Pesten?
De vakbonden zeggen het al een tijdje: de werklozen en bruggepensioneerden steeds ijveriger achter de vodden zitten (inclusief sancties), terwijl er voor de meesten geen jobs zijn, het lijkt meer op pesten. Het is immers een eenvoudig wiskundig feit dat het aantal verplichte werkzoekenden veel groter is en blijft dan het aantal betaalde jobs.
Hoge eisen
Bovendien zijn de meeste jobs niet geschikt voor de meeste werkzoekenden en dit om verschillende redenen.
De patroons stellen (al of niet terecht) hoge eisen, zoals specifieke opleiding, jarenlange ervaring in de functie, onmogelijke uren en/of verre verplaatsingen.
Lager loon
Soms wordt ook een loon in een lagere categorie aangeboden. Ook zijn veel uitzendjobs van heel korte duur, met steeds een nieuw contract zonder dienstanciënniteit.
In sommige gevallen stelt de patroon pseudozelfstandigheid als voorwaarde: te nemen of te laten.
Kwatongen beweren dat het hele systeem van activering ertoe leidt dat steeds meer werkenden lage lonen en slechtere arbeidsvoorwaarden noodgedwongen slikken. Maar dat is toch kwaadsprekerij?
‘Voor wat hoort wat’
Nu zou men deze hele discussie kunnen omzeilen door activering te koppelen aan het recht op een gepaste arbeidsplaats. In zijn boek ‘Voor wat hoort wat’ stelt Janssens dat meer wederkerigheid nodig is om ons sociaal systeem in stand te houden, en te verdedigen tegen wie het aanvalt. (Wie zou dat nu toch zijn?)
Vraag naar efficiëntie
Het zou dus een heel doelmatige wet zijn, dat de overheid verplicht wordt een contract voor gepast werk aan te bieden aan ieder die het activeringstraject heeft gevolgd. Die wet moet zeker ‘gepast werk’ nauwkeurig definiëren. Enkele voorbeelden. Om 6 uur ‘s morgens beginnen in Diksmuide voor een werkzoekende die in Antwerpen woont? Schoonmaken voor iemand met een onderwijzersdiploma? Een job als technicus loonschaal niveau 4 voor een licentiaat of master? Een praktiserende moslima op het secretariaat van het VB of met een hoofddoek aan een openbaar loket in Gent? Een aanstelling van 3 dagen, een week, … kies maar.
Stof tot nadenken
Mag de patroon de geslaagde geactiveerde nog weigeren, of krijgt deze laatste automatisch een contract aangeboden? Het wordt wikken en wegen. Hoeveel minder vrijheid wordt de werkzoekende toegekend dan de ambtenaren van de VDAB of RVA die bij deze beslissing een grote vinger in de pap hebben? En hoeveel vrijheid behoudt de werkgever?
De rol van de overheid
Uiteraard moet de overheid, indien ze de verplichting niet invult om voor een gepaste job te zorgen, financieel instaan voor het gemiste inkomen. Maatgevend moet hierbij zijn: de opleiding (diploma’s) van de rechthebbende en de ervaring/het aantal gewerkte jaren, inbegrepen de duur van de onvrijwillige werkloosheid. Voor wat hoort wat.
Op zijn beurt zou de staat de privésector mee kunnen doen betalen voor het niet verschaffen van gepaste jobs aan iedereen. De nieuwe wet moet hierin natuurlijk voorzien. Ons sociaal systeem moet financieel houdbaar blijven.
Frank Roels
Frank Roels is emeritus hoogleraar aan de UGent.
Bronnen:
Iedereen aan het werk, maar waar zijn de jobs? https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/06/16/iedereen-aan-het-werk-maar-waar-zijn-de-jobs
Frank Vandenbroucke voor Europees sociaal investeringspact: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/05/24/frank-vandenbroucke-voor-een-europees-sociaal-investeringspact
Wederkerigheid in de praktijk: http://www.facebook.com/topic.php?uid=57253967150&topic=15729
De werkloosheid stijgt: https://biblio.ugent.be/record/823964
De werklozen aanpakken! https://biblio.ugent.be/record/430415
Hoeveel vacatures zijn er? https://biblio.ugent.be/record/426682
Op zoek naar dat half miljoen vacatures: https://biblio.ugent.be/record/369875