Amerikaans president Donald Trump nam in januari als een van zijn eerste initiatieven het besluit om burgers uit zeven islamitische landen toegang tot de VS te weigeren. Hoewel dat inreisverbod nadien tijdelijk is opgeschort door een rechter, heeft Trump aangekondigd met een nieuw decreet te komen. Daarin zou rekening gehouden worden met de gerechtelijke bezwaren tegen het eerste inreisverbod.

Extra screenings

Onder de miljoenen mensen die getroffen worden door het beleid van Trump, zijn ook journalisten. In de periode dat het eerste inreisverbod van Trump nog niet was geschorst, werd de in Iran geboren BBC-journalist Ali Hamedani twee uur lang vastgehouden en ondervraagd bij zijn aankomst op de luchthaven in Chicago. Volgens Hamedani werden zijn telefoon en laptop doorzocht en al zijn sociale media-accounts. “Dat was niet bepaald plezierig. In 2009 werd ik in Iran gearresteerd omdat ik voor de BBC werkte. Het voelde nu hetzelfde”, zei hij via Twitter.

Washington Post-verslaggever Jason Razaian, eveneens van Iraanse afkomst, uitte zijn zorgen over de impact van het nieuwe beleid op zijn familie. “Dit is niet het Amerika dat ik mijn vrouw beloofd heb toen we eindelijk vrij waren.” Rezaian zat bijna twee jaar in een Iraanse gevangenis op beschuldiging van spionage en propaganda tegen de regering.

CNN-verslaggever Mohammed Tawfeeq, van Iraakse afkomst, heeft een permanente verblijfsvergunning in de VS. Hij werd bij aankomst in Atlanta aangehouden voor een extra screening. Hij spande daarom een rechtszaak aan tegen het decreet van Trump.

Buitenlandse correspondenten

“Wij maken ons zorgen als eender welk land de bewegingsvrijheid van journalisten inperkt”, zegt Courtney Radsch van het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ). “Journalisten moeten landen kunnen bezoeken en erover kunnen schrijven, ongeacht om welk land het gaat.”

Het inreisverbod van Trump heeft daarenboven gevolgen voor buitenlandse correspondenten in de VS. Hoewel er een uitzondering geldt voor journalisten die meereizen met diplomatieke VN-delegaties, spreekt het oorspronkelijke decreet niet direct over de toekenning van visa voor vertegenwoordigers van buitenlandse media. Ook heerst onduidelijkheid over de positie van journalisten die al in het land zijn voor het inreisverbod werd opgelegd.

Sama Dizayee, een Iraakse journaliste met een green card (een permanente werkvergunning in de VS), heeft een reis naar Londen afgezegd vanwege het decreet van Trump. “Ik werd wakker en zag hoe mensen werden vastgehouden en teruggestuurd naar hun land van herkomst. Ik ben uit Irak gevlucht om hier journalist te worden. Daar heb ik altijd van gedroomd, en nu wordt mijn vrijheid bedreigd”, zegt ze.

Later verduidelijkte het departement van Binnenlandse Veiligheid dat houders van een green card uit de zeven landen niet automatisch de toegang ontzegd wordt. Er zou geval per geval worden bekeken of iemand het land wel of niet inkomt.

Toch wil Dizayee, die een vluchtelingenstatus had voor ze permanent in de VS mocht blijven, dat risico niet nemen. “Wil ik echt onderworpen worden aan extra screenings en urenlang vastgehouden worden op het vliegveld? Wil ik als Iraakse moslim geprofileerd worden hier in de VS? Aan dit soort ervaringen wil ik niet herinnerd worden”, zegt ze. Dizayee zegt dat ze gezien haar achtergrond altijd al te maken heeft gehad met extra screenings. “Dat blijft aan je kleven. Met dit inreisverbod is het zelfs wet geworden.”

Strijd om Mosoel

Met name voor journalisten die voor buitenlandse reizen afhankelijk zijn voor hun werk, staat er veel op het spel. “Dit zijn journalisten die ter plekke verslag doen, bijvoorbeeld in Irak of Libanon”, zegt Dizayee. Zelf had ze naar Irak gewild om verslag te doen van de strijd om Mosoel. “Daar kan ik nu niet zijn, dat verhaal kan ik niet schrijven.”

Het CPJ heeft journalisten met een geldig mediavisum voor de VS uit de zeven betreffende landen aangeraden om gedurende de periode die genoemd is in het decreet, het land niet te verlaten. Radsch heeft journalisten ook geadviseerd geen mobiele apparatuur mee te nemen en vertrouwelijke informatie niet op meegenomen apparaten op te slaan.

“Dit decreet maakt voor journalisten nog eens het belang duidelijk van digitale veiligheid”, zegt ze. Volgens Radsch werden voor de introductie van het nieuwe beleid ook al journalisten vastgehouden voor extra screenings en ondervraging. Dit overkwam bijvoorbeeld Canadees fotojournalist Ed Ou. Hij werd aangehouden en zes uur lang ondervraagd toen hij op weg was naar de protesten tegen de Dakota Access-pijpleiding. Omdat hij weigerde het wachtwoord voor zijn computerapparatuur te

Het immigratiedecreet van Trump kreeg veel kritiek van mensenrechtenorganisaties en politici, waaronder ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN.

Bron: Confusion over U.S. Travel Ban Grounds Foreign Correspondents