Op 25 november 2020 riep Antwerps gouverneur Cathy Berx op tot een veralgemeende zone 30 in de bebouwde kom om de veiligheid voor actieve weggebruikers in het verkeer te verhogen. De Voetgangersbeweging is zelf vragende partij voor zo’n algemene invoering van 30km/u op de plekken waar mensen wonen, winkelen, werken en naar school gaan. De organisatie schaarde zich toen reeds achter de oproep van de gouverneur. In 2021 blijkt het aantal dodelijke ongevallen met voetgangers in de bebouwde kom in Vlaanderen alleen maar te zijn toegenomen. Het merendeel – 22 van de 32 slachtoffers – viel te betreuren in straten waar 50 km/u mag worden gereden. Bij die snelheid is de kans op overlijden 80%. Bij 30 km/u overleeft 95% van de voetgangers een aanrijding met een personenwagen.
Een vermindering van de snelheid in de bebouwde kom is volgens de organisatie dan ook een noodzakelijke voorwaarde om het aantal verkeersslachtoffers drastisch te verminderen. Slachtoffers in het verkeer worden nog te vaak beschouwd als ‘collateral damage’ van een weginrichting in functie van snelheid, doorstroming en maximale verkeersintensiteit.
Heel wat steden en gemeenten gaan over tot de bredere invoering van een zone 30 en die trend is de voorbije jaren versneld. In realiteit zijn veel zones-30 weliswaar reglementair aangeduid met het verkeersbord F4a maar sluit de inrichting van de openbare weg niet aan op het gewenste snelheidsregime. Daardoor rijdt veel gemotoriseerd verkeer in de praktijk te snel. Een goed ingerichte zone 30 is door groenvoorziening, materiaalgebruik en weginrichting voor de autobestuurder zodanig ‘leesbaar’ dat snelheid en rijgedrag automatisch worden afgestemd op de aanwezigheid van zachte weggebruikers, ouderen en spelende kinderen. De Voetgangersbeweging roept lokale besturen op om via de inrichting van de publieke ruimte werk te maken van een betere verkeersveiligheid. Daarnaast wijst de organisatie op het belang van snelheidscontroles en handhaving. Ook benadrukt de organisatie het behoud van voldoende zebrapaden en veilige oversteekplaatsen in de zone 30 waardoor zowel kinderen als oudere en minder mobiele voetgangers zich veilig op straat kunnen begeven. Vaak ontbreekt het de lokale overheden aan financiële middelen om de inrichting van de zone 30 ook daadwerkelijk vorm te geven in het straatprofiel. Aan Vlaams minister van mobiliteit Lydia Peeters vraagt de organisatie om de lokale besturen hierbij maximaal te ondersteunen.
De invoering van een zone 30 heeft niet enkel een positieve impact op de verkeersveiligheid. Lagere snelheden zorgen voor minder sluipverkeer, minder uitstoot en minder verkeerslawaai waardoor de leefkwaliteit van de omgeving en de gezondheid van de omwonenden er eveneens wel bij varen.
De belangenvereniging stelt zich ook vragen bij het toenemend aantal zware personenwagens in het verkeer. Onderzoek van VIAS toonde immers aan dat het risico op overlijden bij zachte weggebruikers evenredig toeneemt met het gewicht van de wagen waarmee zij in aanraking komen. De organisatie roept wegbeheerders op om de inrichting van de publieke ruimte in eerste instantie af te stemmen op zachte weggebruikers (STOP-principe) en het straatprofiel niet te laten ‘meegroeien’ met het toenemend aantal grote personenwagens.
De Voetgangersbeweging werkt via het Octopusplan samen met meer dan 1300 lagere scholen en 155 gemeentebesturen in Vlaanderen. Met het kenniscentrum Infopunt Publieke Ruimte vertegenwoordigt de organisatie een breed netwerk van professionelen die actief zijn op vlak van verkeersveiligheid en openbare ruimte. De organisatie is aangesloten bij de Coalitie van 30, een netwerk dat zoveel mogelijk steden en gemeenten wil motiveren om te werken aan een verhoogde verkeersveiligheid en leefkwaliteit.
De Voetgangersbeweging vzw is een mobiliteitsorganisatie die zich samen met verschillende partnerorganisaties inzet voor een voetgangersvriendelijke en -veilige publieke ruimte.
