De huidige Vlaamse regering moest en zou van de minister-president volledig in het teken staan van het PACT 2020… Als Kris Peeters het heeft over “Vlaanderen in Actie (VIA)”, dan verwijst hij ook naar dat plan.

Het idee? Een aantal doelstellingen formuleren om van Vlaanderen tegen 2020 een topregio in Europa te maken. Economisch, sociaal en ecologisch. Het plan werd onderschreven door de sociale partners en het maatschappelijk middenveld. Op zich een goeie zaak, want dat betekent dat de doelstellingen langer dan één regeerperiode blijven gelden. Het geeft ook de mogelijkheid om een geïntegreerd beleid te voeren, met heel de regeringsploeg. Dat zou het toch moeten zijn…

Middelmatige leerling

Elk jaar krijgt Vlaanderen, net als alle leerlingen en studenten, eind juni haar rapport. Zijn de doelstellingen bereikt? Waar moet Vlaanderen een tandje bijsteken? Wat is ronduit slecht?

Uit het rapport blijkt in de eerste plaats dat we nog lang geen topregio zijn. Het resultaat mag dan minder slecht zijn dan in 2012 (slechts 16 domeinen waar een verslechtering wordt genoteerd, tegenover 34), opvallend is toch dat het vooral de sociale indicatoren zijn waar de prestaties slecht zijn. Eveneens opvallend is dat het aantal indicatoren die stagneren ook gelijk bleef. Hoera-geroep is dus niet op zijn plaats…

Gelukkig waren er ook doelstellingen die niet ambitieus genoeg waren. Hier zal Vlaanderen tegen 2020 beter scoren dan vooropgesteld, en dat is maar goed ook. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de milieudoelstellingen en het aantal plaatsen in de kinderopvang. De vraag is of hiermee ook de resultaten van Europese topregio’s worden geëvenaard.

Gebuisd voor de sociale indicatoren

De globale welvaart bleef vooruitgaan (Vlaanderen is hiervoor zelfs topregio), maar toch vertaalt zich dat niet in een verbetering voor de bevolking. We nemen er vijf opvallende trends bij.

1. Minder werk voor kansengroepen

Laaggeschoolden, personen met een arbeidshandicap en mensen met een andere nationaliteit of etnisch-culturele achtergrond blijven het jaar na jaar slechter doen op de arbeidsmarkt. En dat terwijl het aandeel mensen met werk wel blijft stijgen. Ook discriminatie blijft een feit.

2. Daling deelname aan levenslang leren

Een opleiding volgen is belangrijk voor volwassenen. Niet alleen blijf je mee met allerhande maatschappelijke evoluties en wordt je leergoesting gestimuleerd, soms biedt het je ook nieuwe kansen op de arbeidsmarkt.

Het doel van het Pact 2020 liegt er niet om: 15% van de bevolking tussen 20 en 65 jaar zou tegen 2020 aan opleiding moeten deelnemen. In 2012 eindigden we op 6,8%, een daling met 0,8% tegenover 2008, en zelfs -1,4% tegenover 2010. Het beperken van opleidingscheques, duurder volwassenenonderwijs en de dalende inspanningen van de ondernemingen om hun werknemers op te leiden dragen allemaal bij aan dat slechte resultaat.

3. Geen gelijke onderwijskansen

Kinderen van laaggeschoolde ouders en uit lagere sociaal-economische milieus blijven het slechter doen in het onderwijs. Er wordt zelfs een daling van deze groep genoteerd in het hoger onderwijs.

4. Kwaliteit van de huisvesting

Het aandeel inwoners die in een gebrekkige woning leven, blijft maar stijgen, terwijl een halvering vooropgesteld was. Bijna een kwart van de bevolking heeft hiermee te maken.

5. Gezondheidszorgen uitstellen

Steeds meer mensen stellen gezondheidszorgen uit. Tegenover de nulmeting is dit zelfs verdubbeld.

Gebuisd voor de bestrijding van kinderarmoede

Hoewel de algemene armoedecijfers in Europees perspectief niet slecht zijn, blijft de situatie voor kinderen verslechteren. De kansarmoede-index van Kind & Gezin blijft jaar na jaar stijgen, tot 10,45% in 2012.

Pact 2020 beoogde een halvering tegenover 2008 of 4% tegen 2020. Deze index combineert zaken als het gezinsinkomen, de werksituatie en opleidingsniveau van de ouders, de huisvesting, de gezondheid… Dit is dus bij uitstek een indicator waarvoor samenwerking tussen de ministers nodig is.

Vlaanderen moet dringend sociaal in actie komen

Blijven inzetten op onderwijs en opleiding, op welzijn, op zorg, op kwaliteitsvol leven, op werkbare tewerkstelling van kansengroepen is de enige remedie om vanaf volgend jaar betere rapporten voor te leggen!

Ja, een goed draaiende economie is belangrijk. Maar als de baten hiervan niet bij de bevolking terechtkomen, dan is Vlaanderen een slechte leerling.

Françoise Vermeersch, adviseur studiedienst Vlaams ABVV