Op donderdag 16 februari keurde het Europees Parlement een resolutie goed, die zich klaar en duidelijk uitspreekt over de mensenrechten en de democratie in Nicaragua. De aanleiding? ‘De kwestie Francisca Ramirez’. Vanwaar die resolutie en wie is Fransica Ramirez?

“Dejar de luchar es empezar a morir” of “stoppen met vechten is beginnen met sterven”. Het lijken wel de woorden van Che Guevara. Toch komen ze uit de mond van Francisca Ramirez, de boerenleidster en coördinator van de nationale raad ter verdediging van Nicaragua. Door haar activisme is Francisca is op regelmatige basis het slachtoffer geweest van intimidatie, willekeurige opsluiting en fysiek geweld.

Ze heeft nochtans redenen om haar te laten horen. Haar grond is onteigend om een kanaal aan te leggen dat carte blanche geeft aan een onbekend Chinees privé-bedrijf. Gedurende 50 jaar kan dat bedrijf doen en laten wat het wenst zonder lokale belastingen te betalen en zonder enige handelsbelemmeringen. Tegen die onrechtvaardigheid blijft Francisca zich verzetten, haar stem klinkt alsmaar luider. Haar verhaal is intussen uitgeroeid tot een voorbeeld voor 120 000 andere boeren wiens leven door de bouw van het kanaal grondig door mekaar wordt geschud.

Kritisch Parlement

De strijd van Fransisca tegen het kanaal weerklinkt nu zelfs tot in het Europees Parlement, dat een resolutie goedkeurde om het gebrek aan democratie en respect voor mensenrechten in Nicaragua aan te klagen. De resolutie is erg kritisch over de manier waarop het kanaal opgedrongen wordt aan de Nicaraguaanse bevolking. Het Europese Parlement heeft het bijvoorbeeld over de afwezigheid van een haalbaarheidsstudie, een milieu-effectenbeoordeling of zelfs enige vorm van inspraak door de inheemse bevolking, iets wat nochtans in de wet verankerd staan.

Timing

De resolutie komt op een moment dat de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de landen van Midden-Amerika wordt heronderhandeld. Het Parlement herinnert Nicaragua er aan dat “het de beginselen van de rechtsstaat, democratie en mensenrechten, die door de Europese Unie nageleefd en bevorderd worden, moet eerbiedigen”. Naast de kritiek op de bouw van het kanaal legt de resolutie nog de klemtoon op de uitsluiting van kandidaten van de oppositie voor de verkiezingen van november 2016. Iets wat volgens het Parlement “aantoont dat de voorwaarden voor vrije en eerlijke verkiezingen duidelijk ontbraken en dat de vrijheid van vereniging, politieke concurrentie en pluralisme ernstig worden ondermijnd”.

Het Parlement dringt verder aan op respect voor internationale verdragen, zoals de rechten van inheemse volkeren en IAO verdrag 169, maar ook op respect voor mensenrechten, de scheiding der machten en de grondwet, een daadkrachtige aanpak voor de woekerende corruptie en garanties voor de vrijheid van pers en media.

De resolutie komt op een moment waarbij ook de ‘Nica-act’[1] als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de regering Ortega-Murillo hangt. Of de resolutie van het Europees Parlement zal leiden tot het opschorten van hulp[2] aan Nicaragua valt nog af te wachten.

[1] ‘Nicaraguan Investment Conditionality Act (NICA) of 2016’, of kortweg ‘Nica-act’, is een voorstel dat de regering van de VS dwingt zich te kanten tegen leningen van internationale financiële instellingen aan de Nicaraguaanse regering. Tenzij de Nicaraguaanse regering maatregelen neemt om de verkiezingen efficiënter, rechtvaardiger en transparanter te maken. Het initiatief is afkomstig van de Amerikaanse republikeinse politica Ileana Ros-Lehtinen.
[2] Voor de periode 2014-2020 is er 120 miljoen euro hulp aan Nicaragua voorzien.

Auteur: Stijn Roovers