen alleenstaand geval is. In Afghanistan “lijdt één op drie jonge meisjes aan bloedarmoede”. Volgens UNICEF kampt het land met “één van ’s werelds hoogste cijfers op het gebied van groeiachterstand bij kinderen onder de vijf jaar: 41 procent.”

Soria’s verhaal is er één uit de miljoenen. In de provincie Uruzgan in Zuid-Afghanistan is er momenteel wegens gebrek aan vaccins een uitbraak van mazelen. De tweets van UNICEF-Afghanistan gaven een triest inzicht in de ernst van de situatie in het land en van de impact die de crisis heeft op het leven van kinderen.

“Als er niet gauw iets gebeurt, kunnen een miljoen kinderen aan acute ondervoeding sterven.”

“Als er niet gauw iets gebeurt, kunnen een miljoen kinderen aan acute ondervoeding sterven.” Op dit ogenblik verdeelt UNICEF “calorierijke pindapasta” in een poging om de catastrofe af te wenden.

Ondertussen hebben de VN ervoor gewaarschuwd dat ongeveer 23 miljoen Afghanen – zowat de helft van de totale bevolking van het land – “ernstig bedreigd worden met acute hongersnood.”

1/2
“The number of premature births and low birth weight babies has risen to 30 cases a day. We’re running out of beds and have two infants per bed. We urgently need more help & medicines for parents who cannot afford any,” says a maternity ward nurse. pic.twitter.com/y3o74m3nq0

— UNICEF Afghanistan (@UNICEFAfg) February 14, 2022

Begin september – nog geen maand nadat de taliban in Kaboel de macht hadden overgenomen – meldde het VN-Ontwikkelingsprogramma UNDP dat “een daling van 10 tot 13 procent van het bbp (bruto binnenlands product²) Afghanistan in het slechtste geval op de rand van nagenoeg totale armoede – een armoedegraad van 97 procent tegen half 2022 – zou kunnen brengen.”

 “Een daling van 10 tot 13 procent van het bbp zou Afghanistan in het slechtste geval op de rand van nagenoeg totale armoede kunnen brengen.”

De Wereldbank heeft geen precieze berekening van de daling van het Afghaanse bbp gepubliceerd, maar andere indicatoren wijzen erop dat de drempel van het “nachtmerriescenario” waarschijnlijk al is overschreden.

Toen het Westen het land eind augustus 2021 ontvluchtte, verdween samen met de troepen ook een groot deel van de buitenlandse financiële steun waarvan het Afghaanse bbp afhankelijk is. Van de ene dag op de andere verdampte 43 procent van de Afghaanse economie en 75 procent van zijn overheidsfinanciën, afkomstig van hulpinstellingen.

Ahmad Raza Khan, hoofdontvanger bij de douane in Khyber Pakhtunkhwa in Pakistan zegt dat de export vanuit zijn land naar Afghanistan met 25 procent is afgenomen.

Ook meldt hij dat de Staatsbank van Pakistan “op 13 december een nieuw beleid inzake export naar Afghanistan heeft ingevoerd. Volgens de bepalingen van dit nieuwe beleid moeten Afghaanse handelaars vóór ze Pakistan binnenkomen, tonen dat ze Amerikaanse dollars op zak hebben om Pakistaanse goederen te kopen. Voor vele handelaars is dit nagenoeg onmogelijk omdat de taliban het ‘gebruik van vreemde valuta’ in Afghanistan hebben verboden. Zoals de situatie nu is, lijkt het er sterk op dat Afghanistan op een zucht van de totale armoede staat.

Op 26 januari 2022 zei VN-secretaris-generaal António Guterres, dat het kantje boord is voor Afghanistan.” Daarbij verwees hij naar de inkrimping met 30 procent van het Afghaanse bbp.

Sancties en dollars

Op 7 februari 2022 zei taliban-woordvoerder Suhail Shaheen tegen Sky News dat deze hachelijke situatie die onder de kinderen van Afghanistan tot honger en ziektes leidt “niet het resultaat is van onze (taliban) activiteiten. Ze is het resultaat van de sancties die Afghanistan opgelegd krijgt.”

As harsh winter weather intensifies in Afghanistan, @UNICEFAfg teams on the ground are hard at work distributing essential supplies — including tarpaulins, clothing and blankets — to keep families safe. #ForEveryChild, warmth. pic.twitter.com/Y5ZrHhnl67

— UNICEF USA (@UNICEFUSA) January 21, 2022

Daar heeft Shaheen een punt. In augustus 2021 bevroor de Amerikaanse regering de tegoeden van de Afghaanse centrale bank (Da Afghanistan Bank) bij de Federal Reserve Bank van New York ten belope van 9,5 miljard dollar.

In augustus 2021 bevroor de Amerikaanse regering de tegoeden van de Afghaanse centrale bank bij de Federal Reserve Bank van New York ten belope van 9,5 miljard dollar.

Ondertussen spanden familieleden van de slachtoffers die omkwamen bij de aanslagen van 9/11 een proces in tegen “een lijst van doelpersonen” waaronder de taliban. Wat later besliste een Amerikaans gerechtshof dat de burgerlijke partijen recht hadden op schadevergoeding voor een bedrag van in totaal 7 miljard dollar.

Nu de taliban in Afghanistan aan de macht zijn, schijnt de Biden-administratie “een wettelijk pad te willen effenen” om een vordering van 3,5 miljard dollar ten gunste van de families van de slachtoffers van 9/11 te verhalen op het bij de Federal Reserve gedeponeerde Afghaanse geld.

De EU schrapte 1,4 miljard dollar gemeenschapssteun en ontwikkelingshulp aan Afghanistan. Normaal had dat bedrag tussen 2021 en 2025 moeten uitgekeerd worden.

De EU nam gelijkaardige maatregelen. Ze schrapte 1,4 miljard dollar gemeenschapssteun en ontwikkelingshulp aan Afghanistan. Normaal had dat bedrag tussen 2021 en 2025 moeten uitgekeerd worden.

1/2
"It is my responsibility to help my people in their time of need," said Head Nurse, Hasiba. Her & many health workers across Afghanistan selflessly buy medicines, using their own money, in an effort to help desperate parents. pic.twitter.com/Ia7pR2g0J1

— UNICEF Afghanistan (@UNICEFAfg) February 13, 2022

Vanwege dit verlies aan financiering vanuit Europa moest Afghanistan overgaan tot de sluiting van “minstens 2000 zorginstellingen die hulp boden aan 30 miljoen Afghanen”, op een totaal van 40 miljoen. De meeste Afghanen hebben nu als gevolg van die beslissing van de EU geen enkele toegang tot gezondheidszorg meer.

De meeste Afghanen hebben nu als gevolg van die beslissing van de EU geen enkele toegang tot gezondheidszorg meer.

Gedurende de 20 jaar lange VS-bezetting van Afghanistan viel het ministerie van Volksgezondheid voor zijn financiering terug op een combinatie van giften en hulp vanwege niet-gouvernementele organisaties.

Dankzij de gestage toevloed van deze geldmiddelen kon het Afghaanse Sterfteonderzoek van 2010 een daling in de kinder- en moedersterfte noteren. Toch stond tijdens de Amerikaanse bezetting het hele zorgsysteem, vooral dan buiten Kaboel, onder druk.

Vakspecialisten inzake gezondheidszorg uit Afghanistan en Pakistan maakten een analyse van de invloed die het conflict in Afghanistan had op de medische dienstverlening aan moeders en kinderen.

Daarover schreven ze het volgende: “Veel eerstelijnszorginstellingen functioneerden niet vanwege onveiligheid, gebrek aan infrastructuur, personeelstekorten, barre weersomstandigheden, migratie en slechte doorstroming van patiënten”.

Een wandeling langs Shaheed Mazari Road

Op 8 februari 2022 nam een Afghaanse vriend die op Shaheed Mazari Road in Kaboel werkt mij mee met de video op zijn gsm voor een virtuele wandeling naar dit drukke stadsgedeelte. Hij wilde me tonen dat er in de hoofdstad wel koopwaar in de winkels lag, maar dat de mensen gewoon niet het geld hadden om aankopen te doen.

We spraken onder meer over hoe naar schatting van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) ongeveer een miljoen mensen tegen de helft van dit jaar hun job zullen verliezen. Vooral vrouwen zullen getroffen worden, vanwege de door de taliban opgelegde beperkingen op vrouwenarbeid.

1/2
As harsh winter weather intensifies in Afghanistan, @UNICEF is on the ground distributing critical relief supplies to 1700 families including 5000 blankets, 1700 tarpaulins, and 1700 buckets in #Herat Province. pic.twitter.com/bS75QvykJz

— UNICEF Afghanistan (@UNICEFAfg) February 7, 2022

Afghanistan, zei hij, wordt in de vernieling geholpen door een combinatie van werkloosheid en gebrek aan liquide middelen, omwille van de door het Westen opgelegde sancties.

We hadden het ook over de mensen in de rangen van de taliban die de leiding hebben over de financiën, mensen als minister van Financiën Mullah Hidayatullah Badri en Shakir Jalali, gouverneur van de Afghaanse centrale bank. Badri (of Gul Agha) is specialist geldzaken van de taliban, Jalali is een expert in islamitisch bankieren.

Het lijdt geen twijfel dat Badri een briljant persoon is. Hij werkte de financiële infrastructuur van de taliban uit en deed kennis op inzake de internationale financiering van de illegale markten. “Maar zelfs de meest schrandere en best geïnformeerde persoon kan niets doen als de sancties blijven”, zei mijn vriend. Hij kan het weten. Hij heeft nog bij de Da Afghanistan Bank gewerkt.

“Waarom kan het speciale fonds voor de heropbouw van Afghanistan van de Wereldbank niet tussenkomen om de banken snel van geld te voorzien?”

“Waarom kan het speciale fonds voor de heropbouw van Afghanistan (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – ARTF) van de Wereldbank niet tussenkomen om de banken snel van geld te voorzien?”, vroeg hij.

Dit in 2002 opgerichte fonds – een partnerschap van de Wereldbank en andere donateurs – beschikt over 1,5 miljard dollar. Maar wanneer je naar de website van het ARTF surft, krijg je een trieste update te zien: “De Wereldbank heeft de uitgaven voor onze activiteiten in Afghanistan voor onbepaalde tijd opgeschort.”

Ik zei tegen mijn vriend dat ik niet dacht dat de Wereldbank die activa gauw weer zou vrijmaken. “Dan zullen we de hongerdood sterven”, zei hij, terwijl hij voorbij kinderen wandelde die langs de straat zaten.

The terrible fate facing the Afghan people werd vertaald door Ronald Decelle. Vijay Prashad is een Indiase historicus, redacteur en journalist. Hij is hoofdcorrespondent van de Globetrotter en directeur van het Tricontinental: Institute for Social Research. Hij schreef meer dan 20 boeken, inclusief ‘The Darker Nations and the Poorer Nations’. Zijn laatste boek heet ‘Washington Bullets’, vertaald als Imperialisme voor beginners (EPO, 2021), met een intro van Evo Morales Ayma.

Notes: