Vrouwen worden het zwaarst getroffen door de klimaatwijziging en kunnen een cruciale rol spelen in de oplossing van het probleem, zeggen ngo’s zoals Oxfam en de IUCN. Ze hebben daarom een opleidingshandboek opgesteld.

Over twee weken vindt in New York de VN-top over de Millenniumdoelstellingen plaats. Tussen twee van die doelstellingen, meer gendergelijkheid (Millenniumdoelstelling 3) en een beter milieu (Millenniumdoelstelling 7), worden te weinig verbanden gelegd, zegt Rebecca Pearl, adviseur klimaatwijziging bij Oxfam America.

Veel organisaties en wetenschappelijke instanties die zich met de klimaatwijziging bezig houden, missen een genderbenadering in hun onderzoek en negeren de verschillen in de gevolgen voor mannen en vrouwen, zegt Pearl. “Een gendergevoelige benadering is een voorwaarde voor het welslagen van een klimaatingreep, en veel inspanningen mislukken doordat vrouwen er niet worden bij betrokken.”

In december 2007 werd de Globale Gender- en Klimaatalliantie (GGCA) gelanceerd op de VN-klimaatconferentie in Bali. De alliantie telt nu 25 instellingen, zowel VN-organisaties als ngo’s. Een van de doelstellingen van de alliantie was de opmaak van een globaal gender- en klimaatbeleid binnen de VN-Kaderconventie over Klimaatverandering (UNFCCC; het de kader waarbinnen de VN-klimaatonderonderhandelingen plaatsvinden). Dat is nog niet echt gelukt, zegt Pearl. “De UNFCC is een van de drie grote multilaterale milieuakkoorden zonder een sterke genderbenadering.” De andere twee zijn de Conventie voor Biologische Diversiteit en de VN-Conventie voor de Strijd tegen Desertificatie.

Handboek

De International Union for Conservation of Nature (IUCN) heeft samen met andere ngo’s en VN-agentschappen een eerste opleidingshandboek over gender en klimaatwijziging gemaakt. Lorena Aguilar van de IUCN zegt dat “de IUCN al jaren met grote milieuconventies te maken heeft maar nu besloten heeft een meer structurele strategie te hanteren ten aanzien van de UNFCCC, om het belang van de band tussen gender en klimaatwijziging te onderstrepen.”

Het handboek beschrijft enkele casestudies van kleinschalige projecten die duurzaamheid voor het milieu nastreven en tegelijk vrouwen meer kansen geven. Een van die projecten is de Mama Watoto Group, een bebossingsprogramma voor 28 vrouwen en hun gezinnen dat sinds 1994 in de Keniaanse regio Kakamenga loopt.

Het programma ontstond toen de vrouwen illegaal brandhout moesten halen in het naburige National Forest-reservaat. Daardoor liepen ze niet alleen het risico op boetes, ze brachten ook schade toe aan het milieu. Door het programma planten ze nu snel groeiende bomen op hun eigen land. Aanvankelijk probeerde het project alleen de overexploitatie van bossen tegen te gaan en een alternatief inkomen voor de gemeenschappen te vinden. Maar het project heeft de vrouwen uiteindelijk ook meer kansen gegeven omdat zij het bebossingsprogramma leiden.

Dit soort programma’s “wordt goed ontvangen en toegejuicht door de gemeenschappen, zowel door vrouwen als mannen”, zegt Lorena Aguilar van de IUCN. “De grootste tegenstand komt van instellingen en beleidsverantwoordelijken, milieuexperts die de sociale dimensie van de klimaatwijzigingen niet zien.”

RP