Volgens de nieuwste editie van het Wereldwaterontwikkelingsrapport hebben meer dan een miljard mensen geen toegang tot veilig drinkwater. Bovendien zal de wereldbevolking waarschijnlijk toenemen tot 9 miljard mensen tegen 2050, terwijl veel landen ook elk jaar meer water verbruiken, bijvoorbeeld in de landbouw.

De VN schat dat de vraag naar water in ontwikkelingslanden nog met 50 procent kan toenemen. Ruim 75 landen, vooral arme landen in Afrika en Azië, zouden tegen 2020 al te kampen kunnen hebben met ernstige zoetwatertekorten.

“We willen optimistisch zijn, maar de watervoorraden komen steeds meer onder druk te staan en dat kan ertoe leiden dat water minder beschikbaar wordt voor gewone consumptie”, zegt Olcay Ünver, de coördinator van het Wereldwaterevaluatieprogramma van de VN dat het rapport heeft geschreven. “Anderzijds kunnen regeringen en burgerorganisaties veel ondernemen, vooral door samen te werken aan duurzaamheid.”

Kritiek van burgerorganisaties

Aan het Wereldwaterforum in Marseille, dat nog tot zaterdag 17 maart duurt, nemen regeringen, internationale instellingen, bedrijven en wetenschappers deel.

Burgerorganisaties hebben kritiek op de dominante rol die de bedrijfswereld speelt op het Wereldwaterforum. Vanaf woensdag houden activisten en niet-gouvernementele organisaties parallel met de officiële bijeenkomsten een Alternatief Wereldwaterforum, bekend onder de Franse afkorting FAME.

De discussies op het alternatieve forum draaien vooral rond “waterrechtvaardigheid”. De deelnemers kanten zich tegen privatiseringen in de drinkwatersector. Die zouden de toegang van arme bevolkingsgroepen tot zuiver drinkwater bemoeilijken. Ze vinden ook dat bedrijven een te grote stem hebben in de bepaling van het beleid dat landen voeren rond watervoorraden en watervoorziening. In een reactie op die kritiek heeft het officiële forum al een commissie opgericht die de inspraak van burgerorganisaties moet verbeteren.

Meer samenwerking

De bezorgdheden van de critici vinden ook weerklank in het VN-rapport. De auteurs dringen aan op meer samenwerking en coördinatie tussen alle betrokken partijen. Traditioneel hebben landen de drinkwaterbevoorrading van hun bevolking en bedrijven altijd aan specifieke instellingen of bedrijven toevertrouwd, maar dat moet herbekeken worden nu de beschikbaarheid van water door factoren als de klimaatverandering wordt beïnvloed, waar de distributeurs geen greep op hebben. “Uiteindelijk kunnen die vraagstukken alleen op internationale fora behandeld worden” en moeten landen samenwerken om het internationale beleid zo goed mogelijk uit te voeren, staat er in het rapport.

Toenemende problemen en risico’s zouden waterbeheerders, regeringen, burgerorganisaties en bedrijven moeten aanzetten tot samenwerking, zowel op plaatselijk niveau als nationaal en internationaal, vinden de auteurs. Waar die coördinatie en samenwerking achterwege blijven, zullen de spanningen oplopen.

Dat zie je bijvoorbeeld al rond de Mekong, waar de bouw van dammen op de bovenloop vissers en boeren langs de benedenloop in de problemen brengt. Door een verminderd debiet dreigt er ook zout water door te dringen in landbouwgebieden in Vietnam.

Op het Forum in Marseille wordt de dammenproblematiek vrijdag besproken. Op een panel dat werd opgezet in samenwerking met de Franse energiereus EDF discussiëren experts over de vraag hoe er bij grote waterprojecten meer rekening kan worden gehouden met de belangen van alle betrokkenen.