De Spaanse NGO Grain heeft een rapport uitgebracht betreffende de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering, namelijk de vlees- en zuivel industrie. Gelukkig kunnen we ook op deze factor een essentieel verschil maken.
Onze voeding zou verantwoordelijk zijn voor 30 procent van alle uitstoot van broeikasgassen. Er zijn verschillende onderdelen: verpakte en bevroren voeding, grote afstanden die afgelegd worden en een stijging van voedselafval. Maar de belangrijkste factor is de vlees en zuivel-consumptie. De vleesproductie genereert meer uitstoot van broeikasgassen dan alle transport tesamen. Volgens het rapport zijn vooral de grote industriële vleesbedrijven het probleem. Net deze vorm van vleesproductie wordt vaak gesteund door lobbyisten, subsidies en vrijhandelsverdragen.
Een lagere consumptie van vlees en zuivel zou niet enkel de uitstoot van broeikasgassen sterk verminderen, ook zijn er belangrijke voordelen voor de gezondheid, meer specifiek een verlaagde kans op darmkanker, hart- en vaatziekten en longaandoeningen.
Vooral in Noord-Amerika en Europa kan het verlagen van vlees en zuivel grote verschillen maken. Net als het verbruik van fossiele brandstoffen, is niet-duurzame vleesconsumptie vooral een probleem in de rijke landen. De VS en Australië zijn de grootste consumenten van vlees met 90 kg per persoon per jaar, op de voet gevolgd door een aantal landen in Latijns-Amerika en de EU, Canada en Rusland. Daarbij komt nog dat er in de VS en Europa vooral rundvlees geconsumeerd wordt, waarbij er veel meer broeikasgassen worden uitgestoten dan bij varken of kip. Dit zorgt voor nog een groter verschil in effect op klimaatverandering in vergelijking met armere landen.
De voordelen van een verschuiving naar een dieet met minder vlees en zuivel zouden snel effect hebben. Methaan blijft veel minder lang in de atmosfeer dan koolstofdioxide. Methaan vangt ook 28 keer meer warmte dan CO2. Derhalve kan het verlagen van de productie van methaan een relatief snel rendement opleveren.
Een groot deel van de uitstoot van broeikasgassen die door de vlees- en zuivel industrie worden uitgestoten zijn een indirect gevolg, te wijten aan de voeding voor de veestapel. 56 miljoen hectare land werden gekweekt met sojabonen en maïs voor veevoer in het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw, wat resulteerde in het vrijkomen van grote hoeveelheden koolstofdioxide. Een andere belangrijke bron van de uitstoot van broeikasgassen uit de industrie is mest. De industrialisatie van vee betekent concentratie, dat wil zeggen minder boeren en meer dieren per bedrijf. De omvang van de werkzaamheden verandert mest van een waardevolle natuurlijke meststof naar een giftig probleem.
Wetenschappers waarschuwen al langer over de problemen gelinkt aan de vlees-en zuivelconsumptie. Maar de inspanningen om het probleem aan te pakken botsen tegen agressief verzet van vlees en zuivel bedrijven, die het meest te verliezen hebben bij acties.
“Ik ben verschillende keren op het hoofd geslagen om te suggereren dat mensen minder vlees moeten eten”, zegt Rajendra Pachauri, de voorzitter van het Intergovernmental Panel on Climate Change van 2002 tot 2015. “Ik was het doelwit van een aantal pogingen om mij in diskrediet te brengen”. De FAO was het doelwit voor de vleesindustrie nadat zij een rapport in 2006 uitbrachten. ‘Je zou niet geloven hoeveel we werden aangevallen. “, zei Samuel Jutzi, directeur van de productie en diergezondheid afdeling van de FAO. De FAO begaven onder de druk en er kwam een samenwerking tot stand met de vleesindustrie om de lobbygroepen op te richten om gezamenlijk de uitstoot van vee opnieuw te beoordelen. Zowel het partnerschap Steering Committee en de technische adviesgroepen worden gedomineerd door vertegenwoordigers van vlees bedrijven, hun lobby groepen en wetenschappers gefinancierd door vlees en zuivel bedrijven.
We moeten ook kijken naar de diepere oorzaken van de overconsumptie van goedkoop vlees en zuivel. Dit betekent dat het aanpakken van de enorme subsidies achter deze industrie. In 2013, werd in OESO-landen 53 miljard US $ uitgedeeld aan veehouders, de EU betaalde US $ 731.000.000 aan de vee-industrie alleen.
Ook handelsverdragen hebben een effect op de vleesindustrie. Bijvoorbeeld door prijzen naar beneden te forceren in de laatste “beschermde” markten. Dit is een groot probleem in landen waar de prijzen nog steeds de lokale boeren in staat stellen op te boksen tegen buitenlandse concurrenten, of waar de boeren profiteren van subsidies en andere prijs vervalsende mechanismen. Ze hebben een tweede effect door het onmogelijk te maken om lokale producten voordelen te bieden. Het verlenen van de voorkeur aan lokale leveranciers of producten wordt botweg illegaal volgens verdragen zoals TTIP of TPP. “Going local” is de kern van het gezond verstand strategieën om de klimaatverandering te keren door het aanpakken van de manieren waarop we produceren, distribueren en de toegang tot voedsel. Toch is dit niet meer mogelijk in het kader van handelsovereenkomsten-en vandaag onderworpen aan zeer strenge straffen. Een ander effect is er door het opleggen van harmonisering van de regelgeving tussen de handelsovereenkomst ondertekenaars om de markten verder te openen. Ze kunnen daarna enkel dereguleren, en dus geen nieuwe of aanvullende voorschriften vastleggen. Daarnaast wordt het ook vaak onmogelijk gemaakt om de beslissing terug te draaien indien er een nieuwe regering aan de macht komt.
Ook in België stellen de problemen zich. Nog steeds worden er grote industriële veebedrijven gebouwd en wordt er ingezet op intensieve veeteelt. Zo zijn er nu plannen voor een mega varkensfabriek in Halen, er zouden 20.000 dieren gehouden worden. Dit rapport toont aan dat deze plannen volledig in strijd zijn met de klimaatdoelstellingen. Tijd dus om ook in de vlees- en zuivelindustrie ons beleid aan te passen aan de afspraken rond klimaatverandering.
Rapport: https://www.grain.org/article/entries/5639-grabbing-the-bull-by-the-horns-it-s-time-to-cut-industrial-meat-and-dairy-to-save-the-climate
