“Vrijhandel, wat staat er op het
spel”. Marc Maes, handelsexpert van Noord-Zuid koepel 11.11.11.,
vroeg er de Belgische politici uit
over hun positie inzake het Transatlantisch Vrijhandelsakkoord
(TTIP) en het akkoord tussen de
Europese Unie, Peru en Colombia (TLC). Aan de debattafel zaten
Dirk Van Der Maelen (SP.a), Georges
Dallemagne (cdH), Petra De Sutter (GROEN) en Tim Joye
(PVDA). De MR had aanvankelijk
bevestigd, maar stuurde uiteindelijk zijn kat.

De NGO’s en Noord-Zuid bewegingen
zijn al jaren actief rond vrijhandelsakkoorden van de Europese
Unie met het zuiden, die hun partners
ter plaatse treffen en schadelijke effecten effecten op mens en milieu uitgebreid hebben
gedemonstreerd.

Het Transatlantisch akkoord belooft
werk en welvaart te creëren, maar zal het die belofte wel naleven?
Bill Clinton maakte met het Vrijhandelsakkoord tussen Canada, de VS
en Mexico (NAFTA) dezelfde belofte in de jaren ’90, maar door NAFTA
gingen 1,4 miljoen Mexicaanse maisboeren failliet op 10 jaar tijd en
verloren in de Verenigde Staten bijna een miljoen mensen hun baan.

Op
de vraag of dit met de TTIP anders zou zijn, antwoordde SP.a dat de
resultaten van het akkoord matiger zouden zijn dan aangekondigd,
terwijl cdH het aantrekken van investeerders in bepaalde sectoren in
Europa (zoals chemie) verwelkomt. GROEN en PVDA geloven dan weer geen
“snars” van de beloften van De
Gucht.

De TTIP zou “investeerder-tot-staat
arbitrage procedures” (ISDS) bevatten, waardoor investeerders
landen kunnen aanklagen wanneer huidige of toekomstige winsten in de
weg worden gestaan door sociale of milieuwetgeving. Petra De Sutter
haalde 2 voorbeelden. Het farmaceutische bedrijf Eli Lilly kloeg de
Canadese staat aan omdat het 2 van diens patenten op geneesmiddelen
niet wou goedkeuren en Philip Morris spande in 2011 een rechtzaak aan
tegen Australië omdat het schokkende waarschuwingen op
sigarettenpakjes wou aanbrengen. Alle partijen waren dan ook gekant
tegen inclusie van ISDS in het akkoord.

Tim Joye benadrukte dat het
onderhandelingsmandaat van de Europese Commissie ondemocratisch is,
alsook het totale gebrek aan participatie van de bevolking in het
beslissingsproces. Het TTIP wil Europese en Amerikaanse
regelgevingen gelijkstellen. Karel De Gucht beweert “dat we geen
Amerikaans rundvlees met hormonen op onze borden zullen krijgen”,
maar GROEN en PVDA dat de Europese regelgevingen zullen worden
teruggeschroefd. CdH hoopt de Amerikaanse regelgeving op te tillen
naar het Europese niveau, maar werd hierop als “naïef”
bestempeld door zowel GROEN als PVDA.

Tim Joye maakt zich ernstig
zorgen over de slechtere arbeidsomstandigheden die zullen worden
gecreëerd door verdere liberalisering, aangezien de VS de
internationale arbeidswetgeving van de IAO (Internationale
ArbeidsOrganisatie) niet heeft geratificeerd. Met klimaat en waardig
werk als prioriteit wil PVDA inzetten op openbaar vervoer door
publieke bedrijven. GROEN maakt een punt van het bewaren van het
Europese voorzorgsprincipe voor sociale- en milieubescherming.

Op 12 maart, kondigde Karel De Gucht
aan in de Kamer dat schaliegas ontginning deel uitmaakt van het
mandaat voor onderhandelingen over het vrijhandelsakkoord met de
Verenigde Staten. Tijdens het bezoek van Obama is dit nogmaals
onderstreept. In Latijns-Amerika hebben schaliegas
ontginningsprojecten al enorme schade aangericht aan het milieu en de
volksgezondheid, door onder andere vervuiling van land en water met
kankerverwekkende stoffen.

Voor de Sp.a, opnieuw geen akkoord indien
schaliegas erin zit. PVDA en GROEN zijn dan weer radicaal gekant
tegen het akkoord en willen geen ‘valse’ milieu-oplossingen zoals de
ontginning van schaliegas. GROEN! wil investeren in groene energie,
terwijl PVDA energiebedrijven en openbaar transport onder
staatscontrole wil brengen en hernieuwbare energie promoot.

SP.a benadrukte nog dat men met de
TTIP een handelsblok wil creëren tegen de opkomende economieën
Rusland, Brazilië, China, India en Zuid-Afrika. Petra De Sutter
voegde hieraan toe dat dit handelsblok een desastreus effect zal
hebben op landen in het zuiden, die verplicht zullen zijn dezelfde
normen na te leven van ISDS, minimale sociale- en milieuwetgeving en
hoge bescherming van intellectuele eigendomsrechten.

De laatste vraag was er een over de
mensenrechten. Terwijl het akkoord met Colombia en Peru door sommige
partijen beschouwd wordt als een “instrument” om een betere
mensenrechtensituatie af te dwingen zien we geen verbetering op het
terrein. PVDA beweert dat dit vrijhandelsakkoord op zich een
bedreiging is voor de Colombiaanse bevolking en dat mensenrechten
niet enkel over moord en onderdrukking gaan, maar ook over waardig
werk. Toch vreest SP.a dat dit akkoord gestemd zal worden, gezien het
realistisch niet altijd mogelijk is om tegen de meerderheid te
stemmen in de Kamer.

Conclusie van de avond. cdH moedigt
het aantrekken van investeerders aan en vindt onderhandelen voor een
Transatlantisch vrijhandelsakkoord “het proberen waard”. SP.a is
gekant tegen inclusie van schaliegas en ISDS in het akkoord, terwijl
GROEN en PVDA zich proactief opstellen tegen het Transatlantisch
Vrijhandelsakkoord.

De TTIP onderhandelingen zitten
momenteel in een cruciale fase van onderhandelingen. Er zijn
verschillende acties gepland tegen het Transatlantisch
Vrijhandelsakkoord. Ook het vrijhandelsakkoord tussen de Europese
Unie, Peru en Colombia is nog niet goedgekeurd op Vlaams en Waals
beleidsniveau en ook daar wordt nog actief actie rond gevoerd.

Natalie Van Gijsel

Geneeskunde voor de Derde Wereld /
Médecine pour le Tiers Monde