Het was deze week volop in de Vlaamse media te lezen: al 117.440 Belgen zijn afhankelijk van voedselhulp. Ruim 3.000 meer dan een jaar geleden. Dagelijks worden echter tonnen voedsel weggegooid door producenten en leveranciers. Blijkbaar betekent dit niet dat je deze weggegooide goederen zomaar mag meenemen. Op 4 mei 2011 werd ‘skipper’ Steven De Geynst veroordeeld voor het “stelen” van twee zakken weggegooide muffins uit een vuilniscontainer van een grootwarenhuis. Woensdag vond de laatste zitting van zijn beroep plaats. Wij zijn alvast zeer tevreden met zijn vrijspraak.
Samenlevingsopbouw vindt het bizar dat een goed waarvan afstand wordt genomen, in dit geval voedsel, niet mag worden gerecupereerd. Dit terwijl een groeiende groep omwille van armoede uit noodzaak beroep moet doen op voedselbanken. Het is pervers dat die warenhuizen rond de kerstperiode consumenten oproepen om voedsel(bonnen) te kopen voor de armen en ondertussen goed voedsel blijven weggooien.
Doordat de leverancier de kostprijs van de overschotten doorrekent aan de klant, wordt de prijs kunstmatig hoog gehouden. Anders gesteld: de klant betaalt voor afval dat de producent zelf organiseert. Dat is iets waar de leverancier iets aan kan doen, maar ook de klant gaat hierin niet vrijuit. Er worden door de consument maar weinig vragen gesteld rond de werkelijke kostprijs van voedsel. De klant is vooral geïnteresseerd in hoe het product er uit ziet. Men kan zich ook vragen stellen bij de criteria voor vervaldata die het Internationaal Voedselagentschap hanteert. Dienen deze de volksgezondheid of het belang van de voedsellobby?
Er is dan ook nood aan een maatschappelijk debat over hoe we omgaan met voedseloverschotten. We onderscheiden primaire verspilling, dit is. wat de gezinnen weggooien, en secundaire verspilling, dit is wat er door de hele productie- en distributieketen niet nuttig wordt gebruikt. In een gezin komt verspilling vaak voor door een slecht beheer van de aankopen, slecht opslaan, slecht bereiden of slecht beheer van de restjes. Als iedereen hier bewuster mee zou omgaan, is een groot deel van de voedselverspilling al opgelost.
Maar ook het tegengaan van de secundaire voedselverspilling is volgens Samenlevingsopbouw haalbaar. In België hebben een aantal krakers afspraken met lokale supermarkten rond verwerking van voedsel. In Brazilië wordt overtollig voedsel door volkskeukens op grootschalige manier verwerkt. En het door grootwarenhuizen weggeven van voedsel aan voedselhulporganisaties moet nog meer worden aangemoedigd.
“Samenlevingsopbouw pleit voor een toereikend minimuminkomen waardoor initiatieven zoals voedselbedelingen, sociale kruideniers … niet langer nodig zijn. Tot zolang het minimuminkomen niet gerealiseerd is, zullen acties als ‘de sociale kruidenier’ onder protest moeten plaatsvinden. We steunen binnen dit kader projecten waar in een grootkeuken gekookt wordt met voedseloverschotten zoals nu gebeurt in ons Buurtschatten-project Open Keuken in Centrum De Wijk.” reageert Rudi Smis, directeur van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw. “Daarnaast pleiten we voor plaatselijke voedselteelt waar de klant via lokale markten rechtreeks bij producenten terecht kan. Hierdoor wordt de prijs gedrukt zodat iederéén aan een betaalbare prijs voedsel kan kopen”.
