“Het was zo frustrerend, maar zo spannend tegelijk”, vertelt de 15-jarige studente uit Caïro, Mariam Assam. Ze blikt terug op de dag dat ze mee wilde gaan demonstreren tijdens de Egyptische omwentelingen in januari 2011. Daar werd eerst een stokje voorgestoken door haar ouders die zeiden dat straatprotesten geen plaats voor een meisje zijn.

“Ik wilde deel uitmaken van de revolutie, om te helpen om de Egyptenaren hun vrijheid te geven en de vrouwen hun rechten. In tegenstelling tot mijn broer moest ik ruzie maken met mijn ouders. Uiteindelijk stonden ze toe dat ik een paar uur mee naar buiten mocht gaan”.

Mariam Assam, die later journalist wil worden, is van een nieuwe generatie Egyptische vrouwen die hoger opgeleid zijn dan hun moeders en grootmoeders, en die rotsvast geloven in gelijkheid voor vrouwen, ondanks de beperkingen die hen in veel gezinnen nog worden opgelegd.  

Ze worstelt met die culturele restricties maar is toch van mening, net als veel andere jonge Egyptische vrouwen, dat de revolutie uiteindelijk goed zal zijn voor hen.

Twee procent vrouwen in parlement

Zakenvrouw Rina El Masry (40) gelooft dat “de overdracht van de bevoegdheden aan de voorlopige militaire regering van Egypte een stap in de goede richting was voor de rechten van de vrouw, ondanks het feit dat het aantal vrouwelijke parlementariërs nu slechts twee procent telt, in tegenstelling tot de 12 procent onder ex-president Hosni Mubarak “.

Onder Mubarak werden speciale quota ingevoerd die in het parlement 64 zetels voor vrouwen reserveerde. Vrouwen kregen ook bepaalde rechten. Zo konden Egyptische vrouwen bijvoorbeeld, in tegenstelling tot veel vrouwen in de rest van de Arabische wereld, de echtscheiding aanvragen, zonder dat ze mishandeling moesten kunnen bewijzen.

Toen de Hoge Raad van de Strijdkrachten (SCAF) het overnam, werden die quota verworpen en werden er grondwettelijke amendementen geformuleerd zonder de input van vrouwen.

SCAF was ook verantwoordelijk voor het afranselen van een aantal vrouwelijke demonstranten en het uitvoeren van maagdelijkheidtests. Het recht van vrouwen op een echtscheiding zonder mishandeling te moeten bewijzen, is ook herzien.

Wij zwijgen niet meer

Mariam Kirollos (22), is het eens met El Masry dat de revolutionaire omwentelingen  uiteindelijk ten goede zullen komen van vrouwen.

“Ondanks de tegenslagen na de machtsovername van SCAF, is de revolutie nog gaande. Vrouwelijke stemmen worden nu gehoord. We zwijgen niet meer. Kwesties die veel te lang onder het tapijt werden geveegd, maken nu deel uit van het publieke domein en worden besproken door de burgersamenleving”, zegt Kirollos.

Terwijl deze vrouwen met een verschillende achtergrond, alle drie de vurige wens hebben dat gelijkheid tussen man en vrouw ooit deel zal uitmaken van de dagelijkse realiteit in Egypte, zijn ze ook verenigd in hun angst voor de Moslimbroederschap en andere conservatieve elementen. Zij erkennen dat de nog te voeren strijd niet gemakkelijk zal zijn.

De presidentskandidaat van Moslimbroederschap, de islamist Mohammed Mursi (die het tijdens de tweede ronde van de verkiezingen half  juni zal opnemen tegen Ahmed Shafiq, oud-premier van Mubarak), verzet zich tegen vrouwelijke voorzitters en roept op tot de strikte uitvoering van de islamitische wetten.

Feministen

De Egyptische feministen zullen nog tegen meer moeten opboksen dan tegen conservatieve politici alleen. Een groot deel van de Egyptische bevolking is politiek en sociaal behoudsgezind en dat geldt ook voor veel vrouwen. Dertig procent van hen kan niet lezen of schrijven.

Feministen beweren dat deze vrouwen werden gedwongen om te stemmen voor de conservatieve kandidaten, zonder dat ze beseften wat de gevolgen daarvan zijn.

Daarbij kwamen ook nog de uitstekende sociale ondersteuning van de Moslimbroederschap aan armen en ongeletterden, een belangrijke reden voor hun recente successen.