Plannen van meerdere Latijns-Amerikaanse landen, vooral Mexico, Chili en Brazilië, gaan in tegen de klimaatdoelstellingen waarmee deze landen nochtans vrijwillig instemden als onderdeel van het Klimaatakkoord COP21 van Parijs, dat werd goedgekeurd in december 2015 (Zie Wat zijn de VN-klimaatconferenties?).

“Latijns-Amerika speelt wereldwijd geen grote rol in de sector, maar heeft wel invloed op de regio. Colombia exporteert bijvoorbeeld veel steenkool”, zegt Heffa Schucking, hoofd van de Duitse ngo Urgewald. “Het probleem is dat er veel projecten op stapel staan, die mogelijk leiden tot jarenlange afhankelijkheid.”

Urgewald presenteerde tijdens de Klimaatconferentie COP23 in Bonn van 13 tot 17 november 2017 zijn project voor de uitstap uit steenkoolenergie Global Coal Exit List. In dat rapport is informatie te vinden over het gebruik van steenkool in Latijns-Amerika en de Caraïben. Daar bedraagt de reeds geïnstalleerde energiecapaciteit op basis van steenkool 17.909 megawatt. Mexico neemt daarvan 5.351 megawatt voor zijn rekening, Chili 5.101 en Brazilië 4.355, samen goed voor 14.807 megawatt, het overgrote deel van de totale productie.

Nieuwe geplande steenkoolprojecten voegen daar echter nog 8.427 megawatt aan toe. In Chili gaat het om 2.647 megawatt, in Brazilië om 1.540, de Dominicaanse Republiek 1.070, Venezuela 1.000, Jamaica 1.000, Colombia 850 en Panama 320. Het rapport GCEL heeft ook een overzicht gemaakt van de daarbij betrokken bedrijven zoals AES en Drummond (VS), Enel (Italië) en Engie (Frankrijk).

Desinvesteren uit steenkool

Ecoloog Carlos Rittl van Climate Observatory, een netwerk van Braziliaans milieuorganisaties, zegt dat het in zijn land ontbreekt aan een duidelijk beleid over steenkool. “Er zijn doelstellingen voor hernieuwbare energie tot 2030, maar tegelijkertijd komen er toch steenkoolcentrales bij.” Er is geen band tussen deze energieagenda en de vrijwillige klimaatdoelstellingen waarmee Brazilië heeft ingestemd, zegt hij. Hij is een van de 20.000 deelnemers aan de Klimaatconferentie COP23 in Bonn, waar tevens afgevaardigden van regeringen, burgerorganisaties, internationale organisaties en het bedrijfsleven aan deelnemen.

In het rapport van GCEL worden 225 bedrijven bij naam genoemd die van plan zijn hun bestaande capaciteit voor steenkoolwinning uit te breiden en 282 die van plan zijn nieuwe steenkoolcentrales te bouwen. Tot die laatsten behoren onder meer het Duitse RWE en Uniper SE. CGEL dringt er bij investeerders op aan zich terug te trekken uit deze bedrijven die investeren in de steenkoolindustrie, zodat de bouw van geplande centrales niet doorgaat en bestaande centrales geleidelijk gesloten worden.

Colombia beschikt over 16,5 miljard ton aan steenkoolreserves. Mariana Rojas, directeur Klimaatverandering bij het ministerie van Milieu, zegt in een reactie dat het lastig is van steenkool af te stappen. “Er worden verschillende strategieën gebruikt in verschillende sectoren. We willen het gebruik van hernieuwbare energie in de energiemix aanmoedigen. Hernieuwbare energie wordt door de lage prijzen steeds aantrekkelijker. We kunnen daar echter niet alle sectoren mee bereiken.”

In zijn rapport Coal in Colombia schrijft de ngo Tierra Digna dat Colombia van plan is tot minstens 2079 steenkool te blijven winnen. In Brazilië is al een nieuwe steenkoolcentrale in aanbouw en er zitten er nog minstens zes aan te komen. In Mexico is de situatie min of meer hetzelfde. De huidige mijnbouwvergunningen, voor meer dan 700 miljoen ton steenkool, verlopen pas in 2062.

Duitsland zegt uiterlijk in 2018 zijn laatste steenkoolcentrales te willen sluiten, Italië doet dat in 2025 en Canada in 2030.