Ook Vredesactie, de Vlaamse tak van de WRI, maakte deel uit van de trainersploeg die in mei 2011 in Caracas aan de slag ging.

Onafhankelijke groepen krijgen het in Venezuela steeds moeilijker om te werken. De Venezolaanse samenleving is de afgelopen jaren hoe langer hoe meer gepolariseerd: of je bent vóór de regering van Hugo Chavez, of je bent er tégen.

De ruimte voor nuances wordt steeds kleiner. Het regime werkt die polarisering zelf heel actief in de hand. Sociaal en politiek protest worden gecriminaliseerd.

Oorlogsmentaliteit en grootste wapenimporteur

De regering stimuleert voortdurend een oorlogsmentaliteit: het Venezuela van Hugo Chavez moet zich niet alleen wapenen tegen eventuele buitenlandse (lees: Amerikaanse) militaire inmenging – Venezuela is ondertussen uitgegroeid tot één van de grootste wapenimporteurs in Latijns-Amerika volgens cijfers van het gerenommeerde vredesonderzoeksinstituut SIPRI in Stockholm.

Ook de binnenlandse oppositie moet worden bekampt. De regering traint burgermilities en bewapent hen. Op de televisie roept Chavez gewapende burgermilities op om het land te verdedigen.

De International Crisis Group waarschuwde afgelopen maand augustus nog dat Chavez daarmee de voedingsbodem voor politiek geweld creëert in de aanloop naar de verkiezingen van volgend jaar.

De sterk gepolariseerde context en de criminalisering van sociaal protest zorgt ervoor dat mensen naar extremere actievormen stappen, vaak zonder te kijken naar alle mogelijke actievormen die beschikbaar zijn en zonder veel reflectie over de campagne en de te volgen strategie.

Vredesactie in Venezuela

Een onafhankelijke Venezolaanse mensenrechtenorganisatie die onder andere rond politieke rechten en het recht op protest werkt, nodigde trainers van War Resisters’ International (WRI), het internationale pacifistische netwerk van vredesorganisaties waar Vredesactie bij aangesloten is, uit om een uitgebreide vorming op te zetten.

De WRI vroeg ook een staflid van Vredesactie mee naar Caracas. Vredesactie heeft tenslotte veel ervaring met training van geweldloze acties van burgerlijke ongehoorzaamheid. Denk maar aan de Bomspotting-acties tegen de aanwezigheid van kernwapens in Kleine Brogel.

De WRI-trainers zetten een programma op rond de diversiteit aan actievormen, geweldloosheid, campagne en strategie.

Waarom bewust kiezen voor een geweldloze strategie? Hoe zet je een campagnestrategie op? Welke rol is daarin weggelegd voor geweldloze actie? Rond die vragen gingen de deelnemers twee dagen aan de slag.

Vijfendertig mensen, actief in studentengroepen, vakbonden, vrouwenbewegingen, libertaire actiegroepen, mensenrechtenorganisaties en holebigroepen, namen aan de vormingsdagen in Caracas deel.

“We namen eerst de tijd om verschillende groepen beter te leren kennen en een idee te krijgen van de politieke en sociale context in Venezuela. Je kan immers niet zomaar de ideeën en methodieken die wij in Europa gebruiken klakkeloos overplaatsen naar een andere context. Je moet rekening houden met het sociaal-politieke kader waarin groepen werken, hun eigen doelstellingen en specifieke manier van organiseren”, licht An, een staflid van Vredesactie, toe.

Polarisering overstijgen

“Van groot belang was dat we de tegenstelling voor-tegen Chavez wisten te overstijgen. Deelnemers konden focussen op hun eigen doelstellingen, zonder zich voor of tegen het regime uit te spreken. Op die manier was er ruimte voor nuance en diepgang. Bovendien was de training ook een gelegenheid voor groepen om elkaar beter te leren kennen en netwerken op te bouwen”, zegt An van Vredesactie.

Internationale samenwerkingen als deze met WRI en partners in Venezuela geven trainers van Vredesactie de kans om hun expertise op vlak van geweldloze campagnes en ervaring met actietraining geven, verder te ontwikkelen.

Roel Stynen

Roel Stynen is stafmedewerker van Vredesactie vzw.