“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.

Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne en alle oorlogsmisdaden die gepleegd worden. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. Geloof niets zomaar, ook onszelf niet. Blijf kritisch denken. (n.v.d.r.)

…

Wat mij als voormalige professional van inlichtingendiensten vooral opvalt is de totale afwezigheid van westerse inlichtingendiensten als bron voor de weergave van de situatie van het afgelopen jaar. In Zwitserland kregen die diensten kritiek omdat ze de situatie niet correct hebben weergegeven.

Sterker nog, het lijkt erop dat in de hele westerse wereld de inlichtingendiensten overrompeld worden door de politici. Het probleem is dat het de politici zijn die de beslissingen nemen – de beste inlichtingendienst ter wereld is nutteloos als de beslisser niet luistert. Dit is wat gebeurde tijdens deze crisis.

Hier moet echter ook gezegd worden dat er wel inlichtingendiensten die de situatie zeer nauwkeurig en rationeel beschreven hebben, maar andere diensten tekenden duidelijk hetzelfde beeld als dat onze media verspreidden.

In deze crisis speelden de diensten van de landen van het “nieuwe Europa” een belangrijke rol. Uit ervaring weet ik dat ze extreem slecht zijn in het maken van analyses: ze zijn doctrinair en missen de intellectuele en politieke onafhankelijkheid die nodig is om een situatie met militaire “kwaliteit” te beoordelen. Je hebt ze liever als vijanden dan als vrienden.

Tevens lijkt het erop dat politici in sommige Europese landen opzettelijk de informatie van hun diensten negeerden om ideologisch op de situatie te reageren. Daarom was deze crisis vanaf het begin irrationeel.

Defensie-adviseur Michèle Flournoy en minister van buitenlandse zaken Anthony Blinken zijn voorstanders van alle aanvalsoorlogen van de VS sinds Bill Clinton. Foto: thegrayzone.com

Het valt daarnaast ook op dat zowat alle documenten die tijdens deze crisis aan het publiek werden getoond, gepresenteerd werden door politici op basis van commerciële bronnen.

Sommige westerse politici wilden duidelijk dat er een conflict zou ontstaan. In de VS waren de aanvalsscenario’s die minister van buitenlandse zaken Anthony Blinken aan de VN-Veiligheidsraad presenteerde slechts het product van de verbeelding van een Tiger Team dat voor hem werkte.

Hij deed precies hetzelfde als zijn toenmalig minister van defensie Donald Rumsfeld in 2002, die ook een ‘bypass’ had genomen rond de informatie van de CIA en andere inlichtingendiensten. Die waren veel minder assertief over het bestaan van Iraakse chemische wapens.

De dramatische ontwikkelingen waar we vandaag getuige van zijn, hebben oorzaken die we kennen, maar niet willen zien:

• Strategisch: de NAVO-uitbreiding (die we in deze reeks artikels niet hebben behandeld)
• Politiek: de westerse weigering om de Minsk-akkoorden uit te voeren
• Operationeel: de voortdurende en herhaalde aanvallen op de burgerbevolking van de Donbass sinds 2014 en de dramatische escalatie sinds eind februari 2022.

Met andere woorden, we kunnen de Russische aanval natuurlijk betreuren en veroordelen. Maar ‘wij’ (dat wil zeggen: de VS, Frankrijk en de EU voorop) hebben de voorwaarden geschapen waarin dit conflict kon uitbreken.

We tonen ons medeleven met het Oekraïense volk en de meer dan twee miljoen vluchtelingen. Dat is lovenswaardig. Als we echter een beetje hetzelfde medeleven hadden gehad met even grote aantal vluchtelingen onder de Oekraïense bevolking van de Donbas zou dit alles waarschijnlijk allemaal nooit zijn gebeurd. Deze mensen werden door hun eigen regering afgeslacht. Zij hebben acht jaar lang hun toevlucht gezocht in Rusland.

Burgerslachtoffers van vijandelijke acties in 2018-2021 in de Donbass aan beide zijden van het front. Cijfers: UNHCR

Zoals we kunnen zien in deze tabel, stierf meer dan 80 procent van alle slachtoffers in de Donbas na beschietingen door het Oekraïense leger. Jarenlang zweeg het Westen over het bloedbad onder Russischtalige Oekraïners door de regering van Kiev, zonder ooit druk op Kiev uit te oefenen. Het is deze stilte die Rusland tot actie dwong. [Bron van de cijfers, zie: “Conflictgerelateerde burgerslachtoffers” van de VN-missie voor monitoring van de mensenrechten in Oekraïne.]

Of de term ‘genocide’ van toepassing is op de aanvallen die de bevolking van Donbas heeft ondergaan, is een open vraag. De term is over het algemeen gereserveerd voor gevallen van grotere omvang (Holocaust, enz.).

De definitie van het Genocideverdrag is waarschijnlijk ruim genoeg om op deze zaak van toepassing te zijn. Juridische experten kunnen dit verder uitklaren.

Het is duidelijk dat dit conflict ons tot hysterie heeft geleid. Sancties zijn blijkbaar het favoriete instrument van ons buitenlands beleid geworden. Als we erop hadden aangedrongen dat Oekraïne zich zou houden aan de Minsk-akkoorden, waarover we hadden onderhandeld en die we hadden goedgekeurd, was dit allemaal niet gebeurd.

De veroordeling van president Vladimir Poetin is ook onze veroordeling. Het heeft geen zin om achteraf te zeuren – we hadden gewoon eerder moeten handelen.

President Macron (als garant en lid van de VN-Veiligheidsraad) noch Duits bondskanselier Olaf Scholz, noch president Volodymyr Zelensky hebben hun verplichtingen nagekomen. Uiteindelijk zijn het al die anderen die geen stem hebben die de echte nederlaag ondergaan.

De EU was niet in staat de uitvoering van de Minsk-akkoorden te bevorderen – integendeel, ze reageerde niet toen Oekraïne zijn eigen bevolking in de Donbas bombardeerde. Had ze dat wel gedaan, dan had Vladimir Poetin niet hoeven reageren. Afwezig in de diplomatieke fase, onderscheidde de EU zich door het conflict aan te wakkeren.

Op 27 februari was de Oekraïense regering nog bereid onderhandelingen met Rusland aan te gaan. Een paar uur later stemde de EU een budget van 450 miljoen euro voor de levering van wapens aan Oekraïne, olie op het vuur.

Vanaf dat moment vonden de Oekraïners dat ze geen akkoord hoefden te bereiken. Het verzet van de Azov-militie in Marioepol leidde zelfs tot een verhoging van 500 miljoen euro voor wapens.

In Oekraïne werden – met de zegen van de westerse landen – voorstanders van onderhandelingen uitgeschakeld. Dit was het geval met Denis Kireyev, een van de Oekraïense onderhandelaars, die op 5 maart werd vermoord door de Oekraïense geheime dienst (SBU) omdat hij te gunstig stond tegenover Rusland en als een ‘verrader’ werd beschouwd.

Hetzelfde lot trof Dmitry Demyanenko, voormalig plaatsvervangend hoofd van het hoofddirectoraat van de SBU voor Kiev en de regio, die op 10 maart werd vermoord omdat hij te gunstig stond tegenover een overeenkomst met Rusland. Hij werd neergeschoten door de Mirotvorets (“Vredestichter”)-militie .

Leden van het Myrotvorets (‘peacekeeper’) team. Foto: psb4ukr.org/CC BY-SA 4:0

Deze militie wordt geassocieerd met de Mirotvorets-website, die een lijst bevat met de “vijanden van Oekraïne”, inclusief hun persoonlijke gegevens, adressen en telefoonnummers, zodat ze kunnen worden lastiggevallen of zelfs geëlimineerd; een praktijk die in veel landen strafbaar is, maar niet in Oekraïne. De VN en enkele Europese landen hebben de sluiting van deze site geëist – wat werd geweigerd door het Oekraïense parlement.

De oorlog zal uiteindelijk duur betaald worden, maar Vladimir Poetin zal waarschijnlijk de doelstellingen bereiken die hij voor zichzelf heeft gesteld. Zijn banden met Peking werden verstevigd. China komt naar voren als bemiddelaar in het conflict, terwijl Zwitserland zich bij de lijst van Ruslands vijanden voegt.

De VS zien zich nu verplicht Venezuela en Iran om olie te vragen om uit de energie-impasse te komen waarin ze zichzelf hebben vastgereden. Zelfverklaard interimpresident Juan Guaidó van Venezuela verlaat voorgoed het toneel en de VS moeten jammerlijk terugkomen op de sancties die ze aan beide landen hebben opgelegd.

Westerse ministers die de Russische economie willen doen instorten en het Russische volk willen doen lijden, of zelfs oproepen tot moord op Poetin, laten zien (zelfs nadat ze hun woordkeuze lichtjes hebben aangepast, maar niet de inhoud!) dat ze geen haar beter zijn dan degenen die we horen te haten.

Sancties tegen Russische atleten op de Paralympische Spelen of tegen Russische artiesten hebben niets te maken met het bestrijden van Poetin.

We erkennen daarmee impliciet dat Rusland een democratie is, aangezien we van mening zijn dat het Russische volk verantwoordelijk is voor de oorlog. Als dit niet het geval zou zijn, waarom proberen we dan een hele bevolking te straffen voor de fouten van één man? Laten we niet vergeten dat collectieve bestraffing verboden is door de Conventies van Genève.

De les die we uit dit conflict kunnen trekken is dat we een variabele geometrische menselijkheid koesteren. Als we zoveel om vrede en Oekraïne gaven, waarom hebben we Oekraïne dan niet aangemoedigd om de overeenkomsten te respecteren die het land had ondertekend en die de leden van de VN-Veiligheidsraad hadden bevestigd?

De media slaagden erin haat tegen de Chinezen te verspreiden tijdens de Covid-crisis en hun gepolariseerde boodschap leidt tot dezelfde effecten tegen ‘de Russen’. De journalistiek wordt steeds meer onprofessioneel en partizaan.

Zoals Goethe zei: “Hoe groter het licht, hoe donkerder de schaduw.” Hoe meer de sancties tegen Rusland disproportioneel zijn, hoe meer de gevallen waarin we niets hebben gedaan, ons racisme en onze slaafsheid benadrukken. Waarom immers reageren westerse politici al acht jaar niet op de aanvallen tegen de burgerbevolking van de Donbass?

Want tenslotte, waarom zouden wij het conflict in Oekraïne strenger moeten afkeuren dan de oorlogen tegen Irak, Afghanistan of Libië? Welke sancties hebben we genomen tegen zij die opzettelijk hebben gelogen tegen de internationale gemeenschap om onrechtvaardige, ongerechtvaardigde en moorddadige oorlogen te voeren?

Hebben wij geprobeerd “het Amerikaanse volk te doen lijden” omdat het tegen ons loog (omdat ze een democratie zijn!) nog vóór de oorlog in Irak begon? Hebben we één enkele sanctie getroffen tegen de landen, bedrijven of politici die wapens leveren aan het conflict in Jemen, dat volgens de VN wordt beschouwd als de “ergste humanitaire ramp ter wereld?”

Hebben we sancties opgelegd aan de landen van de EU die de meest gruwelijke martelingen op hun grondgebied uitvoeren, tot groter eer en glorie van de VS?

De vraag stellen is haar beantwoorden… en het antwoord oogt niet fraai.

Het eerste deel van dit artikel vind je hier.
Het tweede deel van dit artikel vind je hier.

Dit artikel is verschenen dankzij het Centre Français de Recherche sur le Renseignement en werd vertaald uit het Frans door N. Dass. Jacques Baud is auteur van meerdere boeken over inlichtingen, oorlog en terrorisme, o.a. Le Détournement du vol Ryanair 4978 en Gouverner par les fake news. Zijn meest recente boek is Poutine, maître du jeu?