Sinds Angola in 1975 onafhankelijkheid werd van Portugal is de Volksbeweging voor de Bevrijding van Angola (MPLA) er aan de macht. Ook bij de verkiezingen van 31 augustus behaalde deze partij een parlementaire meerderheid van net geen 72 procent.

De oppositiepartij UNITA werd tweede met bijna 19 procent van de stemmen, bijna een verdubbeling sinds de vorige verkiezingen in 2008. Derde is nieuwkomer CASA-CE, die 6 procent behaalde volgens de voorlopige resultaten die de Nationale Verkiezingscommissie (CNE) maandag vrijgaf.

Eigen telling UNITA

De kosten van de campagne die de MPLA aan de macht hielp, zijn beraamd op meer dan 56 miloen euro. Maar terwijl de partij nog nageniet van de overwinningsroes, zouden UNITA, CASA-CE en een aantal maatschappelijke organisaties de juridische mogelijkheden onderzoeken om de uitslag aan te vechten.

Zodra de definitieve resultaten binnen zijn, heeft een partij 48 uur de tijd om een bezwaarschrift bij het constitutionele hof in te dienen.

In een verklaring van 3 september zei UNITA een eigen parallelle telling uit te voeren naar aanleiding van de voorlopige resultaten van de CNE.

UNITA beschuldigt de CNE ervan gebruik te hebben gemaakt van veiligheidspersoneel van de overheid bij de stembureaus. Verder zet UNITA vraagtekens bij de verwerking van de gegevens en heeft ze klachten over het feit dat partij-afgevaardigden en waarnemers niet tijdig aanwezig konden zijn door het uitblijven van accreditatie.

Verder is UNITA kritisch over de samenstelling van de kiezerslijsten en beweert de partij dat duizenden ‘spookkiezers’ zijn toegevoegd. “Een regering die het gevolg is van ontwettige verkiezingen, zullen wij niet erkennen als legitiem”, zei UNITA-leider Isaías Samakuva een week voor de verkiezingen.

Lof van waarnemers

Tijdens de verkiezingen op 31 augustus bleken veel mensen niet in staat om te stemmen omdat hun naam niet op de kiezerslijst te vinden was of omdat die geregistreerd stond in een andere provincie, soms honderden kilometers verderop.

De voorlopige resultaten van de CNE tonen een fors lagere opkomst: van 80 procent in 2008 naar 60 procent dit jaar. De opkomst in hoofdstad Luanda lag slechts rond de 50 procent.

Desondanks zijn teams van de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika (SADC), de Afrikaanse Unie (AU) en de Gemeenschap van Portugeessprekende landen (CPLP) lovend over de manier waarop de CNE de verkiezingen heeft georganiseerd.

De voormalige president van Kaapverdië en hoofd van de AU-delegatie, Pedro Pires, merkte een aantal problemen op, maar noemde de verkiezingen “over het algemeen toch vrij, eerlijk, transparant en geloofwaardig”.

Ook Bernand Membe, minister van Buitenlandse Zaken van Tanzania en verantwoordelijke van de SADC-waarnemersmissie, erkende een aantal van de claims van oppositiepartijen, maar zei: “Wij zijn van mening dat sommige problemen terecht zijn aangekaart, maar toch niet van een dergelijke omvang dat ze invloed hebben op de geloofwaardigheid van het totale verkiezingsproces.”

“Slechte verliezers”

De CNE ontkent dat er fouten zouden gemaakt zijn en de MPLA beweert dat de oppositie beschuldigingen van fraude uit omdat ze ‘slechte verliezers’ zouden zijn.

De MPLA heeft de overwinning al geclaimd. Volgens de grondwet van 2010 wordt de leider van de partij met de meeste stemmen de president, in dit geval dus José Eduardo dos Santos van de MPLA, aan de macht sinds 1979.

De recentste Ontwikkelingsindex van de Verenigde Naties zet Angola op de 148ste plaats op een totaal van 187 landen. Meer dan de helft van de bevolking leeft er onder de armoedegrens en heeft geen toegang tot basisvoorzieningen.