INTERVIEW LUC HUYSE KIJKT VOORBIJ DE DEMOCRATIE
‘De N-VA of de PS.
Dat kan wel eens een valse keuze worden’
De Standaard 19/04/2014 | Jan-Frederik
Uittreksels:
‘Ondertussen maak ik mij grote zorgen over de effecten van
die vermarkting. Ze is aan een verregaande invasie bezig, in de richting van de
staat.’
‘Dat is problematisch. In een uitgeklede staat kan een
democratie namelijk niet overleven. De logica van de markt is immers niet
gericht op het algemeen belang, voorziet niet in medebeheer door de bevolking,
en is niet gericht op solidariteit. Je hebt dus een kritische hoeveelheid staat
nodig om die drie zaken te beschermen.’
‘Er zijn
gebieden waar een uitbesteding aan de commerciële sector zinvol kan zijn. Maar
er zijn twee domeinen die daar absoluut niet voor in aanmerking komen, namelijk
het geweldsmonopolie en sociale voorzieningen. Het eerste is niet voor
discussie vatbaar, of je ontmant de staat. Wat het tweede betreft, weet je niet
waar je aan begint. Daar waar de verzorgingsstaat al deels ontmanteld werd,
zoals in Groot-Brittannië, stel je vast dat over het algemeen de kwaliteit
verzwakt, de arbeidsomstandigheden verarmen en het niet altijd goedkoper wordt,
integendeel. Want multinationals die erg actief zijn op die markt zijn niet
vies van oligopolievorming (waarbij
enkele spelers de markt controleren, nvdr.).’
‘Daarnaast
ontstaat het overheidsbeslag op een zeer eenzijdige wijze. Men zoekt het geld
niet waar het zit, maar waar men het kan vatten, bij het arbeidsinkomen. Er is
een goudader die men nog niet ontgint: een vermogensbelasting.’
‘Straks wordt het kiezen tussen het model van de N-VA en de
PS. Maar dat kan wel eens een valse keuze zijn. Want kunnen ze dat nog wel,
bakens verzetten, zonder te botsen op mondiale en Europese muren? Vooral het
fiscale en budgettaire beleid is sterk uit de electorale arena gelicht. Daar
zorgen de Europese Raad, het IMF, de Wereldbank, de ratingbureaus en de
grootbanken voor.
Alleen mogen
we de macht van de parlementen die we straks verkiezen niet overschatten. De
manier waarop de verkiezingen in beeld worden gebracht is naïef. Moeder aller
verkiezingen! Clash der titanen! Grootspraak en lawaaiwoorden, dat zijn het.
Alsof het parlement vandaag nog de enige en echte commandokamer is van de
politiek.’
‘Je kan niet
straffeloos de staat jarenlang via privatisering en deregulering vermageren en
dan verwachten dat regering en parlement nog beantwoorden aan het
grondwettelijke ideaal. De houdbaarheidsdatum van de democratie in haar
parlementaire versie lijkt af te lopen.’
‘Maar wat ik
problematischer vind, is dat de N-VA de vele politieke problemen en uitdagingen
die vanuit de wijde wereld op ons afkomen als het ware ‘verbinnenlandst’. Is
het echt alleen de PS die ons verhindert om te groeien en te bloeien en ook nog
eens verantwoordelijk is voor onze schulden? En wat met de verantwoordelijkheid
van al die buitenlandse krachten die op ons inwerken? De grootbanken? De
ratingbureaus? De technologische revoluties, zoals het internet, waarvan vooral
de markten en niet de overheid profiteren? De e-commerce, zoals Uber en Airbnb
die de overheid uitdagen? Nee, het is allemaal de PS. Dat is een karikaturale
voorstelling van zaken.’
‘Pleiten
voor zelfhulp is pleiten voor vermarkting. Mensen zijn bijvoorbeeld niet meer
in staat om voor hun bejaarde ouders te zorgen, want soms zijn ze zelf al
bejaard. Bovendien, de popular
knowledge, de ervaring met de
omgang met ouderen, met gehandicapten, enzovoort, is weg. De zorgverlening is
gaandeweg geprofessionaliseerd.’
‘Denken dat
je die taken nu zomaar kan teruggeven aan de bevolking, is fout. Kijk naar
Groot-Brittannië en de projecten rond hun Big
Society. 75 tot 80 procent van de initiatieven die de staat uit handen
geeft, belanden uiteindelijk in handen van de markt.’
Ik krijg stilaan de indruk dat u na al die jaren bijna heimwee hebt naar
de verzuiling, toen politiek voorspelbaar was en de banden met het middenveld
strakker.
‘Heimwee?
Nee, al zeker niet naar het levensbeschouwelijke isolement van toen. Maar het
klopt dat mijn generatie zich in de strijd tegen de verzuiling schromelijk
vergist heeft. We zagen niet in dat we een vacuüm aan het scheppen waren, dat
je een stuk van het middenveld niet zomaar kan leeghalen zonder dat de markt de
vrijgekomen ruimte koloniseert.’
‘Het
resultaat: grote middenveldorganisaties hebben te sterke partijpolitieke
banden ingeruild voor te veel marktlogica. Terwijl ze zich met beide niet
zouden mogen inlaten. De levensbedreigende crisis in het ACW demonstreert
perfect het probleem. Ze heeft het lot van de arbeidersbeweging
achtereenvolgens veel te sterk gekoppeld aan één politieke partij en later aan
de marktlogica.’
